گل ختمی یا ختمی، گیاهی است که درختچه‌هایی با ارتفاع تا ۳ متر به دست می‌آید. این گیاه در مناطق گرم و خشک شمال آفریقا، جنوب آسیا و غرب آسیا رشد می‌کند. گلهای ختمی خواص دارویی و درمانی بی‌نظیری دارد و در بسیاری از کشورها برای درمان بیماری‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند.
به گزارش غفاری دایت، این گیاه حاوی فلاونوئیدهایی است که به‌عنوان ضدالتهاب و ضدعفونی‌کننده شناخته می‌شوند. همچنین از خواص دیگر این گیاه می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهابات، کاهش دردهای مفصلی و تسکین اضطراب اشاره کرد.
گل ختمی یک گیاه دارویی است که در بسیاری از مناطق جهان رشد می‌کند. این گل، گیاهی گل‌دار از تیره پنیرکیان (Malvaceae) است. ساقه این گیاه استوانه‌ای و کُرک‌دار و سبز روشن است. برگ‌هایش گرد و سبز متوسط هستند و گل‌هایی بزرگ و به رنگ‌های صورتی، بنفش روشن، قرمز، سفید، زرد دارد.
خبازی شجری، غسل، العصرس، انجل و آلتیا از نام‌های دیگر گل ختمی است. اگر دوست دارید بدانید گل ختمی چه شکلیه، ما عکس گل ختمی را در این قسمت برایتان به نمایش می‌گذاریم.
انواع گل ختمی بسیار متنوع هستند؛ ولی دو نوع اصلی گل ختمی به رنگ بنفش و سفید موجود است. در برخی کشورها مانند ایران، گونه‌های مختلفی از گل ختمی با نام‌های مختلف وجود دارد که به طور سنتی در درمان بیماری‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند.
به‌عنوان‌مثال، در ایران گل ختمی به‌عنوان "بابونه کوهی"، "یاسمنی یا سرخسی" و "سرخس کوهی" نیز شناخته می‌شود. همچنین در برخی مناطق دیگر جهان، گل ختمی با نام‌های مختلفی مانند "ختمی برگ بلند"، "ختمی افغانستانی"، "ختمی هندی" و "ختمی آفریقایی" شناخته می‌شود.
علاوه بر این، برخی از گیاهان مشابه با گل ختمی به نام‌های مختلفی در ایران و سایر کشورها وجود دارند. به‌عنوان‌مثال در ایران، گیاهی با نام "شیرخشک" یا "شیرخشک مرتعی" به‌عنوان گل ختمی شناخته می‌شود که در برخی مناطق ایران رشد می‌کند. همچنین گیاه "تاش‌کهریز" که در برخی مناطق غرب ایران واقع شده است، نیز به‌عنوان گل ختمی معرفی شده است.
اگر مایلید بدانید که گل ختمی برای چی خوبه؟ باید بگوییم که گل ختمی یکی از گیاهان دارویی معروف است که خواص فراوانی دارد. برخی از مهم‌ترین خواص گل ختمی عبارت‌اند از:
از دیگر خواص دارویی گل ختمی یا خبازی می‌توان به درمان تب، التیام زخم‌ها، درمان نیش مار، درمان سرماخوردگی و گلودرد، تسکین تب‌خال، تحریک اشتها، تسکین مشکلات تنفسی، کمک به سلامت هاضمه و... اشاره کرد.
گل ختمی یکی از بهترین گیاهان دارویی برای رشد مو، جلوگیری از ریزش مو، تقویت مو و آبرسانی به موها است. از خواص گل ختمی سفید برای مو می‌توان به این موارد اشاره کرد:
گل ختمی یک نرم‌کننده گیاهی برای مو محسوب می‌شود. با استفاده منظم از این نرم‌کننده گیاهی مو، می‌توانید موهای صاف و نرمی داشته باشید. گل ختمی، خشکی مو را برطرف می‌کند.
از خواص گل ختمی برای مو به خاصیت ضد گره و از بین برنده وزی مو می‌توان اشاره کرد. جوشانده گل ختمی با مرطوب کردن حلقه‌های خشک موها، آنها را سریعاً نرم می‌کند.
گل ختمی حاوی ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌هایی است که در تقویت پوست و موی سر تاثیر گذار هستند. شکوفه‌های تازه گل ختمی را با روغن نارگیل ترکیب کنید، خمیر نرمی به دست می‌آید. خمیر به‌دست‌آمده را روی پوست سر بگذارید و پس از یک تا دو ساعت سر خود را بشویید. این کار را ۳ تا ۴ مرتبه در ماه انجام دهید. پس از مدتی شاهد افزایش رشد موهای خودتان خواهید بود.
برای ازبین‌رفتن موخوره می‌توانید موهای خود را با جوشانده گل ختمی شست‌وشو دهید.
گل ختمی برای جلوگیری از ریزش مو بسیار مؤثر است. عصاره ریشه و ساقه گل ختمی برای سلامتی، پوست و مو بسیار مفید هستند و بهترین شوینده‌ای که انسان می‌تواند با آن موهای خود را بشورد گل ختمی است.
گل ختمی می‌تواند رنگ موی طبیعی برای شما باشد. ننتیجهٔ استفاده از گل ختمی به‌عنوان رنگ موی طبیعی بسیار عالی خواهد بود، زیرا شما هم‌زمان موهای صاف و نرمی نیز خواهید داشت.
طرز استفاده گل ختمی برای مو: ابتدا باید گل ختمی آبی‌رنگ را به آب اضافه کنید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و سپس آن را صاف کنید. در مرحله بعد دسته از گل ختمی بنفش آبی را در آب داغ بجوشانید و بعد از ده دقیقه بگذارید سرد شود. محلول حاصل را حالا دسته‌ای از گلهای بنفش آبی رنگ این گیاه در بطری بریزید و موهای خود را با آن اسپری کنید. پس ۱۵ دقیقه موهای خود را با شامپو شسته و سپس آب‌کشی کنید. شاهد هایلایتی از رنگ زرد بر روی موی خاکستری خواهید بود.
طب سنتی ثابت کرده است استفاده از گل ختمی برای مو بهترین جایگزین شامپوهای شیمیایی برای شست و شوی موها است. استفاده از گل ختمی خشک شده برای تهیه این شامپو ضروری است.
از خواص شامپوی گل ختمی می‌توان به جلوگیری از ریزش مو، جلوگیری از چربی پوست سر، جلوگیری از شوره سر، جلوگیری از خارش سر، افزایش رشد مو، افزایش لطافت مو، بلزسازی ساقه مو، از بین رفتن شپش مو و تسکین دهندگی برای میگرن را اشاره کرد.
طرز تهیه شامپو گل ختمی: به مقداری گل ختمی سفید خشک شده نیاز دارید. بهترین نوع گل ختمی برای تهیه این شامپو گل ختمی سفید است. گل ختمی سفید را پس از خشک کردن آسیاب کنید و الک کنید. یک قاشق غذاخوری از این پودر به دست آمده را درون ظرفی که محتوی دو لیوان آب جوش است، بریزید و منتظر شوید تا این گیاه لعاب دهد. سپس این محلول را درون جوراب یا تنظیف بریزید آن را صاف کنید.
طرز استفاده از شامپو گل ختمی: پس از صاف کردن محتویات، می‌توانید از شامپو طبیعی خود استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که این شامپو فاقد مواد افزودنی و نگهدارنده است، درنتیجه تا ۳ روز قابل نگهداری است.
گل ختمی سفید، نوعی گل ختمی با گلهای سفید رنگ است که در مناطق گرم و خشکی از جمله جنوب آسیا، آفریقا و خاورمیانه رشد می‌کند. این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی در برخی کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و از خواص آن می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهابات و دردهای مفصلی، بهبود عملکرد گوارش و تسکین اضطراب اشاره کرد. همچنین گل ختمی سفید به دلیل داشتن فلاونوئیدهای ضد التهاب و ضد عفونی‌کننده، می‌تواند به عنوان یک ضد عفونی‌کننده طبیعی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
گل ختمی بنفش یکی از انواع گیاه ختمی است که می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید باشد. طریقه مصرف گل ختمی بنفش متنوع است و می‌توانید به روش‌های زیر عمل کنید:
البته گل ختمی بنفش در بسیاری از صنایع غذایی به عنوان رنگ دهنده طبیعی موارد کاربردی زیادی دارد.
گل‌ختمی‌های به رنگ زرد و سفید نسبت به سایر ختمی‌ها از کاربرد درمانی بیشتری برخوردار هستند.
بخش‌هایی از گل ختمی زرد که دارای فواید دارویی هستند عبارتند از گل، میوه و ریشه. گل و گلبرگ های گل ختمی زرد را می‌توان به صورت دم کرده و یا عرق گیاهی مورد استفاده قرار داد و از خواص درمانی آن بهره برد.
گل ختمی زرد جزو گیاهان لعابدار محسوب می‌شود و دارای ترکیب قندی موسیلاژ است، به همین دلیل اصلی‌ترین کاربرد گل ختمی زرد، در درمان بیماری‌ها و ناراحتی‌های تنفسی است. در طب سنتی از دمنوش ختمی زرد، برای کاهش فشار خون بالا و کاهش کلسترول استفاده می‌شود.
از دیگر خواص گل ختمی زرد، تسریع پوست اندازی و کمک به شادابی پوست است و همچنین ضدعفونی کننده بسیار خوب و ضدقارچ است. یکی از خواص گل ختمی زرد این است که به از بین بردن جای جوش، کاهش قرمزی و سوزش اگزما، نرم کردن پوست‌های خشک و ایجاد طراوت و شادابی پوست کمک می‌کند. از گل ختمی زرد برای درمان ریزش مو، شوره سر و چربی سر استفاده می شود.
گل ختمی زرد ملین است و به رفع یبوست کمک می‌کند. از خواص گل ختمی زرد می‌توان به درمان بیماری‌های تنفسی، از بین بردن سرفه‌های خشک و رفع گلو درد اشاره کرد. از دیگر خواص گل ختمی زرد برای زنان است. این گیاه دارویی می‌تواند عادت ماهیانه را تنظیم کند و همچنین ترشحات عادت ماهیانه را برطرف کند.
خواص گل ختمی زرد برای کلیه‌ها، برطرف کردن تورم ناشی از احتباس آب در بدن بوده، ادرار آور است و به طور کلی یک روش درمانی برای ناراحتی‌های دستگاه ادراری است و قند خون را تنظیم می‌کند. عصاره گل ختمی باعث افزایش متابولیسم بدن شده و از افزایش وزن، تجمع چربی در کبد و بروز بیماری کبد چرب پیشگیری می‌کند.
ضماد (مرهم) تهیه شده از برگ گل ختمی زرد خواص و کاربردهای فراوانی از جمله درمان رعشه، برطرف کردن درد سیاتیک، التیام شکستگی‌ها، برطرف کردن دمل‌ها، ورم پستان، ورم بناگوش و ورم معده دارد. از ریشه گل ختمی زرد برای درمان ناراحتی‌های پوستی استفاده می‌شود و عصاره ریشه ختمی، موجب نرم شدن پوست، درمان سوختگی‌ها و زخم‌های پوستی می‌شود. دم کرده ریشه گل ختمی زرد برای درمان سرفه‌های خشک، درمان سرماخوردگی، گلو درد و دیگر مشکلات تنفسی بسیار موثر و مفید است.
یکی دیگر از کاربردهای گیاه ختمی زرد استفاده از این گیاه در صنعت داروسازی است، فرم دارویی جدید از گیاه ختمی زرد وجود دارد که نام آن التادین است و به صورت ترکیبی از ختمی زرد و اویشن است. این دارو برای درمان التهابات تنفسی، سرفه‌های تحریکی، تب و برونشیت تجویز میگردد.
از گل ختمی زرد آدامسی که برای تسکین دندان درد موثر است تولید می‌شود. از ریشه و گلهای ختمی زرد نیز برای تهیه و ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود ساقه گیاه ختمی زرد حاوی فیبر است که از این فیبر از برای تهیه کاغذ استفاده می‌کنند. از ریشه ختمی زرد برای تهیه نوعی چسب استفاده می‌شود. روغن گرفته شده از بذرهای ختمی برای تهیه جلا و نقاشی کاربرد دارد.
در طب سنتی گل ختمی دارای طبع سرد و تر (بلغمی) است. در افراد سرد مزاج بهتر است گل ختمی را با عسل مخلوط کرده و استفاده کنند.
یک قاشق غذاخوری گل ختمی را در قوری بریزید و روی آن آب با دمای ۷۰ یا ۸۰ درجه بریزید. بگذارید به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد. سپس در صورت تمایل می‌توانید دمنوش خود را با عسل شیرین کرده و سپس میل کنید.
برای تهیه دمنوش با ریشه گل ختمی ابتدا ریشه گل ختمی را تمیز کنید و سپس در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید که به مدت ۳۰ دقیقه دم بکشد. بعد از سرد شدن آن را از صافی عبور داده و در صورت تمایل با عسل شیرین کرده و میل کنید.
گل ختمی برای بیشتر افراد بی خطر است. اما در برخی موارد در مصرف آن باید احتیاط کنید؛ ازجمله:
همانطور که گفتیم گل ختمی یک گیاه دارویی است که در بسیاری از کشورها، به خاطر خواص دارویی و آرامبخشی که دارد، استفاده می‌شود. با این حال، بهتر است قبل از استفاده از آن برای کودکان، با پزشک معالج خود مشورت کنید، چرا که ممکن است در برخی از موارد برای کودکان مناسب نباشد و عوارض جانبی داشته باشد.
از آنجایی که گل ختمی در کاهش قندخون موثر است، می‌تواند تا حدود زیادی برای پیشگیری از دیابت و همچنین اضافه وزن کمک‌کننده باشد.
هر دو نوع گل ختمی به رنگ بنفش و سفید دارای خواص دارویی مفیدی هستند و هر کدام می‌توانند برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. بنابراین، نمی‌توان گفت کدام یک بهتر است و انتخاب بین این دو نوع گل ختمی بسته به مواردی مانند نیاز درمانی، علائم بیماری و محیط درمانی متفاوت است.
برای مثال، در برخی موارد ممکن است گل ختمی بنفش به دلیل داشتن فلاونوئیدهای بیشتر مورد استفاده قرار گیرد و در برخی موارد دیگر گل ختمی سفید به دلیل خواص ضد التهابی و ضد عفونی‌کننده‌اش مورد استفاده قرار بگیرد.
جوشانده و دمنوش گل ختمی می‌توانند به عنوان ضد التهاب و ضد عفونی‌کننده طبیعی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، آنها می‌توانند در درمان بیماری‌هایی مانند آسم، التهابات دستگاه گوارش، بیماری‌های مفصلی و اضطراب مفید باشند.
بله ترکیب این دو، می‌تواند برای بهبود سلامتی موها مفید باشد؛ زیرا گل ختمی دارای خواص ضد التهاب و ضد عفونی‌کننده است و بابونه نیز خواص آرامبخشی و ضد التهابی دارد.
شستن سر با ختمی از نظر پزشکی، ممکن است برای برخی افراد بسته به نوع پوست سر و مشکلات موجود، مفید یا مضر باشد. برای مثال، در برخی موارد ممکن است گل ختمی باعث خشکی پوست سر شود و در برخی موارد دیگر ممکن است باعث الرژی و تحریک پوست شود. در ضمن شستن سر در در روز جمعه از نظر دینی هیچ مشکلی ندارد.
برای تهیه دمنوش گل ختمی زرد، یک قاشق چایخوری از گل ختمی را در یک لیوان آب جوشانده و به مدت 5-10 دقیقه جوشانده و سپس صاف کرده و نوش جان نمایید. نوشیدنی را می‌توانید بدون افزودن هیچ چیز دیگر نوش جان کنید.
برای تهیه ژل گل ختمی برای مو، ابتدا یک قاشق غذاخوری از پودر گل ختمی را با یک قاشق غذاخوری از ژل آلوئه ورا مخلوط کنید و سپس با افزودن چند قطره روغن آرگان، ترکیب را بهبود دهید. سپس موهای خود را شستشو داده و مقدار کافی از ژل را بر روی موهای خیس خود بمالید و به مدت 15-20 دقیقه روی سر خود نگه دارید و سپس با آب شستشو دهید.
گل ختمی به عنوان ضد التهاب، ضد باکتری، ضد قارچ، آرامبخش و تسکین‌دهنده برای پوست شناخته شده است. همچنین می‌تواند بهبود دهنده جوش‌های پوستی، درمان کبودی‌های پوستی و بهبود زخم‌های پوستی باشد.
گل ختمی خشک شده می‌تواند برای تهیه دمنوش، چای، مربا، شیرینی، آبلیمو و سس‌های مختلف به کار رود. همچنین می‌توان آن را در تهیه ماسک صورت و ژل مو به کار برد.
برای دم کردن و مصرف گل ختمی برای تب، گلو درد و سرماخوردگی، یک قاشق چایخوری از گل ختمی را در یک فنجان آب جوش قرار داده و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه منتظر بمانید تا مزه و رنگ گل ختمی به آب منتقل شود. سپس می‌توانید آن را صاف کرده و مصرف کنید.
از خواص روغن گل ختمی می‌توان به درمان مشکلات تنفسی، درمان گلو درد، تنگی نفس، گرفتگی بینی، درمان سرفه، جوانسازی پوست و تسکین التهابات پوستی، تسکین درد مفاصل، درمان التهاب لثه و دیگر مشکلات آن و... اشاره کرد.
برگ گل ختمی دارای خواص ضد التهابی، ضد عفونی کننده و آرامبخش است. همچنین، مصرف برگ گل ختمی می‌تواند به کاهش درد و التهاب در مواردی مانند التهاب دستگاه تنفسی و درد عضلانی کمک کند.
دمنوش گل ختمی و عناب دارای خواص ضد التهابی، ضد عفونی کننده، ضدسرفه و ضد گلودرد است. همچنین، مصرف این دمنوش می‌تواند به رفع اضطراب و بهبود خواب کمک کند.
گل سرشور برای چاقی صورت مناسب نیست و ممکن است عوارضی نظیر تحریک و التهاب پوستی و حساسیت‌های مربوط به آن را به همراه داشته باشد. در صورت تمایل به چاقی صورت، بهتر است از روش‌های سالم تر و با تأیید پزشک استفاده شود.
برای تهیه ماسک گل ختمی برای صورت، دو قاشق غذاخوری گل ختمی را با یک قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق چایخوری آب گرم مخلوط کرده و تا حدود ۱۵ دقیقه بر روی صورت نگه دارید. سپس ماسک را با آب گرم شستشو دهید. این ماسک می‌تواند به تقویت پوست، ضد التهابی، ضد عفونی کننده و نرم کننده پوست کمک کند.
برای تهیه دمنوش گل ختمی و آویشن، یک قاشق چایخوری از هر یک از گیاهان گل ختمی و آویشن را در یک فنجان آب جوش بریزید و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دمنوش آماده شود. سپس دمنوش را از روی گیاهان صاف کرده و می‌توانید با افزودن عسل به آن، طعم آن را بهبود بخشید. این دمنوش دارای خواص ضد التهابی، ضد عفونی کننده، ضدسرفه و آرامبخش است.
گل بنفشه و گل ختمی، دو گیاه متفاوت هستند که علاوه بر داشتن خصوصیات و خواص متفاوت، همچنین در بخش‌های مختلفی از گیاه قرار دارند. گل بنفشه، گلی با رنگ بنفشه و معطر است که از آن به عنوان یک گیاه آرایشی و دارویی استفاده می‌شود. در مقابل، گل ختمی، گلهای ریز، سفید رنگ و کوچکی هستند که در شاخه‌های گیاه قرار دارند. گل ختمی نیز مانند گل بنفشه، خواص دارویی و آرایشی دارد و به عنوان محصولی دیگر در صنعت آرایشی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.