پژوهشگران «دانشگاه ملبورن» در یک پژوهش جدید دریافتند که افزایش یک ماده شیمیایی در بدن مادران باردار، احتمال ابتلا به اوتیسم را در نوزدان پسر به بیش از سه برابر می‌رساند.
به گزارش ایسنا، یک افزودنی رایج که در همه چیز از پستانک گرفته تا قوطی‌های فلزی غذا و حتی رسیدهای کاغذی یافت می‌شود، با افزایش خطر ابتلا به اوتیسم در پسران مرتبط است.
به نقل از دیلی میل، پژوهش جدید «دانشگاه ملبورن»(University of Melbourne) که رشد بیش از ۶۰۰ نوزاد را دنبال کرده، نشان داده است که سطوح بالاتر «بیسفنول ای»(Bisphenol A) یا (BPA) در ادرار مادر باردار، شانس ابتلای پسر را به علائم اوتیسم تا دو سالگی بیش از سه برابر می‌کند.
نکته بدتر این است که احتمال ابتلا به اوتیسم در همان پسران تا سن ۱۱ سالگی، ۶ برابر بیشتر از پسرانی بود که مادرانشان سطح BPA کمتری را در دوران بارداری داشتند.
BPA یک ماده شیمیایی است که علاوه بر سایر کاربردها، برای سفت کردن پلاستیک‌ها و جلوگیری از زنگ زدن فلزات در نظر گرفته می‌شود. طی بیش از دو دهه بررسی مشخص شد که این ماده با افزایش خطرات چاقی، آسم، دیابت و بیماری‌های قلبی مرتبط است. همچنین به دلیل نقش آشکار BPA در تحریک اختلالات هورمونی و جنسی در انسان، ماهی و سایر گونه‌ها، این ماده به عنوان یک ماده شیمیایی عامل بروز اختلال در جنسیت شناخته شده است.
این پژوهش جدید نه تنها یک ارتباط ظاهری را شناسایی کرد، بلکه شواهدی را برای آشکار کردن واکنش‌های شیمیایی خاصی نشان داد که در ابتلا به اوتیسم نقش دارند.
دکتر «آن لوئیز پونسونبی»(Anne-Louise Ponsonby) متخصص همه‌گیرشناسی و بهداشت عمومی گفت: پژوهش ما مهم است زیرا یکی از مکانیسم‌های بیولوژیکی بالقوه را در اوتیسم نشان می‌دهد. BPA می‌تواند رشد مغز جنین پسر را که تحت کنترل هورمون است، از طرق گوناگون مختل کند؛ از جمله خاموش کردن آنزیم کلیدی «آروماتاز»(Aromatase) که هورمون‌های عصبی را کنترل می‌کند و به ویژه در رشد مغز جنین پسر مهم است.
این پژوهش جدید نشان داد که آروماتاز در تبدیل برخی از هورمون‌های جنسی مردانه به نام آندروژن‌های عصبی مغز به استروژن‌های عصبی نقش دارد. این استروژن‌ها به همه افراد بدون در نظر گرفتن جنسیت، در تنظیم التهاب مغز، حفظ انعطاف‌پذیری سیناپس‌ها و مدیریت کلسترول کمک می‌کنند.
مغز غنی‌ترین عضو بدن انسان در داشتن کلسترول است که تقریبا ۲۰ درصد از ذخایر کل بدن را از این مولکول‌های چربی برای انجام دادن عملکردهای حیاتی خود به کار می‌گیرد. دکتر «وا چین بون»(Wah Chin Boon) بیوشیمی‌دان و پژوهشگر این پروژه گفت: ما دریافتیم که BPA آنزیم آروماتاز را سرکوب می‌کند و با تغییرات آناتومیک، عصبی و رفتاری مرتبط است.
دکتر پونسونبی گفت: به نظر می‌رسد که این بخشی از پازل اوتیسم است.
این گروه پژوهشی برای رسیدن به یافته‌ها، دو رویکرد جداگانه را در پیش گرفتند. آنها در ابتدا داده‌های جمع‌آوری‌شده از سال ۲۰۱۰ را مورد بررسی قرار دادند که دو دانشگاه استرالیایی با ردیابی یک مجموعه از معیارهای سلامت در بیش از ۱۰۰۰ کودک و والدین‌شان طی یک پروژه موسوم به «پژوهش نوزادان بارون»(BIS) به دست آورده بودند.
با کمک داده‌های پروژه BIS، آزمایش‌های علائم اوتیسم روی ۶۷۶ نوزاد در سنین پایین انجام گرفت تا پژوهشگران بتوانند به نتیجه‌گیری‌های آماری برسند. نتیجه آزمایش‌ها نشان داد که ۳.۵۶ برابر بیشتر احتمال دارد پسران دارای فعالیت آروماتاز کم، علائم اوتیسم را تا دو سالگی نشان دهند.
این گروه پژوهشی، آزمایش‌هایی را نیز روی موش‌ها انجام دادند تا بفهمند BPA چگونه فعالیت مهم آروماتاز را تضعیف می‌کند و چه درمان‌هایی ممکن است در مبارزه با آن تاثیر داشته باشند.
در طول این آزمایش‌ها، پژوهشگران با افزودن نوعی اسید چرب به نام «HDA10» دریافتند که این ماده می‌تواند به کاهش تأثیر منفی BPA بر سیستم آروماتاز مغز در حال رشد کمک کند. دکتر بون توضیح داد: وقتی HDA10 روی موش‌هایی آزمایش شد که پیش از تولد در معرض BPA قرار گرفته بودند، نشانه‌های اولیه را درباره پتانسیل فعال کردن مسیرهای بیولوژیکی مخالف نشان داد.
HDA10 یک لیپید اصلی است که به طور طبیعی در ژل رویال زنبور عسل یافت می‌شود. این ماده در مغز به رقابت با BPA می‌پردازد و از اتصال این ترکیب مخرب به گیرنده‌های استروژن جلوگیری می‌کند.
در آزمایش‌های صورت گرفته روی موش‌ها، افزودن HDA10 به موش‌های نر در معرض BPA، توانایی آنها را برای معاشرت با موش‌های دیگر بهبود بخشید.
دکتر بون گفت: این پژوهش به آزمایش‌های بیشتری نیاز دارد تا ببینیم آیا این درمان بالقوه می‌تواند در انسان نیز محقق شود یا خیر.
این پژوهش در مجله «Nature Communications» به چاپ رسید.