سرمازیستی (Cryonics) به فرایندی گفته می‌شود که در آن بدن انسان‌ها یا حیوانات به‌طور خاصی فریز می‌شوند تا در آینده با فناوری پیشرفته‌تر دوباره به حیات بازگردانده شوند.
به گزارش همشهری آنلاین، این فرایند به دلیل پتانسیل نجات زندگی‌ها و فرصت‌های پژوهشی جذابیتی خاص دارد و به یکی از مباحث پرچالش و پرمخاطره در علم و فناوری تبدیل شده است.
زندگی «برِدو مورستول» نسبتاً آرام و معمولی بود. این مرد نروژی که در سال۱۹۰۰ به دنیا آمده بود، در نهایت پس از سال‌ها مشکلات قلبی و عروقی، در سن ۸۹سالگی در خواب درگذشت. با این حال، زندگی پس از مرگش می‌تواند موضوع یک فیلم علمی-تخیلی باشد. مورستول که «پدربزرگ بردو» نامیده می‌شد.
بیش از ۳دهه آخر عمر خود را در یخ خشک در یک انبار در شهر کوچک ندرلند، کلرادو و حدود ۷۵۰۰کیلومتر دورتر از خانه‌اش گذراند و اگر چند پیچ و تاب عجیب در سرنوشتش وجود نداشت، او هنوز هم در این مجموعه عجیب و غریب مخفی می‌بود!
ونکی راماکریشنان، برنده جایزه نوبل شیمی در سال۲۰۰۹، دارای دکترای زیست‌شناسی ساختاری و نویسنده کتاب «چرا می‌میریم»، می‌گوید: «به محض اینکه یک فرد می‌میرد، سلول‌هایش شروع به تجربه انواع تغییرات می‌کنند.
آنها دچار کمبود اکسیژن می‌شوند، شروع به ارسال سیگنال‌های هشدار کرده و در نهایت شروع به فرآیند تجزیه می‌کنند. از لحظه مرگ تا لحظه انجماد، آسیب‌های طبیعی زیادی رخ می‌دهد و ما نمی‌دانیم چگونه آن را معکوس کنیم. انجماد بدن در واقع باعث تخریب بافت‌ها می‌شود، زیرا آب هنگام انجماد منبسط می‌شود و ساختار اطراف خود را نابود می‌کند.»
با این حال، مراکز کریونیکس اقدامات خاصی برای کاهش این خطرات انجماد انجام داده‌اند. در آزمایشگاه کریونیکس الکور در اسکاتسدیل، آریزونا که از سال ۱۹۷۲ تاکنون بیش از ۲۳۰ بیمار را در خود جای داده است، پزشکان از یک مایع کریوپریزروتیو (محافظت‌کننده در برابر انجماد) برای جایگزینی تمام خون در سیستم گردش خون فرد استفاده می‌کنند.
بهینه‌ترین حالت این است که این کار بلافاصله پس از مرگ انجام شود. جیمز اروود، رئیس و مدیرعامل مشترک الکور توضیح می‌دهد. این مایع کریوپریزروتیو از پروتئین‌های ماهی‌هایی که در مناطق سرد مانند قطب جنوب زندگی می‌کنند ساخته شده است. بر اساس گزارش بنیاد ملی علوم، این ماهی‌ها پروتئین‌هایی را توسعه داده‌اند که نقطه انجماد خون و مایعات بدن را تا کمی پایین‌تر از نقطه انجماد آب دریا کاهش می‌دهند و از تشکیل کریستال‌های یخ جلوگیری می‌کنند.
فرایند سرمازیستی شامل چند مرحله کلیدی است:
- تثبیت وضعیت بیمار: بلافاصله پس از مرگ قانونی، تلاش می‌شود تا بدن با حفظ جریان خون و اکسیژن تا حد امکان سالم بماند.
- خنک‌سازی اولیه: بدن به تدریج تا دمای نزدیک به صفر درجه سانتی‌گراد خنک می‌شود تا فعالیت‌های زیستی متوقف شوند.
- تزریق مواد محافظ سلولی: مواد شیمیایی خاصی به بدن تزریق می‌شوند که از تشکیل بلورهای یخ در سلول‌ها جلوگیری می‌کنند.
- فریز نهایی: بدن در دمای بسیار پایین (حدود منفی ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد) در نیتروژن مایع نگهداری می‌شود.
- عدم اثبات علمی: تاکنون هیچ شواهد علمی قطعی برای امکان بازگرداندن بدن‌های فریز شده به زندگی وجود ندارد.
- مشکلات قانونی و اخلاقی: بحث‌های فراوانی درباره حقوق بیمار و مسائل اخلاقی مرتبط با فریز کردن و بازگرداندن بدن‌ها وجود دارد.
- هزینه‌های بالا: هزینه‌های سرمازیستی بسیار زیاد است و این خدمات برای بسیاری از افراد قابل دسترسی نیست.