پایگاه آمریکایی "دیفنس وان" در گزارشی به تلاش و نیاز چین برای الگوگیری از ایران و روسیه در تربیت نیروهای نیابتی برای تحقق اهداف راهبردی در ورای مرزها بدون دخالت مستقیم، پرداخته است.
به گزارش عصرایران و بر اساس این گزارش:
چین مطمئنا طی دهه گذشته شاهد بوده است که روسیه و ایران از بازیگران غیردولتی برای تعقیب اهداف راهبردی خود در اوکراین، غزه و جاهای دیگر استفاده کرده‌اند. پکن چه درس هایی ممکن است گرفته باشد و چگونه ممکن است شاهد اعمال آنها باشیم؟
کرملین طیفی از بازیگران غیردولتی را برای انجام خواسته خود پرورش داده است. در اوکراین، روسیه گروه "واگنر" را راه اندازی کرد، یک شرکت نظامی خصوصی که در برخی از خونین ترین نبردها شرکت داشت.
این گروه همچنین طی سال های گذشته تحت عنوان "سپاه آفریقا" برای کمک به کودتای نظامیان علیه دولت های وابسته به غرب در سراسر جنوب صحرای آفریقا مستقر شده است. در دنیای آنلاین نیز کرملین از "مزارع ترول" مانند آژانس تحقیقات اینترنتی برای تحت تاثیر قرار دادن انتخابات در دیگر کشورها به ویژه آمریکا و تضعیف حمایت خارجی از اوکراین استفاده کرده است.
در همین حال، تهران از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خود برای توسعه، حمایت و تامین مالی شبکه گسترده ای از شبه نظامیان و جناح های سیاسی در سراسر خاورمیانه استفاده کرده است.
این گروه ها زیر عنوان "محور مقاومت" شامل حزب الله لبنان و حوثی های یمن و شبه نظامیان مختلف شیعه در عراق و سوریه فعالیت دارند. ایران این "نیروهای نیابتی" را با تسلیحات پیشرفته تامین می‌کند و آموزش عملی در مورد نحوه استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین، موشک‌ها و سایر فناوری‌های پیشرفته به آنها ارائه می‌کند.
در مقابل این گروه ها در بزنگاه های مختلف در چارچوب منافع راهبردی تهران به دشمنان ایران ضربه می زنند، برای مثال طی ماه های گذشته و پس از آغاز جنگ غزه حملات موشکی حزب‌الله باعث شده است که ارتش اسرائیل نتوانند صرفا روی نبرد در غزه تمرکز کند، در حالی که حملات بی‌امان حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ نیز اقتصاد منطقه را تحت تاثیر قرار داده و تهدیدی به وسعت تجارت جهانی خلق کرده است.
استفاده روسیه و ایران از بازیگران غیردولتی برای تعقیب اهداف راهبردی شان با وجودی که مزایایی چون کاهش خطر رویارویی مستقیم و واکنش بین المللی داشته است، اما مدل نیابتی نیز خطرات خاص خود را دارد.
برای مثال در ژوئن سال گذشته، تلاش برای شورش توسط "یوگنی پریگوژین" رهبر دیرینه واگنر، نیروهای شورشی واگنر را به نزدیکی دروازه های مسکو رساند و مستقیما کرملین را تهدید کرد و در اواخر ژانویه امسال، حمله گروه شبه‌نظامی شیعه "کتائب حزب‌الله" عراق، 3 سرباز آمریکایی را در اردن کشت و ده‌ها تن دیگر را مجروح کرد - حمله‌ای که پیش از مداخله ایران برای تحت فشار گذاشتن گروه‌های نیابتی‌اش برای پایین کشیدن فتیله حملات به پایگاه های آمریکا، تنش گسترده ای در منطقه ایجاد کرد.
یکی از درس هایی که چین احتمالا گرفته است این است که اجازه دادن به پیمانکاران نظامی خصوصی و نیروهای نیابتی برای رشد بیش از حد قدرتمند یا خودمختار می تواند خطرناک باشد.
از دهه 2010، چین صنعت رو به رشدی از پیمانکاران نظامی خصوصی را تشویق کرده است تا از منافع رو به رشد چین در خارج از کشور، به ویژه پروژه های تحت ابتکار " یک کمربند و جاده" محافظت کند. پیمانکاران نظامی خصوصی چینی اما با همتایان روسی و ایرانی خود متفاوت هستند: طبق قانون، آنها باید اکثریت مالکیت دولتی را داشته باشند و اکثر آنها غیرمسلح هستند. این پیمانکاران برای ظرفیت سازی، مشاوره امنیتی و اطلاعاتی و ارائه تجهیزات به شرکای امنیتی محلی استفاده می شوند. آنها همچنین از اتباع چینی در مناطق درگیری محافظت می کنند و در برخی موارد آنها را نجات می دهند.
چین نیاز مبرمی دارد تا امنیت پروژه های فرامرزی خود در سایر کشورها در قالب طرح "یک کمربند و یک راه " BRI" را تامین کند؛ نیازی که نیروهای حافظ صلح احتمالا نمی توانند آن را برطرف کنند. در ماه مارس، 7 شهروند چینی در یک حمله تروریستی در پاکستان کشته شدند. در عین حال، پکن به این موضوع به خوبی آگاه است که عنوان و انگ "قدرت استعماری جدید" به او نچسبد، بنابراین نمی خواهد که نیروهای نظامی متعارف چین در یک کشور خارجی برای تامین امنیت مستقر شوند. در مقابل پیمانکاران نظامی خصوصی می توانند این نقش را ایفا کنند، اما "شی جین پینگ"، رهبر چین و اعضای دفتر سیاسی حزب کمونیست چین احتمالا از خطرات و مزایای آن آگاه هستند.
این واقعیت که پیمانکاران نظامی و امنیتی خصوصی فعلی جمهوری خلق چین باید عمدتا دولتی باشند، ترس پکن از ایجاد نهادهایی را نشان می دهد که روزی ممکن است سرکش شوند. حداقل در کوتاه مدت، بسیار بعید به نظر می رسد که حزب کمونیست چین بخواهد یک بازیگر مستقل غیردولتی مانند واگنرهای روسی را توسعه داده و به کار ببندد.
با این حال، جنبه‌هایی از مدل ایرانی وجود دارد که می‌تواند برای پکن جذاب به نظر برسد – یعنی تعبیه مستشاران نظامی با بازیگران غیردولتی به شیوه‌ای مشابه نحوه عملکرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جستجوی نفوذ سیاسی در کشور عملیاتی.
همچنین نمونه ای از "مردان سبز کوچک" روسیه وجود دارد که به مسکو کمک کردند تا کنترل کریمه را در دست بگیرد. مزیت این گروه ناشناس این بود که در روزها و هفته های اول باعث سردرگمی اولیه ایالات متحده و متحدان ناتو شد و پاسخ آنها به تاخیر افتاد و زمانی که واشنگتن، لندن و بروکسل متوجه شدند چه اتفاقی دارد می افتد، دیگر خیلی دیر شده بود. این نوع عمل انجام شده می تواند چیزی باشد که چینی ها در یک سناریوی بالقوه مربوط به تایوان در نظر بگیرند.
ایالات متحده باید درک بیشتری از نحوه نگاه چین به نیروهای نیابتی و پیمانکاران نظامی خصوصی و چگونگی تلاش پکن برای استفاده از آنها در آینده به دست آورد، در غیر این صورت آمریکا در صورت آماده نبودن با خطرات امنیتی جدی ای از ناحیه چین مواجه خواهد شد. همان طور که ایالات متحده قبل از پاسخ مناسب از سوی گروه واگنر غافلگیر شد و وقتی صحبت از چین به میان می‌آید، باید در نظر داشت که ریسک‌ها حتی بیشتر است.