گیاه اسطوخودوس به دلیل خواص و فواید فراوانی که دارد تبدیل به یک گیاه محبوب در علوم پزشکی از قبیل سنتی و مدرن شده است. خواص اسطوخودوس، این گیاه را به یک داروی همه کاره برای بدن تبدیل کرده است به طوری که آن را برای موارد مختلفی مانند آرامش اعصاب، درمان اگزما و دیابت استفاده می‌کنند.
به گزارش دکترکرمانی، این گیاه در حالت‌های مختلفی مثل دمنوش، خشک شده و روغن در بازار موجود است تا شما بتوانید تماما از خواص و فواید آن برای بدنتان استفاده کنید. در این مقاله یک راهنمای جامع از این گیاه محبوب را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
اسطوخودوس (Lavender)، گیاهی با گل های بنفش معطر است که از دیرباز به دلیل خواص دارویی و آرامش بخشی خود شناخته می شود. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است و در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان به دلیل زیبایی و فواید متعددش کشت می شود.
اسطوخودوس یک گیاه بنفش رنگ با خواص بسیار برای بدن است.
کلمه اسطوخودوس از ریشه لاتین “Lavere” گرفته شده که در برگردان فارسی به معنای “شستن” است. این گیاه در چندین منطقه از جمله ایران باستان، یونان و روم به عنوان یک ماده خوشبوکننده در حمام استفاده می شد. این فرهنگ‌ها معتقد بودند که گیاه اسطوخودوس به پاکسازی بدن و ذهن کمک می کند.
از خواص و فواید اسطوخودوس به طور کلی به صورت یک گیاه دارویی و ادویه استفاده می‌شود تا یک منبع غذایی. با این حال گل‌ها و برگ های این گیاه حاوی مقادیر کمی مواد مغذی هستند.
جدول ارزش غذایی گل اسطوخودوس خشک در هر ۱۰۰ گرم:
| ماده مغذی | مقدار به ازای هر ۱۰۰ گرم |
| کالری | ۵۸ |
| چربی | ۱.۷ گرم |
| کربوهیدرات | ۱۰.۶ گرم |
| فیبر | ۲.۸ گرم |
| شکر | ۲.۴ گرم |
| پروتئین | ۳.۳ گرم |
| ویتامین A | ۲۴ میکروگرم (۳% نیاز روزانه) |
| ویتامین C | ۵.۱ میلی گرم (۸% نیاز روزانه) |
| کلسیم | ۷۳ میلی گرم (۷% نیاز روزانه) |
| آهن | ۲.۶ میلی گرم (۱۴% نیاز روزانه) |
| منیزیم | ۲۵ میلی گرم (۶% نیاز روزانه) |
| پتاسیم | ۱۵۵ میلی گرم (۴% نیاز روزانه) |
اسطوخودوس بیشتر به صورت دمنوش و روغن استفاده می شود و ارزش غذایی زیادی ندارد.
همچنین اسطوخودوس دارای ترکیبات دیگری نیز می باشد. این ترکیبات شامل موارد زیر است:
گیاه اسطوخودوس فواید بی نظیری برای سلامت بدن دارد. شاید بیشتر مردم این گیاه را با خاصیت آرامش بخش آن بشناسند اما باید بدانید این گیاه خواص دارویی فراوانی نیز دارد. این خواص عبارتند از:
در ادامه هر یک از خواص این گیاه معجزه گر را برای شما شرح خواهیم داد.
یکی از خواص اسطوخودوس که از دیرباز کشف شده، خواص آرامش بخش و ضد اضطراب بودن این گیاه زیباست. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که استنشاق بوی این گیاه یا مصرف دمنوش آن میتواند فعالیت سیستم عصبی مرکزی را آرام کرده و سطح هورمون های استرس مانند کورتیزول (Cortisol) را در بدن کاهش دهد.
گیاه اسطوخودوس از دیرباز به عنوان آرام کننده اعصاب در طب سنتی شناخته شده است.
همچنین گیاه اسطوخودوس می تواند علائم اضطراب را در افرادی که مبتلا به اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder) که مربوط به نگرانی در مورد اتفاقات و فعالیت های روزمره است و همچنین افرادی که دارای اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) یا جمع هراسی هستند را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
از جمله دیگر خواص اسطوخودوس ضد درد بودن آن است. این گیاه بنفش دارای ترکیباتی مانند لینالول و لینالیل استات است که خواص ضد التهابی و ضد درد دارند. مطالعات نشان داده اند که استفاده موضعی از اسانس این گیاه می تواند دردهای عضلانی، درد مفاصل و دردهای دوران قاعدگی (پریود) را به طور چشمگیری کاهش دهد.
اسطوخودوس دارای خواص ضد میکروبی و ضد قارچی است که می تواند به مبارزه با عفونت ها کمک کند. این گیاه پر خاصیت می تواند فعالیت سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مقابله با عفونت های باکتریایی و ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.
اسطوخودوس یک آنتی باکتریال قوی است که به تقویت بدن در برابر آنفولانزا کمک می کند.
استفاده موضعی از اسانس اسطوخودوس می تواند علائم آکنه و اگزما را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص شد این ماده همچنین می تواند سرعت التیام زخم ها را افزایش داده و به کاهش التهاب پوست کمک کند.
خواص اسطوخودوس در از بین بردن قارچ بی نظیر است. این گیاه دارای ترکیباتی مانند لینالول و کامفور است که خواص ضد قارچی دارند. بر اساس تحقیقات به دست آمده مصرف موضعی روغن آن می تواند به طور موثری عفونت های قارچی پای و ناخن ورزشکاران را از بین ببرد.
اسطوخودوس با دارا بودن ماده لینالول می تواند به راحتی قارچ های بدن را از بین ببرد.
گیاه اسطوخودوس خواص بسیاری برای دستگاه گوارش به ارمغان می آورد. این گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهابی است که می تواند به بهبود عملکرد گوارش، کاهش نفخ و یبوست و تسکین درد معده کمک کند. همچین دمنوشِ آن علائم سوء هاضمه و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و همچنین علائم رفلاکس معده را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد.
از دیگر خواص اسطوخودوس کاهش درد مفاصل است که به دلیل وجود ترکیبات لینالول و لینالیل استات است. استفاده موضعی از اسانس این گیاه می تواند درد و التهاب مفاصل و عضلات را به طور قابل توجهی کاهش دهد و همچنین در کاهش علائم آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) و آرتروز (Arthrose) موثر است.
اسطوخودوس به صورت چشمگیری باعث کاهش درد مفاصل می شود.
یکی از خواص اسطوخودوس، تسکین تهوع و استفراغ است. بر این اساس مصرف دمنوش گیاه بنفش یا استفاده موضعی از اسانس آن می تواند به تسکین تهوع صبحگاهی و تهوع ناشی از شیمی درمانی کمک کند.
خواص اسطوخودوس برای دستگاه تنفسی بدن پایانی ندارد. این گیاه پرخاصیت علاوه بر کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا، به دلیل خلط آور بودن می تواند به تسکین سرفه های آلرژیک و برونشیت هم کمک کند.
گیاه اسطوخودوس خلط آور است و به کاهش سرفه کمک می کند.
همانطور که از تعریف خواص اسطوخودوس متوجه شدید این گیاه به شدت آرامش بخش است و این مورد می تواند به افزایش تمرکز و حافظه نیز کمک کند. استنشاق اسانس این گیاه دارویی می تواند عملکرد شناختی و تمرکز در افراد سالم و افراد مبتلا به اختلالات شناختی مانند آلزایمر را بهبود ببخشد.
سرتان پوست پوست شده؟ دکتر فرانسسکا فوسکو، متخصص پوست در نیویورک می‌گوید: روغن اسطوخودوس میتواند به بهبود شرایط پوست سر کمک کند. برای استفاده از این راه حل، یک فنجان بردارید و ۱۵ قطره از اسانس آن را با ۲ قاشق غذا خوری روغن زیتون یا بادام میکس کنید و به مدت ۱۰ ثانیه بر روی موهای خود ماساژ دهید. ممکن است تا مشاهده نتیجه لازم باشد چندین بار این کار را تکرار کنید.
اسطوخودوس به بهبود وضعیت پوست سر و در نتیجه کاهش شوره کمک می کند.
استفاده موضعی از روغن این گیاه به درمان یک بیماری به نام آلوپسی آره آتا کمک می‌کند. این بیماری باعث می‌شود موهای فرد به صورت تکه تکه ریزش کند. بر اساس مطالعاتی در سال ۱۹۹۸ که بر روی ۸۶ فرد مبتلا به آلوپسی آره آتا انجام شد، ۴۴% پس از ماساژ ترکیبی از اسانس آویشن، رزماری، اسطوخودوس و چوب سدر بر روی پوست سر خود به مدت هفت ماه، رشد موهایشان بهبود بخشیده شد.
در مقایسه با درمان‌های تهاجمی‌تر، خواص روغن اسطوخودوس به دلیل توانایی در کشتن باکتری‌ها، میتواند راهی ملایم برای درمان آکنه باشد. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، ترکیبی از روغن آن و عصاره اسطوخودوس به طور موثری از رشد یک سویه باکتریایی که باعث آکنه می‌شود، جلوگیری کرد.
گیاه اسطوخودوس به کاهش آلودگی پوست کمک می کند و جلوی ایجاد آکنه را می گیرد.
گیاه لوندر یکی از محبوب ترین اسانس‌ها برای افزایش آرامش و کاهش استرس و اضطراب است. این امر به عملکرد قلب و کاهش فشار خون بالا کمک بسیاری می‌کند. دانشمندان بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۰۶ و یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ دریافتند که ترکیبی از روغن‌ها، از جمله اسطوخودوس، میتواند فشار خون بالا را در شرکت‌کنندگانی که آن را استنشاق کرده‌اند، کاهش دهد.
اسانس لوندر کاربردهای متعددی در طب سنتی شرقی و غربی دارد و طبق تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۳، به تسکین علائم دیابت کمک می‌کند. محققان دریافتند که در آزمایش‌های حیوانی، اسانس اسطوخودوس به تعادل سطوح بالای قند خون و محافظت در برابر استرس اکسیداتیو کمک می‌کند، که باعث ایجاد عوارض در افراد مبتلا به دیابت می‌شود.
اسطوخودوس به طرز قابل توجهی باعث کاهش علائم دیابت و کاهش قند خون می شود.
اثرات آرام‌بخش این گیاه به تسکین سردرد یا میگرن کمک می‌کند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، افراد مبتلا به میگرن که ۳ ماه اسطوخودوس درمانی دریافت کردند، در مقیاس ارزیابی سردرد نسبت به گروه دیگر، سردردهای کمتری را تجربه کردند. در مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۲، ۴۷ شرکت کننده مبتلا به میگرن اسانس لوندر را به مدت ۱۵ دقیقه استنشاق کردند و آنها نیز کاهش شدت و دفعات سردرد را تجربه کردند.
اسطوخودوس به دلیل خواص آرامش بخش و ضد اضطرابی از دیرباز برای بهبود بی خوابی استفاده می شد. توانایی این گیاه برای آرامش سیستم عصبی مرکزی و کاهش سطح هورمون های استرس مانند کورتیزول در بدن فوق‌العاده است.
این امر در کاهش اضطراب، تنش و افکار مزاحم در هنگام خواب و تجربه‌ی یک خواب عمیق تر و آرام تری نقش موثری دارد.
خاصیت آرامش بخش بودن اسطوخودوس بر همگان مشخص است و کمک شایانی به بهبود کیفیت خواب می کند.
اختلال نعوظ (ED) میتواند برای بسیاری از مردان یک تجربه ناامید کننده باشد. مردانی که از این بیماری رایج رنج می‌برند به طور طبیعی به دنبال گزینه‌های درمانی هستند که بدون داشتن عوارض، عملکرد جنسی آنها را بهبود ببخشد.
رایحه درمانی با اسطوخودوس یک راه ساده برای آرامش، تقویت خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی است که میتواند در تقویت میل جنسی و افزایش نعوظ مفید باشد. همچنین یک مطالعه نشان داد که رایحه لوندر، جریان خون آلت تناسلی را تا ۴۰% افزایش می‌دهد.
اگرچه روغن‌های گیاهی نمی‌توانند مستقیماً به کاهش وزن کمک کنند، اما می‌توانند رژیم غذایی و برنامه ورزشی شما را به روش‌های مختلف بهبود بخشند. به عنوان مثال:
برای کمک به خواب بهتر، یک بطری روغن اسطوخودوس را در کنار تخت خود نگه دارید و بوی آن را هنگام خواب استشمام کنید. این کار سیستم عصبی شما را آرام می‌کند و بدن شما را برای خواب آماده می کند.
اسطوخودوس یک گیاه همه کاره برای آرامش و دارای خواص بی نظیر و نامحدود در این زمینه است. به دلیل محبوبیت بالای این گنجینه بنفش رنگ، روش های متعددی برای استفاده از آن وجود دارد. این روش ها عبارتند از:
هر یک از این روش ها ویژگی های خود را دارند و برای موارد مختلفی به کار می روند. در ادامه همه روش های مصرف آن را بررسی خواهیم کرد:
گیاه اسطوخودوس با خواص فراوان خود به سه روش خوراکی، روغن و دمنوش استفاده می شود.
۳ روش کلی برای استفاده از خواص اسطوخودوس به صورت نوشیدنی وجود دارد. این موارد شامل:
اسطوخودوس میتواند به صورت موضعی بر روی پوست ماساژ داده شود و یا برای تمیز کردن بدن استفاده شود. ۳ روش کلی برای مصرف موضعی این گیاه عبارتند از:
استفاده از اسطوخودوس به عنوان روغن به حساسیت پوست شما بستگی دارد. برخی از افراد پس از استفاده از روغن آن، واکنش آلرژیک را روی پوست تجربه می‌کنند. همیشه از روغن حامل استفاده کنید و قبل از استفاده از لوندر روی پوست خود یک تست پچ انجام دهید.
مصرف زیاد اسطوخودوس به خشکی پوست منجر می‌شود.
تحقیقات بیشتری برای تعیین ایمنی اسطوخودوس در افرادی که باردار یا شیرده هستند مورد نیاز است. اگر این شرایط برای شما صدق می‌کند، قبل از شروع هر گونه درمان با این گیاه با پزشک خود صحبت کنید.
هنگام خرید اسانس اسطوخودوس، ببینید آیا می‌توانید در مورد فرمول شیمیایی آن بپرسید. ترکیب اسانس‌ها بسته به عوامل زیادی (مانند زمان برداشت) میتواند متفاوت باشد. همچنین برخی از روغن‌ها را با مواد شیمیایی مصنوعی ترکیب می‌کنند.
پسران قبل از بلوغ، بهتر است از روغن اسطوخودوس استفاده نکنند زیرا بر روی ترشح هورمون‌های مردانه اثر منفی می‌گذارد. به عنوان مثال موجب بزرگ شدن سینه‌ی آنها خواهد شد.
مادران شیرده و باردار حتما در مورد مصرف اسطوخودوس با پزشک خود مشورت کنند.
همچنین زنان باردار و شیرده نباید از لوندر به صورت قرص یا روغن یا در غذای خود استفاده کنند. کسانی که به هر دلیلی از دارو استفاده می‌کنند باید درباره مصرف اسطوخودوس به شیوه‌های مختلف، با پزشک خود مشورت کنند؛ به ویژه افراد دیابتی و کسانی که داروهای ضد استرس و ضد افسردگی مصرف می‌کنند.
طبق نظر حکیمان و پزشکان طب سنتی طبع اسطوخودوس گرم و خشک است. از خواص مصرف این گیاه می توان به افزایش گردش خون، دفع رطوبت اضافی از بدن و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. همه این تاثیرات نشان دهنده گرمی و خشک طبعی این گیاه می باشد.
اسطوخودوس دارای طبع بسیار گرم است و مصرف زیاد آن توصیه نمی شود.
در صورت مصرف بیش از حد اسطوخودوس، به دلیل داشتن طبع گرم می تواند باعث خشکی پوست، یبوست و تحریک معده شود. همچنین مادران باردار، شیرده و افراد مبتلا به بیماری های خاص قبل از مصرف این گیاه باید با پزشک مشورت کنند.
بسیاری از مردم از عطر دلپذیر و آرامش بخش لوندر لذت می برند. اما مطالعات متعدد نشان داده‌اند که این گیاه بنفش فقط یک عطر نیست، بلکه میتواند برای درمان علائم بیماری‌های مختلف استفاده شود. از جمله خواص اسطوخودوس می‌توان به کاهش استرس و افزایش آرامش روحی، بهبود خواب، التیام زخم‌ها، بهبود انواع سردرد و میگرن، کاهش دردهای قاعدگی و درمان اختلال نعوظ اشاره کرد.
همچنین اگر به دنبال کاهش وزن و لاغری هستید، می‌توانید از این گیاه برای چربی‌سوزی و لاغری استفاده کنید. دمنوش لوندر، گل و روغن این گیاه معطر و استفاده از قرص اسطوخودوس از روش‌های استفاده از این گیاه بسیار مفید است. به یاد داشته باشید در صورت مصرف زیاد، این گیاه می تواند برای شما مضر باشد.
سوالات متداول:
برخی از مهم‌ترین فواید اسطوخودوس عبارتند از کاهش استرس، بهبود خواب، کاهش درد، بهبود سلامت پوست، تقویت سیستم ایمنی و کاهش وزن
میزان مجاز مصرف اسطوخودوس در روز به نوع مصرف آن بستگی دارد. مثلا دمنوش آن را می‌توانید ۱ تا ۲ فنجان در روز مصرف کنید. برای مصرف موضعی می‌توانید چند قطره به دستگاه بخور اضافه کنید.
اسطوخودوس برای اکثر افراد بی خطر است. با این حال، برخی از افراد ممکن است به اسطوخودوس حساسیت داشته باشند و دچار واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش یا تورم شوند. زنان باردار و شیرده قبل از مصرف باید با پزشک خود مشورت کنند.
منابع: