تقریباً نیمی از خانواده‌های زبانی دنیا در قاره آمریکا یافت می‌شوند. با اینکه بسیاری از این زبان‌ها اکنون منقرض شده‌اند، تحلیل زبان‌های تاریخی به ما امکان بررسی، مقایسه و ردیابی آن‌ها در گذر زمان را می‌دهد تا گروه‌های اولیه ساکن در این قاره را بهتر درک کنیم.
جهانا نیکولز، زبان‌شناس تاریخی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا در پژوهشی که اواخر ماه مارس در مجله American Journal of Biological Anthropology منتشر شد، به بررسی ساختار ۶۰ زبان از سراسر آمریکا و کانادا پرداخت. این بررسی نشان داد که این زبان‌ها از دو گروه زبانی اصلی نشأت گرفته‌اند که در دست‌کم چهار موج مجزا وارد آمریکای شمالی شده‌اند.
به گزارش گجت نیوز، نیکولز ۱۶ ویژگی این زبان‌ها از جمله ساختار هجا، جنسیت اسم‌ها و نحوه تولید صامت‌ها هنگام صحبت را مورد بررسی قرار داد. نتایج این بررسی حاکی از آن است که این زبان‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: گروه اول شامل زبان‌هایی است که ضمیر اول شخص آن‌ها دارای آوای «ن» و ضمیر دوم شخص دارای آوای «م» است. گروه دوم شامل زبان‌های دیرینه‌تری است که می‌توانند یک جمله کامل را تنها در یک کلمه منتقل کنند.
تحليل‌های بیشتر زبان‌شناسی نشان می‌دهند که ورود انسان‌ها به قاره آمریکا در چهار موج مجزا رخ داده است. اولین موج حدود ۲۴ هزار سال پیش اتفاق افتاد، زمانی که یخچال‌های عظیم بخش زیادی از آمریکای شمالی را پوشانده بودند.
خانم نیکولز هیچ ویژگی منحصر به فردی در زبان‌های آن دوره پیدا نکرده که نشان‌دهنده ورود گروهی متنوع از مردم و زبان‌ها به آمریکای شمالی در آن زمان باشد. موج دوم مهاجرت حدود ۱۵ هزار سال پیش با مردمی همراه بود که زبان‌هایی با ضمیر اول شخص «ن» و ضمیر دوم شخص «م» داشتند.
موج سوم نیز هزار سال بعد با مردمانی همراه بود که زبان‌هایی با صامت‌های ساده داشتند. سپس موج چهارم حدود ۱۲ هزار سال پیش همراه ورود زبان‌هایی با صامت‌های پیچیده از راه رسید.
تا همین اواخر، محققان بر این باور بودند که اولین آمریکایی ها حدود ۱۳ هزار سال پیش از طریق یک پل خشکی از سیبری وارد این قاره شده‌اند. اما مطالعات قبلی خانم نیکولز روی داده‌های زبانی او را متقاعد کرد که این زمان برای شکل‌گیری نزدیک به ۲۰۰ زبان بومی آمریکا کافی نبوده است. در عوض او معتقد است که اولین ورود انسان‌ها به حدود ۳۵ هزار سال پیش بازمی‌گردد.
از آن زمان، حجم فزاینده‌ای از تحقیقات باستان‌شناسی، زمین‌شناسی، اقلیم‌شناسی و ژنتیک، تاریخ ورود اولیه انسان‌ها به آمریکا را به عقب رانده است و اجماع جدیدی بر این شکل گرفته که چندین موج از مهاجران در مقاطعی بین ۳۰ تا ۲۵ هزار سال پیش راه خود را به قاره آمریکا باز کرده‌اند.
خانم نیکولز گفت: «اضافه کردن مطالعات زبانی به این تحقیقات به معنای تأیید متقابل این چهار رشته علمی است. به نظر من حالا این تفسیر بسیار محکمه‌پسند است».
اندرو کاول، انسان‌شناس و زبان‌شناس در دانشگاه کلرادو بولدر که در این پژوهش مشارکت نداشته، در ایمیلی به سایت معتبر جهانی لایو ساینس گفته که مطالعه خانم نیکولز جالب است زیرا «داده‌های زبانی بر پذیرش فزاینده سایر حوزه‌های علمی صحه می‌گذارد که آمریکای شمالی بسیار زودتر از آنچه برای دهه‌ها تصور می‌شد، مسکونی شده است».
با این حال، آقای کاول خاطر نشان کرد که تحلیل آماری این پژوهش نشان می‌دهد که دو زبان، یوروک و آراپاهو، طبقه‌بندی کاملاً متفاوتی دارند؛ این درحالیست که می‌دانیم این دو زبان از نظر ژنتیکی با هم مرتبط هستند و هر دو جزئی از ابرخانواده زبان‌های آلگیک به شمار می‌آیند (زبان یوروک در شمال دور کالیفرنیا و زبان آراپاهو در ایالت‌های وایومینگ و اوکلاهما صحبت می‌شده است).
البته، نفوذ زبان‌های همسایه می‌تواند روی زبان‌های دیگر تاثیر زیادی بگذارد و این موضوع می‌تواند روابط اولیه آن‌ها را مخدوش کند، همانطور که آقای کاول اشاره کرد.
اگرچه این پژوهش جدید مدلی را برای چگونگی ورود و تکامل زبان‌ها در آمریکای شمالی ارائه می‌دهد، اما به خاستگاه آن‌ها که هنوز ناشناخته است، اشاره‌ای نمی‌کند.
خانم نیکولز گفت: «به احتمال زیاد مردمی که به آمریکای شمالی نقل مکان کردند، اقوام خود را در آسیا رها کرده‌اند و ممکن است برخی از آن زبان‌ها همچنان در سیبری باقی مانده باشند».
با این حال به گفته او، محدودیت‌های روش مقایسه‌ای زبان‌شناسی به این معناست که شاید هرگز آن را نباید قطعی دانست.