فصل بهار است و زمانی که خیلی از ما سر شوق می‌آییم تا بخشی از وقتمان را به کاشت گل و گیاه اختصاص بدهیم.
به گزارش فرادید، قرار نیست چیزی از این شور و شوق کم کنیم، اما خبر تازه این است که می‌توانید بیل را کنار بگذارید، چون تفکر غالب در «علم خاک» این است که به خاک باغ‌تان سخت نگیرید!
«باغبانی بدون شخم» (No-dig Gardening) به سرعت در حال تبدیل شدن به راهی برای رشد خاک است و منطق ساده‌ای دارد: راه سبزتر و آسان‌تری برای رشد گیاهان و سبزیجات است!
گای بارتِر، باغبان ارشد انجمن سلطنتی باغبانی بریتانیا می‌گوید: «فرآیندهای طبیعی که خاک را سالم و حاصلخیز نگه می‌دارند با شخم زدن بهم خورده و مختل می‌شوند. به حداقل رساندن شخم زمین زمانی مطلوب است که بخواهید گیاهان را به روش‌هایی پرورش دهید که کمترین تأثیر زیست‌محیطی را داشته باشند.»
شخم زدن شماری از سازه‌های زیرزمینی را از بین می‌برد. کانال‌های زهکشی ایجاد شده توسط کرم‌ها و شبکه‌های قارچی مهم از بین می‌روند و کربن محبوس در خاک در جوّ آزاد می‌شود. همچنین شخم زدن دانه‌های علف‌های هرز را به سطح نزدیک‌تر می‌کند و سبب می‌شود راحت‌تر جوانه بزنند.
بارتِر و تیمش از روش‌های باغبانی بدون شخم در باغ‌های سلطنتی استفاده می‌کنند. او می‌گوید مزایای این روش فقط شامل محصولات بهتر نمی‌شود.
چارلز دودینگ، قهرمان باغبانی بدون شخم، باغچه‌های کنار هم را در طول هشت سال مقایسه کرد. یکی شخم زده شد، دیگری نه و نتیجه این شد که ۱۰۰ کیلوگرم محصول اضافه از باغچه بدون شخم گزارش شد.
به نظر شما باغ بدون شخم چگونه رشد می‌کند؟ باغبان‌هایی که شخم نمی‌زنند، به‌جای کشت و زرع در خاک، باغچه‌هایشان را با لایه‌ای از مالچ (کود گیاهی) یا مواد آلی خوب پوسیده‌شده، چه از سطل‌های کمپوست خودشان یا از مراکز باغبانی می‌پوشانند.
بارتر می‌گوید اگر زمین پر از علف هرز باشد، فقط آن را با چند ورقه مقوا بپوشانید. سپس یک لایه دیگر کمپوست روی آن اضافه کنید (گاهی به این کار، باغبانی لازانیا می‌گویند).
بارتر می‌گوید: «با این کار علف‌های هرز خفه می‌شوند و گیاهان در خاک زیرین ریشه می‌کنند، خاکی که با فعالیت کرم‌هایی که کمپوست را به خاک زیرین حمل می‌کنند، غنی‌تر می‌شود.»
«برای ساخت باغچه نیازی به استفاده از الوارهای گران‌قیمت نیست و نیازی نیست باغپه خیلی مرتفع باشد، ۱۵ سانتی‌متر برای بهره‌مندی از مزایای باغچه‌های مرتفع کافیست. سعی کنید روی باغچه‌هایتان پا نگذارید چون این کار سبب فشرده شدن خاک می‌شود، به خصوص در هوای مرطوب و خاک فشرده‌شده نیاز شخم زدن دارد.»
اگر همه اینها به نظر شما آسان است، یک تکنیک مد روز دیگر هم وجود دارد که باید امتحان کنید. تپه‌کاری یا Hügelkultur برای بارورتر کردن مناطق قهوه‌ای (دچار آلودگی و رهاشده) استفاده می‌شود. در این روش، تپه‌ای از چوب پوسیده و سایر مواد قابل‌کمپوست ایجاد می‌شود و سپس این تپه به یک باغچه‌ی برجسته تبدیل می‌شود.
بارتر می‌گوید: «تئوری این روش این است که تجزیه شدن الوار از طیف وسیعی از قارچ‌ها و دیگر موجودات زنده حمایت می‌کند که برای سلامت خاک و گیاهان مفید هستند و منجر به تولید محصولات خوب می‌شوند. این روش مانند سایر تکنیک‌های باغچه‌های مرتفع، برای جایی خوبست که خاک زیرین آن ضعیف باشد.»
بارتر توصیه می‌کند اول یک قسمت کوچک، شاید ۲ متر مربع را امتحان کنید. یک گودال کم‌عمق ایجاد کنید و آن را با کنده‌ها و شاخه‌های افتاده پر کنید. کود گیاهی یا سایر مواد آلی را روی آن بریزید و کار را با افزودن خاک تمام کنید.
این رویکرد در باغبانی ضایعات کمی دارد و مانند روش بدون شخم، اتفاقاتی را که به صورت طبیعی در خاک رخ می‌دهد شبیه‌سازی می‌کند. تا به امروز، هیچ تحقیق جدی در مورد تپه‌کاری انجام نشده، اما تصور می‌شود الوار پوسیده سبب تقویت خاک غنی از مواد مغذی می‌شوند و مانند اسفنجی عمل می‌کنند که رطوبت را برای گیاهان حفظ می‌کند.
اواخر زمستان زمان مناسبی برای آزمایش باغبانی بدون شخم است. زمین باید کمتر غرق آب باشد تا شما بتوانید باغ خود را به موقع برای رشد فصل بهار آماده کنید.
این رویکرد به باغبانی بدون زحمت نیست، اما قطعا آسان‌تر و پایدارتر است!