خلیج فارس و دریای عمان به‌عنوان بخشی از مهم‌ترین پهنه‌های آبی جهان، از نظر تنوع زیستی، منابع شیلاتی و منابع نفتی، اکوسیستم منحصر به فردی به شمار می‌روند.
به گزارش تجارت نیوز، اهمیت این منطقه از بعد سیاسی، اقتصادی و تجاری، آن را به یکی از مهم‌ترین قطب‌های استراتژیک و ژئوپلتیک جهان تبدیل کرده است. در عین حال، چالش‌های محیط زیستی جدی، حیات این اکوسیستم را به خطر انداخته است.
افزایش ورود مواد مغذی به آب‌ها به دلیل فعالیت‌های انسانی، منجر به افزایش وقوع پدیده شکوفایی مضر جلبک (HABs) در این اکوسیستم شده است.
در استان هرمزگان، 436 مورد شکوفه جلبکی در 35 سال گذشته ثبت شده که 270 مورد آن از نوع مضر دینوفلاژلات بوده است. این پدیده، اثرات منفی قابل توجهی بر اقتصاد، محیط زیست و سلامت جامعه در سواحل بندرعباس و دیگر مناطق ساحلی خلیج فارس و دریای عمان داشته است.
خلیج فارس و دریای عمان به عنوان کانون‌های تغییرات آب و هوایی، شاهد افزایش دمای سطح دریا هستند. این پدیده، پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی متعددی برای تمام آب‌های ساحلی منطقه به دنبال خواهد داشت.
عبور و مرور کشتی‌ها و تخلیه آلاینده‌ها، از جمله عوامل اصلی آلودگی نفتی در خلیج فارس و دریای عمان هستند. آلودگی نفتی، خطرات جدی را برای اکوسیستم‌های دریایی و جوامع ساحلی به وجود می‌آورد. تخلیه انواع مواد شیمیایی خطرناک نیز از عوامل آلودگی محیط‌زیست در این مناطق به شمار می‌آید.
با وجود چالش‌های موجود، خلیج فارس و دریای عمان از تنوع زیستی دریایی غنی و منحصر به فردی شامل صخره‌های مرجانی، جنگل‌های مانگرو و گونه‌های مختلف ماهی برخوردارند.
مرجان‌ها به عنوان یکی از پتانسیل‌های مهم تجمع زیستی خلیج فارس شناخته می‌شوند. اما تغییرات اقلیمی و آلودگی به طور تدریجی پوشش زنده مرجانی را رو به نابودی برده است.
تغییرات اقلیمی و تخریب محیط‌زیست به امنیت زیستی پرندگان مهاجر و جانداران جزایر غیرمسکونی نیز در خلیج فارس و دریای عمان آسیب می‌رساند. حفاظت از این اکوسیستم‌های ارزشمند، از طریق اقدامات حفاظتی و مدیریت پایدار، ضروری است.
هر چند این اکوسیستم شرایط خوبی ندارد اما هنوز راهکارهایی برای نجات آن وجود دارد:
- همکاری‌هایی بین‌المللی: کنوانسیون منطقه‌ای کویت برای همکاری درباره حمایت و توسعه محیط زیست دریایی و نواحی ساحلی در برابر آلودگی 1978 به تصویب رسید. هدف این کنوانسیون، جلوگیری و کاهش آلودگی محیط‌زیست دریائی و مبارزه با آلودگی در منطقه دریائی (خلیج فارس و دریای عمان) را دارد.
- مدیریت پایدار: اجرای برنامه‌های مدیریت پایدار برای منابع طبیعی و فعالیت‌های انسانی در منطقه خلیج فارس و دریای عمان،
- کنترل آلودگی: کاهش ورود آلاینده‌ها به آب‌ها از طریق تصفیه فاضلاب‌ها، کنترل تردد کشتی‌ها و استفاده از روش‌های مدرن
- اقدامات حفاظتی: ایجاد مناطق حفاظت‌شده دریایی، احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده و افزایش آگاهی عمومی.
حفاظت از محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان، به عنوان یک ضرورت حیاتی، نیازمند همکاری و تعهد تمام کشورهای منطقه است. با اتخاذ رویکردی جامع و پایدار، می‌توان از این اکوسیستم‌های ارزشمند برای نسل‌های آینده حراست کرد.