صنعت پوشاک در سال‌های اخیر همواره با مشکلات متعددی از جمله، تامین مواد اولیه، کاهش تقاضا و افزایش سهم قاچاق از بازار مواجه بوده است. تا جایی که در این سال‌ها در مقاطعی گزارش‌هایی از نصف شدن تقاضای پوشاک منتشر شد.
به گزارش اکونگار، در ماه‌های گذشته هم اعتراض تولیدکنندگان نسبت به افزایش سهم قاچاق بالا گرفته و با برگزاری نشست‌های مختلف از ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز خواستند به این موضوع ورود کند. هرچند با توجه به اینکه محاسبه دقیق آمار کالای قاچاق ممکن نیست و صرفا برآوردهایی در این زمینه وجود دارد، عموما در برخی حوزه‌ها بر سر آمار قاچاق اختلاف نظر وجود دارد.
اخیرا دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته که قبلا پوشاک قاچاق در بازار ۳.۲ میلیارد دلار بود، اما در حال حاضر میزان آن نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این در حالی است که تولیدکنندگان معتقدند بر اساس گزارش‌های میدانی پوشاک قاچاق بیش از این رقم است و تخمین زده می‌شود در حال حاضر بیش از سه میلیارد دلار پوشاک قاچاق در سطح عرضه وجود دارد که این میزان معادل بیش از ۳۰ درصد حجم بازار پوشاک در ایران است.
تولیدکنندگان همچنین می‌گویند در حال حاضر با بالاترین حجم پوشاک قاچاق در سطح عرضه مواجه هستیم و پاکستان، ترکیه و بنگلادش و چین وارد بازار ایران شده‌اند و کالاهای استوک و تاناکورا به صورت کیلویی و با قیمت خیلی پایین وارد کشور می‌کنند که به دلیل قیمت بسیار پایین، تولیدکنندگان امکان رقابت با آنها را ندارند. از طرف دیگر خیلی از کالاهای قاچاق که وارد می‌شود، غیراستاندارد هستند و اجازه استفاده و حتی سوزاندن آنها در برخی کشورها وجود ندارد.
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی انجمن صنایع پوشاک ایران، ارزش بازار پوشاک ایران حدود ۱۰ میلیارد دلار است و در حال حاضر بیشتر کارخانه‌های پوشاک با ۷۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند. همچنین اشتغال مستقیم در بخش تولید پوشاک حدود ۵۰۰ هزار نفر و مجموع اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۲ تا ۲.۵ میلیون نفر است.
در این میان ماه اسفند معمولا پرکارترین و پرتقاضاترین ماه برای صنعت پوشاک و صنایع مشابه آن است، اما مجید افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک، می‌گوید که رکود بی‌سابقه‌ای بر بازار شب عید پوشاک حاکم است و کالای قاچاق هم همچنان در بازار جولان می‌دهد.
مجید افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک، درباره وضعیت بازار پوشاک شب عید و مشکلات تولیدکنندگان توضیحاتی داده است.
این روزها استقبال از بازار شب عید چطور است؟
رکود حاکم بر بازار پوشاک در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. حتی در زمان کرونا و اعتراضات سال گذشته هم چنین رکودی در کشور نبود و این وضعیت نبود تقاضا بی‌سابقه است. این وضعیت چند علت اساسی دارد. برای مثال در زمانی که اوج کار صنایعی مثل پوشاک است، دولت تصمیم گرفت در راستای اجرای سیاست‌های انقباضی اوراق قرضه ۳۰ درصدی عرضه کند.
این تصمیم بخش زیادی از نقدینگی سطح جامعه را جذب کرد و بانک‌ها در مدت کوتاهی همه سهمیه خود را فروختند. پیش فروش خودرو هم بخش دیگری از نقدینگی را قبل از شب عید از بازار گرفت. علاوه بر این نبود نظارت در سطح عرضه و فروش کالاهای استوک قاچاق که امکان رقابت با آنها وجود ندارد، سهم تولید کنندگان از بازار داخلی را کم کرده، اما مسئولان در حال آمارسازی در این رابطه هستند و وانمود می‌کنند بهترین شرایط بر بازار حاکم است. این در حالی است که شبکه زیرزمینی و متخلف که به صورت غیرقانونی کار می‌کند تاکنون این حجم از بازار را در اختیار نداشت.
دولت در درون اکوسیستم صنعت نیست و شرایط را درک نمی‌کند. نگرانی حاکمیت فقط این است که امنیت به مناسبت‌های مختلف از جمله انتخابات بر هم نخورد، اما بخش خصوصی و اقتصادی جامعه هم بخشی از این امنیت است و اگر واحدهای صنعتی زمین بخورند، بیکاری ناشی از آن هم این امنیت را هدف می‌گیرد.
علاوه بر موارد یاد شده وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم هم وضعیت خوبی نیست و پوشاک از اولویت خرید برای بسیاری از دهک‌ها خارج شده است.
از طرف دیگر شرایط اقلیمی هم مزید بر علت شد؛ به طوری که افزایش دما در بهمن ماه و کاهش دما در اسفند روند بازار را از تعادل خارج کرده است. بنابراین اوضاع صنعت پوشاک وخیم است و پیش بینی می‌شود بعد از عید شاهد خروج از صنعت به طور قابل توجهی باشیم.
تاثیر کاهش قدرت خرید و مشکلات معیشتی بر رکود در بازار پوشاک چقدر است؟
دهک‌های ضعیف جامعه مخاطب بازار پوشاک شب عید نیستند، چرا که پوشاک از سبد مصرف دهک‌های پایین حذف شده و آنها فقط در شرایط اضطرار پوشاک می‌خرند. دهک ۹ و ۱۰ هم خیلی از خرید پوشاک داخلی استقبال نمی‌کنند. در مورد سایر دهک‌ها که عموماً کارمند هستند و پس‌انداز دارند هم، دولت حالا در حساس‌ترین زمان ممکن پس انداز آنها را جذب کرد تا بتواند نرخ ارز را مدیریت کند که همین موضوع هم مدیریت نشد.
قیمت پوشاک شب عید نسبت به سال گذشته چقدر افزایش داشته است؟
افزایش قیمت پوشاک متناسب با تغییرات تورمی، نرخ ارز و افزایش قیمت مواد اولیه بوده، اما افزایش قیمت‌ها رقم قابل توجهی نیست. با توجه به اینکه عرضه پوشاک چند برابر تقاضاست، عرضه و تقاضا متناسب نیست و کالاهای تولید شده انباشت شده است، بحث گران‌فروشی مطرح نیست.
تولید کنندگان پوشاک، شب عید سال گذشته وضعیت به نسبت بهتری داشتند، اما در سال جاری تابستان و زمستان خوبی نداشتند و حالا هم وارد بازار شب عید شدند که این بازار هم بدتر از بازار زمستان است.
آیا برگزاری نمایشگاه‌های بهاره هم بر کاهش تقاضای پوشاک اثر داشته است؟
نمایشگاه‌های بهاره هنوز شروع نشده و مخاطبان نمایشگاه‌ها هم تا حدودی متفاوت هستند. اما به هر حال برگزاری این نمایشگاه هم بر کاهش تقاضا در واحدهای صنفی اثر دارد. به طور کلی نمایشگاه بهاره مورد تایید ما نیست و استانداردهای لازم را ندارند. البته توجه به اینکه تقاضا در حداقل‌ترین حالت ممکن است، نمایشگاه‌های بهاره هم رونقی نخواهند داشت.
تخلفات واحدهای صنفی پوشاک بیشتر در چه حوزه‌ای است و شهروندان چگونه می‌توانند این تخلفات را پیگیری کنند؟
شهروندان اگر اعتراضی نسبت به محصولی که خریدند داشته باشند، در صورتی که فروشگاه دارای مجوز باشد می‌توانند به اتحادیه صنفی استان خود یا سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان مراجعه و این موضوع را پیگیری کنند. اما اگر از شبکه‌های زیرزمینی خرید کرده باشند امکان پیگیری شکایت وجود ندارد.
عمده تخلفی که در حوزه پوشاک انجام می‌شود، واحدهایی خردی هستند که قیمت یا لیبل روی کالا درج نمی‌کنند. اما فروشگاه‌های بزرگ و برندها معمولاً این موضوع را رعایت می‌کنند. توصیه ما این است که مردم از واحدهایی که قیمت روی محصولات خود درج نکردند خرید نکنند، چرا که این‌ها اولین تخلف را انجام داده‌اند.