نتانیاهو و آینده غزه / "بی بی" به دنبال چیست؟ / تفاوت طرح ایران ، اسرائیل و جهان

عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - آینده غزه بعد از جنگ،‌ یکی از موضوعات مهمی است که زمینه رویارویی میان جهان و اسرائیل را به وجود آورده است.

درباره اینده غزه هم با سه طرح اسرائیل،‌ایران و جهان روبه رو هستیم.

دولت اسرائیل تا قبل از این هیچ تصور کامل و شفافی از آینده غزه بعد از جنگ ارائه نمی کرد اما به تازگی بنیامین نتانیاهو (معروف به بی بی)‌ نخست وزیر اسرائیل جزئیات طرح تل آویو برای آینده غزه را گفت.

جنگ اسرائیل علیه حماس و غزه وارد ماه پنجم خود شده است. برکناری حماس از حکومت بر غزه و نابودی آن از جمله اهداف  اعلامی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بود که بارها قبل و هنگام جنگ غزه اعلام شد. دیگر مقامات ارشد اسرائیلی از جمله وزیر دفاع و فرمانده ارتش هم این اهداف را تکرار کرده اند.
با این حال با وجود گذشت بیش از 4 ماه از جنگ، هنوز این اهداف کاملا اجرایی نشده اند.

خرابی غزه در نتیجه حملات اسرائیل

منطقه غزه ؛‌ از خروج اسرائیل تا جنگ داخلی فلسطینی ها و حکومت حماس

منطقه غزه به شکل مستطیل کشیده از شمال تا جنوب، 360 کیلومتر مساحت و 2.3 میلیون نفر جمعیت دارد. به دلیل شکل کشیده (طول 41 کیلومتر) با عرض اندک  (6 تا 12 کیلومتر) به نوار غزه معروف است. این منطقه از دو طرف با اسرائیل (شمال و شرق)، یک طرف دریای مدیترانه (غرب -تحت کنترل ارتش اسرائیل)‌ و از جنوب با مصر هم مرز است. دولت اسرائیل، منطقه غزه را بخشی از خاک رسمی خود نمی داند اما مرزهای ان را مرزهای تحت کنترل ارتش اسرائیل اعلام کرده است.

منطقه غزه تا قبل از سال 2005 در اشغال نظامی ارتش اسرائیل بود و شهرک های اسرائیلی هم در این منطقه وجود داشتند گرچه امور غیرنظامی و امنیت شهری (پلیس) در اختیار تشکیلات خودگردان فلسطین بود. اما در سال 2005 میلادی در اثر سال ها عملیات های حماس و جهاد اسلامی، ارتش اسرائیل به صورت یکجانبه از غزه عقب نشینی کرد و حتی شهرک ها را برچید و تخلیه کرد. این یک پیروزی بزرگ برای حماس به شمار می رفت.



در سال 2006 انتخابات پارلمانی در کرانه باختری و غزه برگزار و حماس پیروز  و اسماعیل هنیه رهبر ارشد حماس نخست وزیر فلسطین شد اما به دلیل اختلافات میان عباس - هنیه و فتح - حماس، در نهایت عباس، هنیه را برکنار کرد اما هنیه قبول نکرد و غزه شاهد جنگ داخلی با بیش از ۱۵۰ کشته شد.

در نتیجه این جنگ داخلی، حماسی ها، تشکیلات خودگردان را شکست دادند و کنترل منطقه غزه به دست حماس افتاد. حماس در غزه دولت تشکیل داد بدون اینکه هیچ کشوری این دولت را به رسمیت بشناسد. از این تاریخ به بعد فلسطینی ها دارای ۲ دولت شدند و مناطق فلسطینی دو پاره شد. اولی رسمی (محمود عباس ) در کرانه باختری و دومی غیررسمی(حماس) در غزه. بارها نشست هایی برای آشتی دو طرف و یکپارچگی برگزار و وعده هایی مطرح شد اما به سرانجام نرسید. 
این وضعیت دو دولتی ادامه داشت تا حمله 7 اکتبر حماس علیه اسرائیل رخ داد و جنگ در غزه شروع شد.

سال 2007 - نیروهای حماس با شکست نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطین، کنترل غزه را به دست گرفتند

وضعیت کنونی غزه

جنگ اسرائیل و حماس در غزه ادامه دارد. این جنگ به دنبال حمله غافلگیرکننده و برق آسای 7 اکتبر حماس علیه اسرائیل،‌ آغاز شد. در این حمله 1200 نفر در اسرائیل کشته شدند و 250 نفر هم به اسارت گرفته شده و به غزه منتقل شدند.

ارتش اسرائیل تاکنون با حمله زمینی، حماس را از حکمرانی در شمال و مرکز منطقه غزه، کنار زده و شهرهای غزه در شمال و خان یونس در مرکز دیگر در کنترل کامل نظامی حماس نیستند اما منطقه رفح در جنوبی ترین نقطه منطقه نوار گونه غزه،  همچنان در کنترل حماس است.ر ارتش اسرائیل به این منطقه هم حمله زمینی کند و حماس را از حاکمیت بر این منطقه کنار بزند این منطقه هم از کنترل امنیتی و حاکمیتی حماس خارج می شود. در این صورت کل منطقه غزه حداقل در ظاهر به لحاظ امنیتی – نظامی دیگر تحت کنترل حماس نخواهد بود بلکه در سیطره اسرائیل است. البته حملات چریکی و هدف گیری نظامیان اسرائیلی از سوی نیروهای حماس و جهاد اسلامی و دیگر گروه های فلسطینی در غزه همچنان ادامه دارد.

 درباره آینده غزه سه پیشنهاد و ایده از سوی اسرائیل، ایران و جهان مطرح می شود.

وزیر دفاع اسرائیل در جمع نظامیان اسرائیلی در غزه

جزئیات طرح نتانیاهو برای آینده غزه

براساس طرح نتانیاهو قرار است ارتش اسرائیل بعد از پایان جنگ، همچنان کنترل امنیتی - نظامی منطقه غزه را در دست داشته باشد.  پایانی برای این حضور اعلام نشده است.

دولت نتانیاهو می گوید در آینده بعد از جنگ غزه، کنترل غزه را به دولت خودگردان فلسطین (به ریاست محمود عباس)‌ واگذار نمی کند بلکه خواهان ادامه حضور نظامی ارتش خود در غزه و حفظ کنترل امنیتی این منطقه به دست ارتش اسرائیل است.

درباره اینکه امور غیرنظامی در غزه در دست چه کسی باشد دولت نتانیاهو می گوید امور سطح پایین غیرنظامی را به گروه هایی از فلسطینی هایی واگذار می کند که با اسرائیل دشمنی نداشته باشند.
این امور سطح پایین شامل مواردی از جمله ثبت ولادت و وفات و توزیع کمک های انسان دوستانه است.

نقشه شهرک های اسرائیلی نشین در کرانه باختری فلسطین

براساس طرح نتانیاهو برای غزه،‌ منطقه حائل در داخل غزه و در خط مرزی اسرائیل، ایجاد خواهد شد تا تماس مستقیم غزه و خاک رسمی اسرائیل، قطع شود. این یکی از اقدامات برای جلوگیری از تکرار حمله 7 اکتبر حماس است. همچنین اسرائیل تلاش می کند در خط مرزی غزه و مصر نیز مستقر خواهد شد تا تماس مستقیم غزه - مصر را از بین ببرد.

ضمن اینکه در منطقه غزه، بسیاری از فعالیت های غیرنظامی برعهده سازمان های خیریه بین المللی از جمله سازمان ملل متحد (انروا)‌ است. از اداره مدارس تا توزیع آرد برای نانوایی ها را سازمان ملل برعهده دارد. با این حال در غیاب یک دولت، نهادهای غیرنظامی از مدارس ودانشگاه ها تا دادگاه ها و کارگاه ها و ... چگونه باید به کار خود ادامه دهند؟ در حالی که اسرائیل می خواهد نه به دولت حماس اجازه کار بدهد و نه موافق بازگشت دولت تشکیلات خودگردان به غزه است.

آوارگان در غزه 


طرح ایران

ایران اما خواهان خروج کامل ارتش اسرائیل از غزه و واگذاری دوباره امور امنیتی نظامی و غیرنظامی به حماس است. ایران تنها کشور جهان است که از بازگشت اداره نظامی - غیرنظامی غزه به دست حماس حمایت می کند.

واگذاری امور نظامی - امنیتی و غیرنظامی به حماس به معنی عدم انتقال کنترل این منطقه به تشکیلات خودگردان فلسطین است.
ایران از مهمترین حامیان حماس به شمار می آید. ایران تنها کشوری است که به عنوان حامی تسلیحاتی حماس، توصیف می شود.

آوارگان غزه که در نتیجه جنگ اسرائیل بی خانمان شده اند

ایران همچنین زمانی که حماس، با شکست دادن نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطین در سال 2007، کنترل غزه را به دست گرفت،‌ به شدت از این اقدام حمایت کرد و تا مرز به رسمیت شناختن غیررسمی دولت حماس حرکت کرد.

با وجود اینکه تهران، همچنان تشکیلات خودگردان را به عنوان دولت قانونی فلسطین به رسمیت می شناسد و سفارت فلسطین در تهران هم در اختیار سفیر اعزامی تشکیلات خودگردان ( به ریاست محمود عباس در رام الله)‌ است اما ارتباطات رسمی و موازی ایران با حماس ادامه دارد.
یکی از اختلافات میان ایران و دولت تشکیلات خودگردان فلسطین هم همین موضوع است. یکی از دلایل حمایت تشکیلات خودگردان فلسطین از گروه مجاهدین خلق نیز مقابله به مثل با دولت تهران است.

نیروهای شاحه نظامی حماس (عزالدین قسام )‌در غزه - آرشیوی

طرح جهان برای آینده غزه

همه کشورهای جهان به جز ایران و اسرائیل می گویند بعد از جنگ، ارتش اسرائیل باید به طور کامل از این منطقه خارج و اداره نظامی - امنیتی و غیرنظامی غزه به دولت فلسطین (تشکلات خودگردان) به ریاست محمود عباس واگذار شود. این خواسته دولت خودگردان هم هست. 

امریکا،‌ کشورهای اروپایی و عربی از حامیان جدی این طرح هستند. علاوه بر این، آنها مخالفت خود را با کاهش مساحت سرزمین غزه،‌ کوچ دادن و اخراج مردم غزه از این منطقه و باقی ماندن ارتش اسرائیل و اشغال نظامی غزه بعد از پایان جنگ اعلام کرده اند. ایران نیز چنین موضعی دارد.

به همین دلیل، امریکا و اروپایی ها خواستار اصلاحات در بدنه تشکیلات خودگردان فلسطین با هدف فسادزایی و افزایش کارآمدی و همزمان حمایت تسلیحاتی از نیروهای پلیس و امنیتی تشکیلات خودگردان هستند تا این نیروها بتوانند دوباره کنترل غزه را به دست بگیرند. گرچه بازگشت تشکیلات خودگردان به غزه بعد از کنار زدن حکومت حماس به دست اسرائیل، از مشروعیت و جایگاه تشکیلات خودگردان نزد بخش های مهمی از مردم فلسطین می کاهد.

نیروی زمینی ارتش اسرائیل در غزه

در عین حال علاوه بر کشورهای غربی، کشورهای مهم عربی مانند مصر، عربستان سعودی، امارات و اردن ، از سرنگونی حکومت حماس در غزه و جایگزینی آن با تشکیلات خودگردان خرسند و راضی خواهند بود.

با این حال، شاخص تعیین کننده، قدرت حماس در غزه است. آیا حماس می تواند دوباره حکمرانی کامل غزه را به دست بگیرد؟ آیا ارتش اسرائیل توان منع حماس را دارد؟
این سوال مطرح است که آیا کاهش حضور نظامی ارتش اسرائیل در شهرها، اردوگاه ها و روستاهای مختلف غزه، منجر به بازگشت نیروهای حماس و کنترل آن بر این مناطق نمی شود؟

این در حالی است که تاکنون با وجود اینکه نیروی زمینی ارتش اسرائیل شمال تا مرکز غزه را اشغال و تقریبا همه پایگاه های نظامی – امنیتی حماس را در دست خود گرفته اند اما همچنان درگیری هایی میان دو طرف در برخی نقاط منطقه غزه وجود دارد گرچه از شدت و گستره آنها کاسته شده است.

اشغال مرکز پلیس غزه توسط ارتش اسرائیل

هدف نتانیاهو چیست؟

اول - نتانیاهو به دنبال بازگشت مستمر کنترل نظامی امنیتی اسرائیل بر غزه (به مانند وضعیت کرانه باختری) است. 
این از نگاه راست افراطی یک موفقیت به شمار می آید. اینکه سیطره نظامی اسرائیل بر غزه بعد از گذشت 19 سال باز می گردد یک موفقیت برای احزاب راست و کابینه اسرائیل به شمار می آید.

دوم - جلوگیری از تکرار حمله 7 اکتبر : مقامات کابینه اسرائیلی معتقدند تنها با حضور نظامی ارتش اسرائیل در غزه می توان از تکرار حمله 7 اکتبر جلوگیری کرد.

نیروهای حماس روز 7 اکتبر / 15 مهر گذشته در حمله برق آسا و غافلگیرکننده علیه جنوب اسرائیل، ضربه جدی به اسرائیلی ها وارد کردند. در این حمله 1200 نفر کشته و 250 نفر هم به اسارت گرفته شدند. این مرگ آورترین حمله به اسرائیل بعد از جنگ های اسرائیل با کشورهای منطقه بود.

ارتش اسرائیل بعد از حمله 7 اکتبر،‌حملات همه جانبه به حماس و منطقه غزه را شروع کرد که تاکنون بیش از 30 هزار کشته به جای گذاشته است. اکثر این افراد،‌ غیرنظامی از جمله کودکان و زنان هستند. اکثر جمعیت 2.3 میلیون نفری غزه هم آواره شده اند؛ اکثر خانه ها و ساختمان ها در این منطقه تخریب و همه زیرساخت های زندگی نابود شده اند.

نتانیاهو در غزه 


مقامات اسرائیلی خواهان صفر کردن احتمال تکرار حمله ۷ اکتبر هستند و از نظر آنها تنها با سیطره کامل ارتش اسرائیل بر غزه چنین چیزی ممکن می‌شود گرچه احتمالاً در این وضعیت حملات علیه افراد نظامی اسرائیلی مستقر در غزه افزایش می یابد و آنها به  طعمه‌های در دسترس برای نیروهای فلسطینی تبدیل می‌شوند.

سوم - اسرائیلی ها معتقدند هیچ نیروی فلسطینی قدرت مقابله نظامی با حماس را ندارد. در نتیجه حتی اگر تشکیلات خودگردان فلسطین دوباره کنترل نظامی - امنیتی منطقه غزه را به دست بگیرد نیروهای حماس یا حتی جهاد اسلامی یا دیگر گروه های فلسطینی می توانند با تکرار الگوی سال 2007، نیروهای تشکیلات خودگردان را شکست داده و کنترل کامل این منطقه را دوباره به دست بگیرد.

چهارم - دولت فعلی اسرائیل، راستگرا ترین و افراطی ترین دولت تاریخ اسرائیل است. مجموعه ای از تندروترین نیروهای مذهبی یهودی و ملی گرا در کابینه اسرائیل حضور دارند. آنها به دنبال کسب سرزمین غزه منهای جمعیت و اهالی آن هستند. حال که تلاش آنها برای کوچ اجباری اهالی غزه به صحرای سینای مصر موفقیت آمیز نبوده است دیگر برنامه هایی را در این زمینه اجرا خواهند کرد. اجرای همه این برنامه ها نیازمند وجود نیروی زور یعنی ارتش اسرائیل در منطقه است. افزایش سختگیری های امنیتی شدید در منطقه غزه در کنار ایجاد شرایط سخت زندگی - اقتصادی با هدف جلوگیری از زندگی عادی مردم و فشار برآنها برای ترک غزه و مهاجرت به دیگر کشورها مهمترین برنامه است.

نقشه : منطقه زرد رنگ مرزهای 1967 را تعیین می کند. این منطقه به علاوه منطقه سبز رنگ (جولان) هم اکنون از سوی اسرائیل به عنوان مناطق رسمی خاک اسرائیل شناخته می شوند و توسط وزارت کشور اسرائیل اداره می شوند. جولان منطقه متعلق به سوریه و تحت اشغال اسرائیل است. اسرائیل جولان را بخشی از خاک رسمی خود اعلام کرده است. مناطق قرمز کرانه باختری و غزه توسط وزارت دفاع و ارتش اسرائیل کنترل می شوند گرچه اداره غیرنظامی کرانه باختری هم اکنون در دست تشکیلات خودگردان فلسطین است. در غزه هم اکنون جنگ و ارتش اسرائیل در آن مستقر است. تا قبل از این ، اداره نظامی و غیرنظامی غزه در دست دولت حماس بود.منظور از خاک رسمی اسرائیل، بخش هایی است که از نظر سازمان ملل، اشغالی نیست.

پنجم - بازگشت شهرک سازی - یکی از ایده های راست افراطی در کابینه اسرائیل،‌بازگشت شهرک سازی اسرائیل در غزه است. شهرک سازی و حفظ شهرک ها در غزه نیازمند حضور دائمی ارتش اسرائیل است. همانگونه که در کرانه باختری هم ارتش اسرائیل از شهرک ها و شهرک نشینان اسرائیلی در این منطقه حفاظت می کند.

ششم - جلوگیری از برپایی دولت مستقل فلسطین - دولت مستقل فلسطین در قالب طرح دو کشوری،‌ قرار است در سرزمین کرانه باختری و غزه برپا شود. کرانه باختری هم اکنون در اشغال نظامی اسرائیل است. حالا با استقرار ارتش در غزه ، این منطقه هم به اشغال نظامی اسرائیل در می آید تا هیچ زمین آزادی برای استقرار دولت فلسطین باقی نماند.

هفتم - مجازات حماس در افکار عمومی - اسرائیل تلاش می کند با استقرار ارتش خود در غزه و اشغال نظامی این منطقه این پیام را به اهالی غزه بدهد که حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل باعث شد ارتش اسرائیل دوباره به منطقه غزه برگردد و در این منطقه مستقر شود در حالی که غزه به مدت 19 سال خالی از حضور نظامیان اسرائیلی بود.