وقتی صحبت از کپی‌برداری در طراحی خودرو می‌شود، همهٔ ما به یاد خودروهای چینی می‌افتیم زیرا خودروسازان این کشور سال‌ها اقدام به کپی‌برداری از روی طراحی خودروهای مشهور جهان می‌کردند و برخی از آن‌ها حتی هنوز هم این کار را کنار نگذاشته‌اند.
بااین‌حال، اگر به بسیاری از خودروهای ایرانی نگاه کنیم، کپی‌برداری طراحی را در اینجا هم می‌توانیم ببینیم با این تفاوت که کپی‌برداری چینی‌ها باعث پیشرفت و رسیدن به زبان طراحی منحصربه‌فرد در بسیاری از خودروسازان این کشور شد درحالی‌که در ایران از این خبرها نیست و حتی در طراحی جدیدترین خودروهای داخلی هم کپی‌کاری را می‌بینیم. ازاین‌رو، در ادامه قصد داریم با فاحش‌ترین کپی‌های ایرانی آشنا شویم.
به گزارش پدال، پروژهٔ توسعهٔ اولین خودروی ملی ایران در دههٔ ۷۰ توسط ایران‌خودرو آغاز شد و با توجه به پیچیدگی و هزینهٔ بالای فرایند توسعهٔ پلت‌فرم، این شرکت برای ساخت خودروی ملی تصمیم به استفاده از پلت‌فرم پژو ۴۰۵ گرفت.
هم‌زمان با انجام این پروژه در ایران، شرکتی بریتانیایی بنام فرست اتوموتیو انگلستان اقدام به طراحی پروتوتایپ خودرویی روی پلت‌فرم پژو ۴۰۵ برای تولید در یک شرکت تایوانی کرده بود اما با توجه به ورشکستگی شرکت تایوانی، ایران این طرح را از فرست اتوموتیو خرید و با تغییراتی که توسط مرکز تحقیقات ایران‌خودرو روی آن صورت گرفت، نهایتاً منجر به ساخت سمند شد.
هرچند از طرح اولیهٔ سمند که توسط فرست اتوموتیو طراحی شده بود تصویری در دست نیست اما چراغ‌ها و سپر عقب سمند شباهت بسیار زیادی به نسل اول ساب ۵-۹ دارد که بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۰ تولید می‌شد.
سایپا که مونتاژ کیا پراید را در سال ۱۳۷۶ در ایران آغاز کرد، سال‌ها بدون تغییر خاصی به تولید آن ادامه داد اما حدود یک دهه بعد، این خودرو کاملاً رنگ و بوی کهنگی گرفته بود و پس از فیس‌لیفت ناموفقی که با نام ۱۴۱ معرفی شد، در سال ۱۳۸۶ سایپا دوباره این خودرو را به اتاق جراحی برد و دومین فیس‌لیفت پراید را با نام ۱۳۲ به بازار فرستاد.
در این فیس‌لیفت، جلو و عقب پراید کاملاً از نو طراحی شد. هرچند در طراحی جلوی ۱۳۲ کپی‌برداری فاحشی به چشم نمی‌خورد اما به نظر می‌رسد طراحی چراغ‌ها و در صندوق با نگاه به نسل دوم سوبارو ایمپرزا شکل گرفته باشد. انتقال جا پلاک به روی سپر و فرم کلی چراغ‌های عقب تا حد زیادی ایمپرزا را به یاد می‌آورد.
تیبا به‌عنوان اولین خودروی ملی سایپا در آذر ۱۳۸۹ رونمایی شد. طراحی این خودرو توسط شرکت ایتالیایی ایتال‌دیزاین صورت گرفته بود و به همین دلیل ظاهر آن خصوصاً در نمای جلو شباهت‌هایی به خودروهای لانچیا داشت.
بااین‌حال، چون فاصلهٔ بین آغاز پروژه تا رونمایی خودرو بسیار زیاد شد، طراحی تیبا در همان زمان معرفی هم رنگ و بوی کهنگی گرفته بود. بااین‌حال، سایپا این ماشین را با همین طراحی روی خط تولید برد و در سال ۱۳۹۱ نسخهٔ هاچ‌بک آن را با نام تیبا ۲ معرفی کرد.
درحالی‌که نمای جلوی تیبا ۲ با نسخهٔ سدان یکسان بود، سایپا قسمت عقب آن را با الهام از نسل چهارم سئات ایبیزا طراحی کرد. در این قسمت فرم چراغ‌ها شباهت زیادی به هاچ‌بک اسپانیایی دارد.
درحالی‌که حدود یک دهه از عرضهٔ سمند به بازار می‌گذشت و سورن به‌عنوان فیس‌لیفتی جزئی از این خودرو نتوانست آن‌طور که باید از سمند متمایز شود، ایران‌خودرو در سال ۱۳۸۸ پروژهٔ طراحی محصول جدیدی بر اساس سمند را برای پوشش بازه‌های قیمت بالاتر آغاز کرد.
نتیجهٔ این پروژه در سال ۱۳۹۰ با نام دنا رونمایی شد. برخلاف سورن، در دنا ایران‌خودرو نمای جلو و عقب سمند را به‌طور کامل دگرگون کرد تا هویتی مستقل و لوکس‌تر به آن ببخشد. در طراحی دنا اما الهاماتی از خودروهای مختلف گرفته شده است. درحالی‌که در قسمت جلو فرم جلوپنجره تا حدودی میتسوبیشی لنسر را به یاد می‌آورد، طراحی چراغ‌های عقب و در صندوق با الگوبرداری کاملی از روی مرسدس بنز C کلاس نسل W204 صورت گرفته است.
همان‌طور که گفتیم، چون خیلی طول کشید تا پروژهٔ تیبا به سرانجام برسد، طراحی این خودرو در زمان معرفی قدیمی شده بود. به همین دلیل، سایپا خیلی زود برای فیس‌لیفت تیبا دست‌به‌کار شد. این خودرو با کد ۲۳۲ در سال ۱۳۹۲ رونمایی شد و با نام ساینا در سال ۱۳۹۴ به بازار آمد.
طراحی ساینا ملغمه‌ای از الهامات و الگوبرداری‌ها از خودروهای مختلف است. در جلو، طراحی چراغ‌ها مشابه نیسان پولسار است و فرم جلوپنجره و سپر نمای خودروهای لکسوس را به یاد می‌آورد اما فاحش‌ترین کپی‌برداری را در عقب می‌بینیم یعنی جایی که چراغ‌ها کاملاً از روی سوزوکی کیزاشی طراحی شده‌اند. البته سایپا بعداً دوباره ساینا را فیس‌لیفت کرد و از این شباهت‌ها کاسته شد.
سایپا پس‌ازاینکه تیبا را به‌عنوان اولین محصول ملی خود به بازار فرستاد، در اوایل دههٔ ۹۰ شمسی پروژه‌ای بنام SP100 را برای ساخت خودروی ملی بزرگ‌تر و گران‌تری آغاز کرد. این خودرو که بر اساس پلت‌فرم نسل دوم تویوتا یاریس و گریت وال ولیکس C30 ساخته شد، در تیر ۱۳۹۷ با نام رهام رونمایی شد و در اسفند ۱۳۹۸ به شاهین تغییر نام داد.
هرچند شاهین برای یک خودروی ایرانی از شرکتی مثل سایپا طراحی قابل‌قبولی دارد اما به نظر می‌رسد طراحی نمای جلوی آن با الهام از نسل دوم بیوک اکسل و فیس‌لیفت نسل اول کیا کادنزا شکل گرفته باشد زیرا جلوپنجرهٔ چندضلعی و فرم مثلثی چراغ‌های شاهین شباهت زیادی به این دو خودرو دارد.
پس از عرضهٔ تیبا ۲ به بازار، سایپا با فیس‌لیفت این خودرو و ایجاد حال و هوایی کراس مانند، کوییک را معرفی کرد که به دلیل بازار خودروی انحصاری کشورمان با استقبال خریداران مواجه شد. ازاین‌رو، سایپا یک بار دیگر دست‌به‌کار شد تا فیس‌لیفت دیگری روی کوییک یا در اصل همان تیبا ۲ انجام دهد.
این خودرو در سال ۱۴۰۱ در نمایشگاه تحول صنعت خودرو به‌طور غیررسمی به نمایش درآمد و سال بعد رسماً رونمایی شد. سایپا در طراحی جلو و عقب اطلس به‌طور فاحشی از دو خودروی مختلف کپی کرده است. در جلوی خودرو شاهد الگوبرداری کاملی از روی فورد کا پلاس هستیم و فرم کشیدهٔ چراغ‌ها، جلوپنجرهٔ شش‌ضلعی و حتی قاب مه شکن‌ها کاملاً از روی هاچ‌بک آمریکایی کپی شده‌اند.
سایپا برای طراحی عقب اطلس فورد را رها کرده و سراغ رنو کپچر رفته است تا مثل ساینا، در اینجا هم شاهد ملغمه‌ای از کپی‌برداری‌ها باشیم! در عقب اطلس، چراغ‌های دوتکه‌ای که تا روی در صندوق کشیده شده‌اند، طراحی سپر با صفحه محافظ زیرین، قسمت جا پلاک و حتی مه شکن‌ها موبه‌مو از کپچر کپی شده‌اند. البته واضح است که طراحی اطلس اصلاً ظرافت کپچر را ندارد و کاملاً شبیه یک کپی ارزان‌قیمت به نظر می‌رسد.
ایران‌خودرو که در دوران برجام امتیاز تولید و پلت‌فرم پژو ۳۰۱ و ۲۰۰۸ را گرفته بود، پس‌ازاینکه بر اساس ۳۰۱ سدان تارا را معرفی و تولید کرد، سراغ بازطراحی پژو ۲۰۰۸ رفت تا اولین کراس‌اوور خود را بر اساس این خودرو تولید کند. این ماشین که با کد K125 شناخته می‌شد و بعداً ری‌را نام گرفت، در تیرماه ۱۴۰۱ رونمایی شد.
برای ری‌را ابتدا طراحی کاملاً متفاوت از چیزی که رونمایی شد در نظر گرفته شده بود اما به دلیل تغییرات مدیریتی ایران‌خودرو و عدم رضایت مدیریت جدید از طراحی اول، طراحان ایران‌خودرو دوباره پشت میزهای خود بازگشتند و نمای کاملاً متفاوتی را برای این کراس‌اوور شکل دادند. هرچند این طراحی جدید به‌مراتب زیباتر از طرح اول است و مطابق با ترندهای روز شکل گرفته اما در قسمت جلو کپی فاحشی از روی نسل چهارم هیوندای سانتافه است.
در سال ۱۳۹۹ به دلیل تحریم‌ها و خروج رنو از ایران، تولید نسل اول داچیا لوگان یا تندر ۹۰ در کشورمان پس از ۱۳ سال خاتمه یافت. چندی بعد اما ازآنجایی‌که زیرساخت‌های تولید این خودرو در کشور وجود داشت، سایپا تصمیم به بومی‌سازی و ایرانیزه کردن لوگان گرفت که نتیجهٔ آن معرفی خودرویی با نام کادیلا در ابتدای سال ۱۴۰۲ بود.
در این خودرو، نمای جلو و عقب لوگان به‌طور کامل از نو طراحی شده و شباهت با طرح اولیهٔ داچیا ندارد. صرف‌نظر از عدم هماهنگی عجیب طراحی جدید جلو و عقب کادیلا با پروفیل جانبی دست‌نخوردهٔ لوگان، سایپا برای نمای عقب این خودرو و طراحی چراغ‌هایی که تا روی در صندوق کشیده شده‌اند، از فرم چراغ‌های پولستار ۲ الهام گرفته است. البته در کادیلاک نوار پایینی که در سدان الکتریکی سوئدی چراغ‌ها را به هم متصل کرده حذف شده اما فرم کلی چراغ‌ها و همین‌طور طراحی سپر شبیه پولستار ۲ به نظر می‌رسد.