عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - حمله پهپادی شنبه شب گذشته به پایگاه نظامی امریکا در مرز سوریه - اردن، نتیجه مرگباری را رقم زد. 3 نظامی امریکایی کشته شدند و شمار زخمی ها هم به 40 تن رسیده است. در واکنش به این حمله، جو بایدن رئیس جمهور امریکا، آن را کار "گروه های تندرو مورد حمایت ایران" دانست و وعده بازخواست مسوولان حمله را داد. در مقابل، گروه های عراقی "مقاومت اسلامی" مسوولیت حمله را برعهده گرفتند و ایران از زبان سخنگوی وزارت خارجه دخالت در حادثه را رد کرد.
در این باره نکات زیر قابل توجه هستند.
1. این برای اولین بار از زمان آغاز جنگ اسرائیل علیه غزه در ۷ اکتبر/ ۱۵ مهر گذشته تاکنون است که نظامیان آمریکایی در منطقه در حمله نظامی، کشته می شوند. به کشته شدن نظامیان امریکایی در حملات به عنوان یک مرز مهم نگاه می شود که هم اکنون از آن عبور شده است. اصل کشته شدن نظامیان امریکایی و تعداد کشته ها (3 نفر) از این منظر مهم است.
از زمان آغاز جنگ اسرائیل در غزه تاکنون، حملات علیه نظامیان آمریکایی در عراق و سوریه افزایش یافت. تاکنون 150 حمله علیه نظامیان امریکایی از سوی گروه هایی که پنتاگون آنها را مورد حمایت ایران می خواند صورت گرفته. در نتیجه آنها حدود 70 نظامی امریکایی هم مصدوم شده اند اما هیچ یک کشته نشدند. کشته شدن ۳ نظامی امریکایی در پایگاه مرزی اردن - سوریه، نشان دهنده یک تغییر اساسی است.
3 نظامی امریکایی کشته شده در حمله به پایگاه امریکا در اردن - دو نفر آنها زن هستند
یکی از سوالات اینجاست کشته شدن نظامیان امریکایی، هدف مهاجمان بوده یا در برنامه اولیه وجود نداشته بلکه در نتیجه غیربرنامه ریزی شده حمله، این اتفاق روی داده است. به نظر می رسد گزینه اول صحیح باشد چرا که حمل با هدف گیری دقیق انجام شده است. به گفته رسانه های امریکایی، حمله محل اسکان نظامیان امریکایی مورد هدف قرار گرفته است.
در سال های اخیر کمتر حمله ای را می توان یافت که در اثر آن یک یا چند نظامی امریکایی کشته شده اند. در سال 1398 ، در حمله به پایگاه نظامیان امریکایی در عراق، یک پیمانکار امریکایی و نه نظامی امریکایی کشته شد.
البته در روزهای اخیر دو نظامی امریکایی در حادثه مشکوک و مبهم در دریای سرخ و در نزدیکی سواحل سومالی کشته شدند. مقامات نظامی امریکایی گفته بودند در این حادثه به هنگام ورود به یک کشتی مشکوک به حمل سلاح از ایران برای حوثی های یمن، یک نظامی امریکایی به دریا سقوط می کند و نظامی دومی هم برای نجات او به آب می زند. هر دو ناپدید می شوند و در نهایت مرگ آنها اعلام می شود.
2. مقامات امریکایی در همان ابتدا گروه های مورد حمایت ایران را عامل این حمله اعلام کردند. گروه هایی که خود را "مقاومت اسلامی عراق" می نامند نیز مسوولیت این حمله را اعلام کرده اند. ایران هم در مقابل از طریق دفتر نمایندگی خود در سازمان ملل متحد در نیویورک و سخنگوی وزارت خارجه در تهران، ارتباط با این حمله را رد کرده است. جو بایدن رئیس جمهور امریکا و معاون او کامالا هریس هم حمله را کار گروه های مورد حمایت ایران توصیف کردند و وادع پاسخ دادند.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به این حمله گفته است :" گروه‌های مقاومت در منطقه در تصمیمات و اقدامات خود از جمهوری اسلامی ایران دستور نمی‌گیرند. ایران ضمن اینکه از توسعه درگیری در منطقه استقبال نمی‌کند". او درباره مقصر دانستن تهران در حمله به نظامیان امریکایی هم گفت:" تکرار اتهام بی‌اساس به ایران، فرافکنی و نیز توطئه‌ی کسانی است که منافع خود را در کشیدن مجدد پای آمریکا به معرکه ای تازه در منطقه و تحریک آن در گسترش و تشدید بحران می‌بینند تا از این طریق مشکلات خود را پوشش دهند". سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین هشدار داده است: " مسئولیت عواقب اتهامات تحریک آمیز علیه ایران، بر عاملان طرح چنین ادعاهای بی اساسی است".
در همین فضا، در زد و خوردهای روی داده در دریای سرخ میان ارتش آمریکا و حوثی های یمن، این گروه نیز از سوی مقامات آمریکایی به عنوان گروه مورد حمایت ایران اعلام شده است. در غزه که اسراییل در حال جنگ است و حماس را در مقابل خود می بیند باز از نگاه مقامات اسراییلی، ایران حامی رتبه اول حماس و دشمن شماره یک اسرائیل توصیف می شود.
مقامات امریکایی و اسرائیلی، حزب الله لبنان را هم به عنوان گروه مورد حمایت ایران توصیف می کند که همزمان با غزه، حملات علیه شمال غزه را آغاز کرده است. این حملات باعث آسیب های انسانی و مادی زیادی در طرف اسرائیلی شده است. از جمله اینکه شمار زیادی از جمعیت شهروندان اسرائیلی ساکن در مناطق شمالی مجبور شده اند مناطق خود را ترک کنند.
برهمین اساس، از نگاه مقامات آمریکایی اسرائیلی ، گروه های مورد حمایت ایران در عراق و سوریه ، ارتش امریکا را مورد هدف قرار می دهند. در دریای سرخ هم حوثی های مورد حمایت ایران با ارتش امریکا درگیر هستند. در غزه هم حماس مورد حمایت ایران با اسرائیل در حال جنگ است. در لبنان هم به سمت ارتش اسرائیل ، شلیک می کنند.
با این نگاه، در 5 منطقه عراق، سوریه، دریای سرخ - یمن ، اسرائیل - غزه و لبنان - اسرائیل، طرف های مورد حمایت ایران در حال رویارویی با ارتش امریکا و اسرائیل هستند.
3. این حمله مرگبار به ارتش آمریکا در شرایط فعلی، به ضرر جو بایدن و اردوگاه دموکرات ها و به سود جمهوریخواهان و شخص ترامپ کاندیدای اصلی انتخابات آینده کاخ سفید در آبان ۱۴۰۳ است. این حمله فشارهای داخلی بر جو بایدن رئیس جمهور امریکا را افزایش می دهد و در مقابل، دست جمهوریخواهان و در راس آنها ترامپ را برای تبلیغات علیه جو بایدن بازتر می کند.
اگر دولت جو بایدن واکنش نظامی نشان ندهد از سوی جمهوری خواهان به ناتوانی و سکوت متهم می شود و اگر جواب دهد سطح تنش ها در منطقه افزایش می یابد و این موضوع باز به سود جمهوری خواهان خواهد بود.
4. دولت بایدن در واکنش به این حمله چه خواهد کرد؟ به رغم اینکه در نخستین واکنش بایدن او حمله را کار گروه های مورد حمایت ایران دانست اما وزیر دفاع امریکا تاکید کرد واشنگتن در زمان و مکان مناسب پاسخ می دهد. همزمان سخنگوی پنتاگون به رسانه ها گفت فکر می کنیم ایران خواهان جنگ با امریکا نیست و امریکا هم به دنبال جنگ با ایران نیست. مجموعه این واکنش ها یعنی امریکا خواهان واکنش جدی به ایران، رویارویی مستقیم با ایران یا انتقال به مرحله درگیری مستقیم با ایران نیست چرا که خاورمیانه در شرایط فعلی نیازمند افزایش تنش و اضافه شدن جنگ و درگیری جدیدی نیست. افزایش تنش در منطقه به ضرر مستقیم امریکاست چرا که آسیب پذیری نیروهای آنها در منطقه را افزایش می دهد.
همزمان، بروز درگیری نظامی یا جنگ میان ایران و امریکا، خواسته اسرائیل و به سود اول تل آویو است.
حداکثر واکنش امریکا به این حادثه، حمله نظامی شدید و کشنده به گروه های هم پیمان ایران در عراق و سوریه خواهد بود اتفاقی که قبلا هم رخ داده بود. با این واکنش هم دولت بایدن به ایران جواب غیرمستقیم داده و هم از رویارویی مستقیم با ایران خودداری کرده است. البته این اقدام، راه را برای حملات بعدی گروه های هم پیمان ایران در عراق و سوریه علیه نظامیان امریکایی در منطقه باز می کند. هم انگیزه آنها را افزایش می دهد هم درگیری متقابل، اصالت بیشتری می یابد.
به نظر می رسد دو طرف ماجرا با وجود جابجایی یک خط قرمز مهم اما همچنان به چارچوب درگیری و جلوگیری از تبدیل آن به جنگ فراگیر متعهد هستند. در عین حال گروه های "مقاومت" در منطقه تلاش می کنند گام به گام و مرحله به مرحله سطح فشار و آسیب به اسرائیل و امریکا در منطقه را بالا می برند بدون اینکه کل منطقه ، وارد جنگ همه جانبه و فراگیر شود.
5. از نگاه رسانه ای هم این حمله قابل بررسی است. اطلاعات اعلامی مقامات امریکایی و اردنی درباره محل حمله دارای تضاد است. کاخ سفید و پنتاگون می گویند حمله به پایگاه امریکا در خاک اردن صورت گرفت اما سخنگوی دولت اردن می گوید حمله در خارج از مرزهای اردن رخ داد. احتمالا دولت اردن این موضوع را تکذیب می کند تا در معرض این درگیری و فشارها برای مشارکت در واکنش به آن قرار نگیرد. ممکن است پایگاه در نقطه صفر مرزی اردن - سوریه باشد.
این حمله، پایگاه مخفی ارتش امریکا در مرز اردن - سوریه یعنی پایگاه برج 22 را افشا کرد. افشای وجود این پایگاه، می تواند یکی از اهداف حمله باشد.
حمله در شنبه شب یا اوایل بامداد یکشنبه گذشته ( به وقت محلی) رخ داد اما این موضوع با فاصله بسیار در یکشنبه عصر (به وقت محلی) از سوی مقامات امریکایی اعلام شد. مشخص نیست به چه دلیل این تاخیر زیاد در اعلام خبر رخ داده است.
در این مدت، طرف مهاجم یعنی گروه " مقاومت اسلامی در عراق " هم از اطلاع رسانی در باره این حمله قبل از طرف امریکایی خودداری کرد و تنها بعد از اعلام عمومی خبر، مسوولیت حمله را برعهده گرفت.
این حمله همچنین وجود پایگاه نظامی برج 22 در مرز اردن - سوریه را افشار کرد که تا قبل از این اعلام عمومی نشده بود. اشاره به این نکته هم مهم است. رسانه های امریکایی از عصر یکشنبه تا کنون خبرهای اختصاصی را بسیاری را درباره جزئیات و ابعاد این حمله از جمله درباره پایگاه، شرایط حمله و دلایل ناکامی ارتش امریکا در جلوگیری از حمله به نقل از منابع آگاه منتشر کرده اند. هیچ رسانه یا روزنامه نگار غیرامریکایی در این روند مشارکت نداشت.
"برج 22 "پایگاه ارتش امریکا در مرز اردن - سوریه که مورد حمله پهپادی قرار گرفت
به عنوان مثال در جدیدترین خبر منتشر شده در رسانه های امریکایی، مقامات امریکایی بدون اعلام افشای نام آنها گفته اند احتمالا ارتش امریکا پهپاد مهاجم را با پهپاد خودی در حال بازگشت اشتباه گرفته است.
6. از زمان حمله اسرائیل به غزه در 7 اکتبر / 15 مهر و کشتار گسترده در این منطقه، مقامات ایرانی درباره گسترش تنش و سطح درگیری ها در منطقه به امریکا هشدار داده اند. از آن زمان تاکنون، تنش و درگیری در منطقه مرحله به مرحله در حال افزایش است.
افزایش کمی و کیفی حملات هوایی علیه پایگاه های امریکا در عراق و سوریه از سوی هم گروه های هم پیمان ایران در عراق (150 حمله در 4 ماه با 70 مصدوم)، آغاز حملات حزب الله لبنان به شمال اسرائیل، حملات پهپادی و موشکی از سوی گروه های هم پیمان ایران در عراق و حوثی های یمن (انصارالله ) به سمت اسرائیل برای اولین بار، حملات حوثی های یمن (انصارالله) به کشتی های تجاری در مالکیت اسرائیل یا در حرکت به سمت اسرائیل و درگیری حوثی های یمن و ارتش امریکا - انگلیس در دریای سرخ بخشی از اتفاقاتی است که در 4 ماه اخیر یعنی از زمان آغاز جنگ غزه تاکنون منطقه شاهد آن است.
7. از زمان حمله اسرائیل علیه غزه در ۷ اکتبر تا کنون که در ماه چهارم جنگ هستیم بیش از ۲۶ هزار نفر در غزه کشته شده اند که بخش مهمی از آنها کودکان و زنان هستند. براساس گزارش وال استریت ژورنال تاکنون ارتش اسرائیل تنها توانسته حداکثر ۳۰ درصد از نیروهای حماس را مورد هدف قرار دهد و به قتل برساند.
این یعنی شکست تمام عیار اسرائیل براساس ماموریت اعلامی خود یعنی حذف و نابودی حماس. تخریب کامل منطقه غزه و نابودی زیرساخت های حیاتی غزه و مهاجرت دادن اکثریت جمعیت غیرنظامی غزه همگی از تبعات جنگ اسرائیل علیه غزه است. همچنین با خروج ارتش زمینی اسرائیل از شمال غزه از جمله شهر غزه، نیروهای حماس دوباره کنترل و اداره این منطقه و این شهر را در دست گرفتند. این با هدف گذاری اولیه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای نابودی حماس و برچیدن آن از حکمرانی غزه مغایرت دارد.
آنچه در غزه روی می دهد جنگ یک ارتش با یک گروه نیست بلکه برنامه حذف مردم یک منطقه است. فاجعه تمام عیار انسانی است که منجر به کشته شدن بیش از ۲۶ هزار انسان ، زخمی شدن بیش از ۶۰ هزار انسان و بیش از ۱.۵ میلیون آواره شده است. انسان های زنده باقی مانده هم با گرسنگی و تهیه مایحتاج اولیه زندگی خود روبه رو هستند.
بحران در غزه نمی تواند در مرزهای غزه محدود بماند. امریکا به مسوولیت خود برای پایان دادن به این فاجعه عمل نکرد و از ابزارهای خود برای اعمال فشار لازم بر اسرائیل برای آتش بس و توقف کشتار در غزه استفاده نکرد. تصمیمات شورای امنیت درباره غزه را به سود جنگ طلبی اسرائیل وتو کرد و با حمایت حداکثری از تل آویو، به ارتکاب فاجعه در غزه چراغ سبز نشان داد. انچه در دریای سرخ و عراق وسوریه در حملات علیه نظامیان آمریکایی رخ می دهد تبعات فاجعه غزه و ضعف امریکا در جلوگیری از آن است.