هرس باید به موقع و به صورت صحیح انجام شود تا نتیجه بخش باشد. در صورتی که هرس کردن را غیر حرفه ای و در زمان نامناسب انجام دهید، طول عمر درخت و ثمردهی آن به میزان زیادی کاهش می یابد.
به گزارش رویال نهال، به طور کلی می توان گفت که هرس کردن درخت، 2 مرتبه در طول سال انجام می شود. هرس اول به هرس باردهی نیز معروف است، در اواخر فصل زمستان و زمانی که درخت در خواب زمستانی به سر می برد، انجام می شود. این هرس در میان باغداران به هرس سیاه یا هرس زمستانی نیز شناخته می شود.
هرس دوم در انتهای فصل تابستان و بعد از اتمام فرایند میوه چینی از درخت انجام می شود و به آن هرس سبز یا هرس تابستانی نیز گفته می شود. هدف از انجام هرس تابستانی، فرم دهی به درخت و حذف شاخه های اضافه آن است.
بسیاری از باغداران گمان می کنند که حذف شاخه های اضافه می تواند از باردهی درخت کم کند؛ اما واقعیت این است که هرس به موقع و اصولی درخت می تواند به افزایش باردهی محصول کمک کند.
اگر پس از احداث باغ میوه، درختان به حال خود رها شوند، شاخه های مزاحم افزایش یافته و سبب افت کیفیت و میزان محصول می شوند. هرس کردن فواید بسیار زیادی برای درخت دارد و شادابی و سلامت آن را تضمین می کند؛ به شرطی که با استفاده از ابزارهای مخصوص و به شیوه صحیح انجام شود. در ادامه به مهم ترین ترفندهای هرس کردن درختان می پردازیم:
1. برای هرس کردن درختان باید از ابزارهای مناسب و استریل شده استفاده کنید. هرس کردن درخت با ابزارهای آلوده می تواند منجر به ورود عوامل بیماری زا به درون درخت شده و منجر به خشکی آن شوند؛ در نتیجه باید قبل از هرس کردن، از ضدعفونی بودن ابزار اطمینان حاصل کنید.
2. هرس کردن را باید با ابزارهای مخصوص مانند قیچی باغبانی یا اره انجام دهید. معمولاً شاخه های کوچک و باریک را می توان با همان قیچی باغبانی قطع کرد؛ اما اگر درخت شما تنومند است، می توانید از انواع اره نیز برای هرس کردن استفاده کنید.
3. سعی کنید شاخه های مزاحم را حتی در صورت داشتن جوانه، قطع کنید. این شاخه ها اجازه تبادل هوا به شاخه های اصلی را نمی دهند و توان و باردهی درخت را کاهش می دهند. از طرفی برخی از شاخه های مزاحم با تکان خوردن خود، شاخه های اصلی را نیز تکان می دهند که این امر اصلاً خوب نیست.
4. در زمان هرس کردن باید تمامی شاخه های کوچک و در حال رشد از روی تنه را قطع کنید؛ زیرا این شاخه ها فقط توان درخت را کم می کنند.
5. هرس کردن باید در زاویه مخصوص انجام شود. بهترین زاویه برای هرس کردن درختان، 45 درجه است. علاوه بر این باید هرس درخت را از سمت پایین آغاز کرده و تا بالا ادامه دهید.
درختانی که در جنگل ها و مراتع طبیعی رشد می کنند، همگام با تغییرات طبیعی طبیعت رشد خوبی را دارند؛ اما درخت هایی که در باغ ها و مناطق غیر جنگلی کاشته می شوند، نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارند.
یکی از این مراقبت ها هرس کردن صحیح و به موقع است. نکته مهم این جاست که تنها هرس کردن نمی تواند باروری نهال شما را افزایش دهد. هرس کردن به همراه سایر شرایط لازم برای رشد درخت؛ مانند آبیاری به موقع، خاک غنی و... می تواند ثمردهی درخت را افزایش دهد.
هرس کردن هر درختی، زمان و مراحل خاص خود را دارد. به عنوان مثال درختانی که تازه در بهار ظهور پیدا کرده اند، با هرس کردن ضعیف تر می شوند و حتی ممکن است از بین بروند. اگر می خواهید به باغداری حرفه ای تبدیل شوید، باید هرس کردن را متناسب با نوع درختان باغ خود انجام دهید.
نهال گردو یکی از سودآورترین نهال ها در حوزه کشاورزی است که در اغلب اقلیم ها کاشته می شود. هرس درخت گردو می تواند باردهی آن را افزایش دهد و بر ارزش اقتصادی آن بیفزاید. هرس کردن درخت گردو در 2 مرحله انجام می شود. مرحله اول در پایان شهریور ماه و با تمام شدن میوه چینی است و مرحله دوم در شش ماه بعدی و به منظور باردهی بیشتر انجام می شود.
در زمان هرس کردن تابستانه درخت گردو باید شاخه های بلند و اضافی که مانع از رسیدن نور و هوا به تمام شاخه ها می شوند را کوتاه کنید. در هرس کردن زمستانه نیز باید شاخه های جوان و ناتوان حذف شوند؛ زیرا که قادر به محصول دهی نیستند و فقط انرژی درخت را مصرف می کنند.
گلابی یکی از میوه های شاخص در کشور ما است و باغداران زیادی به پرورش آن علاقه مند هستند. گلابی شاخه های بسیار بلندی که دارد که باید هرس شوند تا اثر نامطلوبی بر کیفیت محصول نگذارند.
برای این کار لازم است تا پس از برداشت میوه از درخت، تمامی شاخه های بلند و با رشد بی رویه را کوتاه کنید. نکته مهم در زمان هرس کردن دوم درخت گلابی این است که بدانید شاخه های جوان و امسالی، محصول نمی دهند؛ بنابراین با حذف آن ها در اواخر فصل زمستان می توانید به باردهی بیشتر درخت کمک کنید.
درخت سیب یکی از پهناورترین درخت ها است که در کشور ما به خوبی رشد می کند. درخت سیب را باید هر سال هرس کنید تا شاخه های فرسوده و پیر حذف شوند و شاخه های جوان و پر انرژی، رشد کنند و میوه بدهند.
هرس کردن درخت سیب در 4 سال ابتدایی کاشت نقش مهمی در رشد و باردهی نهال دارد. برای هرس کردن درخت سیب باید تمام پا جوش‌های تازه را حذف کرده و شاخه های درهم تنیده و روی هم افتاده را کوتاه کنید. این کار معمولا در اواخر فصل زمستان انجام می شود.
زردآلو درخت بسیار حساسی است و هرس کردن به موقع و سالیانه آن اهمیت بالایی دارد. هرس کردن درخت زردآلو نیز در 2 مرحله و با فاصله های 6 ماهه انجام می شود. هرس فرم دهی در اواخر فصل تابستان و هرس باردهی در انتهای فصل زمستان است. با هرس کردن مرتب می توانید از مریض شدن درخت زردآلو جلوگیری کرده و رشد و کیفیت میوه آن را به حداکثر ممکن برسانید.
البته هرس کردن درخت زردآلو تنها همین دو مورد نیست. برای درخت زردآلو نوعی از هرس به نام هرس جوانسازی نیز انجام می شود. این هرس در فصل بهار و با حذف شاخه های ضعیفی که میوه های کم و بی کیفیت می‌دهند، رخ می دهد تا قدرت بیشتری در اختیار شاخه های قوی و نیرومند درخت باشد.
درخت هلو از جمله درختان پر تراکم و بزرگ است که شاخه های اصلی اش، فضای بسیار زیادی را اشغال می کنند؛ به همین دلیل باید هرس کردن آن به صورت سالیانه انجام شود تا شاخه های مزاحم از میان شاخه های اصلی حذف شوند. این نوع هرس باید همزمان با تمام شدن میوه چینی از درخت انجام شود. هرس درخت هلو در اواخر زمستان نیز انجام می شود. این هرس به منظور افزایش باردهی است.
درخت بادام از جمله درخت های شاخص در ایران است که اهمیت فوق العاده ای دارد. شاخه های اصلی این درخت بسیار کم هستند؛ ولی شاخه های فرعی زیادی دارد که باید به موقع هرس شوند. هرس کردن این درخت باید با دقت بسیار بالایی انجام شود تا شاخه های جوان و قدرت مند قطع نشوند.
درخت بادام را باید پس از جوانه زنی در فصل زمستان هرس کنید. در این مرحله باید شاخه های ضعیف و بدون جوانه قطع شوند. می توانید برای راحت هرس کردن درخت، 4 یا 5 شاخه اصلی را پیدا کرده و به جز آن ها، دیگر شاخه های فرعی و اضافه را قطع نمایید.
درختان همیشه سبز همانند سایر درختان فصل خواب ندارند؛ اما معمولاً با فصول زمستانی به حالت نیمه خواب در می آیند. فرم دهی و اصلاح این درختان باید در در اواخر زمستان یا در تابستان انجام شود. بهتر است درختان سوزنی برگ را در 3 اول کاشت هرس کنید و بعد از آن دیگر این کار را انجام ندهید؛ زیرا هرس کردن بیش از حد این درختان منجر به خشک شدن آن ها می شود.