عصر ایران - رد صلاحیت حسن روحانی در انتخابات مجلس خبرگان، هدیه ای بود که شورای نگهبان، ناخواسته به او اعطا کرده است.
به دو انتخابات مجلس و ریاست جمهوری در سال های 1398 و 1400 می رویم: در انتخابات مجلس یازدهم که در 2 اسفند 1398 برگزار شد، میزان مشارکت 42.4 درصد بود که پایین ترین رقم مشارکت در سال های بعد از انقلاب به شمار می رود. تا پیش از آن، حتی یک بار هم میزان مشارکت از 50 درصد پایین تر نیامده بود.
با توجه به عدم مشارکت بخش اعظم مردم و به ویژه میانه روها و حامیان گفتمان اصلاحات، مجلس یازدهم به دست نواصولگرایان افتاد و فقط تعداد انگشت شماری از اصلاح طلبان و میانه روها به این مجلس راه یافتند که تعدادی از آنها هم در این دوره رد صلاحیت شدند!
در انتخابات ریاست جمهوری 1400، باز هم میزان مشارکت زیر 50 درصد بود و با مشارکت 48.8 درصدی، کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت. حتی در این دوره، برای اولین بار، آرای باطله 12.8 درصد کل آرا را به خود اختصاص داد و در رتبه دوم جدول ایستاد!
در این انتخابات نیز سید ابراهیم رئیسی با 62 درصد آرا پیروز شد و عبدالناصر همتی که رای معدود شرکت کنندگان میانه رو و اصلاح طلب را به خود اختصاص داد تنها 2.3 میلیون رای گرفت.
حال به عقب تر بر می گردیم:
در انتخابات مجلس ششم که در سال 1378 برگزار شد، 69 درصد از واجدین شرایط رای دادند و تنها مجلس بعد از انقلاب با اکثریت اصلاح طلبان شکل گرفت. یک سال قبل از آن نیز سید محمد خاتمی در انتخاباتی که میزان مشارکت در آن 80 درصد بود، برنده شده بود. در هر دو انتخابات ریاست جمهوری 92 و 96 که روحانی برنده شد، میزان مشارکت 73 درصد بود.
به اسفند 1402 می رویم:
با توجه دو انتخابات 1398 و 1400 که میزان مشارکت در آنها زیر 50 درصد بود و با در نظر گرفتن عدم کاندیداتوری بسیاری از چهره های مطرح و رد صلاحیت ها و فضای عمومی کشور، میزان مشارکت در انتخابات پیش رو، در هاله ای از ابهام قرار دارد. اگر میزان مشارکت همانند دو انتخابات گذشته، همچنان پایین باشد، اصولگرایان و نو اصولگرایان، فاتح بی چون و چرای مجلسین شورای اسلامی و خبرگان خواهند بود. به ویژه در تهران که ترکیب آرا، سیاسی -و نه قومی و طایفه ای- است غیر "اصولگرایان و نو اصولگرایان"، شانسی برای پیروزی نخواهند داشت.
تعداد انگشت شماری از کاندیداهای میانه رو و اصلاح طلب نیز که تایید صلاحیت شده اند، تنها در شهرستان ها شانس رأی آوری خواهند داشت که به فرض پیروزی، حتی از تشکیل یک فراکسیون جدی نیز ناتوان خواهند بود.
مخلص کلام آن که در شرایط مشارکت اندک، شانس رأی آوری چهره های مستقل، اصلاح طلب و میانه رو ، به شدت پایین و در شهرهای بزرگ و به ویژه تهران، تقریباً "صفر" است. اگر روحانی تایید صلاحیت می شد، در فقدان احتمالی رای دهندگان غیر سنتی، به احتمال قریب به یقین، رأی نمی آورد و دستاویزی تبلیغاتی برای نواصولگرایان شکل می گرفت. شورای نگهبان، با رد صلاحیت روحانی، نه تنها او را بیش از پیش در کانون توجهات قرار داد و نقش او را در جریان میانه رو تثبیت کرد، بلکه رئیس جمهور سابق را از یک شکست قطعی نحات داد و گزکی بزرگ را از دست محافظه کاران خارج کرد.
از این رو، اگر روحانی بیانیه دومی دهد و از آیت الله احمد جنتی و همکارانش در شورای نگهبان به خاطر این هدیه بزرگ سیاسی تشکر کند، جای شگفتی نخواهد داشت و البته نقد عملکرد شورای نگهبان که بانی وضعیت انتخاباتی موجود محسوب می شود به جای خود محفوظ است.