عصر ایران - سبزیجات نایت شید از خانواده گیاهان گلدار بادنجانیان یا سولاناسه (Solanaceae) هستند. بیشتر گیاهان نایت شید خوراکی نیستند، مانند تنباکو و گیاه مرگبار بلادونا. با این حال، تعداد انگشت شماری از سبزیجات این خانواده مصرف خوراکی دارند. در واقع، آنها در شمار اجزای اصلی و شناخته شده رژیم غذایی ما طبقه بندی می شوند، از جمله:
- انواع گوجه فرنگی
- بادنجان
- انواع سیب زمینی
- فلفل
گیاهان نایت شید حاوی ترکیباتی به نام آلکالوئید هستند. یکی از آلکالوئیدهای موجود در این سبزیجات سولانین نام دارد که ممکن است در مقادیر زیاد یا در سیب زمینی سبز سمی باشد. با این حال هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد سولانین در مقادیر غذایی و معمولی مضر است. گفتنی است که سولانین فقط در نایت شیدها یافت نمی شود. این ترکیب در بلوبری و کنگر فرنگی نیز دیده شده است.
با توجه شواهد حکایتی، سبزیجات نایت شید به دلیل ایجاد التهاب در بدن بیشتر شهرت منفی دارند تا مثبت. با این حال همه افرادی که دچار درد مفاصل هستند و این سبزیجات را از رژیم غذایی خود حذف می کنند، تسکین درد را تجربه نخواهند کرد. برخی شواهد حاکی از آن هستند که محتوای تغذیه ای گیاهان نایت شید ممکن است به علائم آرتریت کمک کند.
لازم به ذکر است نکاتی که در خصوص ارتباط گیاهان نایت شید و آرتریت در اختیار علاقه مندان قرار داده می شوند، از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند.
تحقیقات در مورد سبزیجات نایت شید و آرتریت چه می گویند؟
با استناد به گزارش های بنیاد آرتریت، این باور که مصرف سبزیجات نایت شید قطعا باعث تشدید آرتریت می شود، سخن نادرستی است. در واقع، برعکس حتی ممکن است افراد مبتلا به التهاب مفاصل از محتوای بالای مواد مغذی موجود در این گیاهان سود ببرند.
به عنوان مثال، محققان در یک مطالعه مربوط به سال 2011 دریافتند که التهاب و آسیب DNA در مردان سالمی که به مدت 6 هفته سیب زمینی زرد یا بنفش (از جمله سبزیجات نایت شید) مصرف کرده بودند، به طرز چشمگیری کاهش یافت.
از سوی دیگر، پژوهشی در سال 2020 نشان داد که در خصوص افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، سولانین موجود در سبزیجات نایت شید ممکن است سد روده را تضعیف کرده و باعث افزایش نفوذپذیری روده یا نشتی آن شود. با این حال، همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا بتوان به نتیجه گیری قطعی در مورد هر یک از حالات مذکور دست یافت.
بیشتر سبزیجات نایت شید حاوی مقدار زیادی مواد مغذی هستند. آنها همچنین به راحتی در دسترس هستند و روند آماده سازی آسانی دارند. در برخی موارد، فواید مصرف سبزیجات نایت شید برای افرادی که بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید ندارند، ممکن است بیشتر از خطر التهاب باشد.
فلفل ها، از جمله فلفل دلمه ای و فلفل چیلی، چربی و کالری کمی دارند. آنها همچنین منبع خوبی از مواد مغذی مختلف هستند، مانند:
ویتامین ث
فیبر
ویتامین های گروه ب
بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2016، کپسایسین موجود در فلفل چیلی ممکن است با کاهش یک انتقال دهنده عصبی خاص به نام ماده P، درد آرتریت را تسکین دهد.
کپسایسین یک عنصر رایج در بسیاری از کرم های تسکین دهنده درد است. با این حال در صورت استفاده موضعی ممکن است باعث سوزش خفیف یا واکنش پوستی شود.
سیب زمینی سفید اغلب به دلیل داشتن کربوهیدرات نشاسته ای شهرت بدی یافته، اما همه انواع سیب زمینی از نظر تغذیه ای غنی هستند. این سبزیجات می توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند، در صورتی که در حد اعتدال مصرف شوند و سرخ نشوند.
سیب زمینی فاقد چربی و منبع خوبی از فیبر است. فیبر به احساس سیری طولانی مدت کمک می کند و بدین ترتیب غذای کمتری مصرف خواهیم کرد. از آنجایی که سیب زمینی حاوی سدیم و پتاسیم است، به حفظ تعادل الکترولیت های بدن نیز یاری می رساند.
سیب زمینی همچنین منبع خوبی از ترکیبات زیر است:
ویتامین ث
ویتامین B6
نیاسین
منگنز
آهن
مس
فولات
سالم ترین فرم سیب زمینی سیب زمینی پخته شده است. می توان از سبزیجات و ماست یونانی نیز به عنوان افزودنی های مغذی به سیب زمینی پخته استفاده کرد.
گوجه فرنگی حاوی هر چهار آنتی اکسیدان کاروتنوئیدی است:
لیکوپن
بتا کاروتن
آلفا کاروتن
لوتئین
لیکوپن قوی ترین کاروتنوئید است و تصور می شود که به پیشگیری از برخی از انواع سرطان، جلوگیری از بیماری های قلبی و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. برخی تحقیقات مربوط به سال 2022 نشان داده اند که گوجه فرنگی دارای خصوصیات ضد التهابی است، هرچند به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.
با این وجود، سولانین موجود در گوجه فرنگی ممکن است اثر منفی بر سیر بیماری آرتریت روماتوئید داشته باشد.
گوجه فرنگی منبعی غنی از ترکیبات زیر است:
ویتامین ای
ویتامین آ
پتاسیم
کلسیم
ویتامین کا
ویتامین ب
می توانید گوجه فرنگی های تازه و خرد شده را به سالادهای سبز اضافه و یا مستقیما آب گوجه فرنگی تازه را مصرف کنید. گوجه فرنگی در سوپ سبزیجات و فلفل نیز طعم خوشمزه ای دارد.
مانند گوجه فرنگی، بادنجان نیز نوعی میوه است و چربی و کلسترول ندارد. بادنجان سرشار از ویتامین ها یا مواد معدنی خاص نیست، اما حاوی مقادیر کمی از این ترکیبات ضروری است.
طبق یک مطالعه در سال 2015، عصاره ساقه بادنجان می تواند به کاهش التهاب کمک کند. با این حال تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا میوه بادنجان نیز توانایی های مشابهی دارد یا خیر. باید به خاطر داشته باشیم که ممکن است این میوه به دلیل وجود سولانین برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مضر باشد.
برای لذت بردن از بادنجان در رژیم غذایی خود، آن را برش داده و با روغن زیتون و گیاهان مورد علاقه تان بپوشانید، سپس آنها را برشته یا کبابی کنید. همچنین می توانید بادنجان را بخارپز کنید یا برش های کبابی را به پیتزای گیاهی خود اضافه کنید.
توصیه می شود اگر درگیر مشکلات سلامتی هستید پیش از مصرف این گیاهان با پزشک متخصص خود مشورت کنید.