معاون مرکز تحقیقات ایدز ایران با اشاره به فعالیت مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری، بر اهمیت تشخیص زودرس HIV جهت درمان و پیشگیری از ورود به مرحله ایدز تاکید کرد و گفت: در حال حاضر HIV در صورتی که تحت درمان باشد یک بیماری مزمن است که هر چند بی‌درد و رنج نخواهد بود اما دیگر مانند گذشته ترس از مرگ نخواهد داشت؛ چرا که می‌توان با دارودرمانی بیماری را کنترل کرد.
دکتر سیداحمد سیدعلی‌نقی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به شعار امسال روز جهانی ایدز مبنی بر " گسترش انجام تست HIV به صورت خودآزمایی (Self Testing)"، گفت: انجام تست HIV باید به صورتی باشد که در اختیار همگان قرار گیرد که همه بتوانند خودشان آن را انجام دهند.
وی با اشاره به اینکه بین موارد تخمین بیماری با موارد شناسایی شده مبتلا به HIV فاصله وجود دارد، گفت: این فاصله ضرورت انجام تست فردی را بیشتر نشان می‌دهد؛ ولی پیش از شروع به این کار باید مقدماتی فراهم کرده و آموزش دهیم تا در مراکز مخلتف مردم بتوانند تست را تهیه کنند. البته موضوع مهم توصیه به انجام مشاوره با تست است؛ چون اگر فقط تست انجام شود و مشاوره‌ای در کار نباشد و جواب مثبت باشد شاید اثرخشی چندان بالا نباشد. به نظر می‌رسد که اگر بخواهیم فاصله بین موارد ثبت شده و تخمین را کم کنیم، استفاده از تست خودآزمایی مهم باشد.
او درباره روش انجام این تست خودآزمایی HIV، بیان کرد: این تست مشابه رپید تست‌ها است که یک قطره خون باید روی آن ریخته شود تا طی ۱۰ دقیقه خوانده شود ولی مهم این است که باید با مشاوره باشد تا اگر فردی مثبت شناخته شد، بداند باید چه اقداماتی انجام دهد. این کار می‌تواند به شرط فراهم شدن پیش‌زمینه‌ها به تدریج اجرایی شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ادامه داد: تخمین ما این است که اکنون حدود ۴۶ هزار نفر مبتلای زنده به HIV در کشور داشته باشیم و این درحالی است که موارد ثبت شده فعلی که زنده هستند حدودا ۲۴ هزار نفر هستند. ذکر این آمار نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از مبتلایان به HIV در کشور شناخته نشده‌اند.
وی در خصوص علت تفاوت ۵۰ درصدی میان موارد تخمینی مبتلا به HIV و موارد شناسایی و ثبت شده، توضیح داد: مبتلایان به HIV هم افرادی هستند که مانند هر فرد عادی دیگری در جامعه زندگی می‌کنند و شاید خودشان از بیماری بی‌خبر هستند و برای آزمایش هم مراجعه نکردند و نمی‌دانند که به HIV مبتلا هستند.
سیدعلی‌نقی با اشاره به اینکه در سال‌های میانه دهه ۷۰ خورشیدی اعتیاد تزریقی پررنگ‌ترین عامل انتقال ویروس HIV بود، تصریح کرد: اما بعدا الگوی انتقال تغییر کرد و بیشتر به سمت روابط جنسی رفت و به همین دلیل و از آنجایی که تزریق در خانم‌ها بسیار کمتر است؛ طبیعتا سهم خانم‌ها نیز نسبت به گذشته در موارد مبتلا افزایش می‌یابد.
وی افزود: در آمار تجمیعی موارد مبتلا به HIV سهم خانم‌ها حدود ۲۰ درصد و سهم آقایان حدود ۸۰ درصد است اما اکنون در آمارهای تفکیکی هر سال می‌بینیم که سهم خانم‌ها در حال بیشتر شدن است.
معاون مرکز تحقیقات ایدز ایران تاکید کرد: البته در آمار تجمیعی هنوز اعتیاد تزریقی سهمی حدودا ۵۷ درصدی دارد اما در آمار سالیانه می‌بینیم که سهم انتقال جنسی به ۵۸ درصد رسیده است.
وی با اشاره به اینکه تزریق با سرنگ مشترک به عنوان یک انگ شناخته می‌شود، تصریح کرد: آخرین مطالعه وزارت بهداشت نشان می‌دهد که شیوع HIV در معتادان تزریقی به ۳.۲ درصد رسیده است و این درحالی است که مطالعات ۱۵ سال قبل حتی اعدادی تا ۳۰ درصد را هم نشان می‌دادند. این موضوع بیانگر این است که برنامه کاهش آسیب به خوبی عمل کرده است بویژه برنامه ارائه متادون موفق بوده است که نگرانی ما در این زمینه را کاهش داده است.
او درباره الگوی سنی انتقال HIV نیز گفت: ابتلا بیشتر در میان جوانان و بازه سنی ۲۵ تا ۳۹ سال است. الگوی سنی نسبت به گذشته تغییر نکرده است.
وی با بیان اینکه در سطح کشور حدود ۱۴۰ مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری داریم، اظهار کرد: در این مراکز تمام خدمات مشاوره، تشخیص و درمان به شکل رایگان و با تاکید بر محرمانگی اطلاعات بیمار به افراد مشکوک به بیماری یا بیماران ارائه می‌شود. آدرس مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در سایت وزارت بهداشت یا با جست‌وجو در اینترنت یافت می‌شود؛ به علاوه آنکه ساکنین هر شهر با تماس با تلفن ۱۱۸ هم امکان دستیابی به راه‌های ارتباطی با مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در شهر خود را خواهند داشت.
وی درباره تفاوت ایدز و HIV نیز توضیح داد: فرد وقتی که ویروس HIV به بدنش منتقل شود، به عنوان مبتلای به HIV شناخته می‌شود؛ اما وقتی سیستم ایمنی از حدی بیشتر افت کند که عفونت‌های فرصت‌طلب به بدن هجوم آورند و سیستم ایمنی به حدی ضعیف شود که هر عفونتی که در بدن یک فرد عادی بیماری‌زایی نمی‌کند اما در این افراد بیماری زایی کند، دیگر مبتلای به HIV به مرحله ایدز رسیده است که ایمنی بدن کاهش یافته و انواع ویروس‌ها در بدن بروز می‌یابد.
به گفته وی، رسیدن بیماری به مرحله ایدز عوارض زیادی برای بیمار ایجاد می‌کند؛ زیرا درد و رنج زیادی برای بیمار به همراه خواهد داشت؛ به نحوی که کیفیت و کمیت زندگی او و حتی طول عمرش تحت تاثیر خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه اکنون با توجه به درمان‌های خوبی که برای HIV وجود دارد، اگر افراد مبتلا، سریع تشخیص داده شوند و تحت درمان قرار گیرند دیگر به مرحله ایدز نخواهند رسید، تصریح کرد: در حال حاضر درمان‌های موثر HIV وجود دارد که بیمار با مصرف یک یا دو قرص در روز می‌تواند بیماری‌اش را در محدوده قابل کنترل نگه دارد.
سیدعلی‌نقی افزود: اگر کسی که رفتار پرخطر داشته است طی ۷۲ ساعت به پزشک مراجعه کند، می‌تواند تحت درمان پیشگیری قرار گیرد که احتمال ابتلای او به HIV به حداقل برسد؛ اما اگر فردی به دنبال رفتار پرخطر به بیماری HIV مبتلا شود باید هرچه زودتر نسبت به درمان اقدام کند تا طول عمر طبیعی مشابه جمعیت عادی جامعه داشته باشد و میزان انتقال ویروس در جامعه هم کاسته شود.
او در خاتمه با تاکید بر اینکه ابتلا به HIV دیگر به معنای مرگ زودتر بیمار نیست، تصریح کرد: دیگر نمی‌توان HIV را در دسته بیماری‌های کشنده قرار داد. در حال حاضر HIV در صورتی که تحت درمان باشد یک بیماری مزمن است که هرچند بی درد و رنج نخواهد بود اما دیگر مانند گذشته افراد به دنبال ابتلا به HIV ترس از مرگ نخواهند داشت؛ چرا که می‌توان با دارو درمانی بیماری را کنترل کرد.