عصر ایران- با وجود گذشت چند سال پس از ظهور اولیه ویروس SARS-CoV-۲، ویروسی که باعث ابتلا به بیماری کووید-۱۹ یا کرونا می‌شود، پژوهشگران هنوز با سوالات بی‌پاسخ زیادی روبرو هستند. به عنوان مثال، ما می‌دانیم که کووید با انواع علائم عصبی، چه کوتاه مدت و چه بلندمدت مرتبط است، اما هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا این مشکلات و مسائل شناختی نتیجه‌ی ویروسی است که مستقیماً سلول‌های مغز را آلوده می‌کند یا صرفاً به دلیل پاسخ التهابی سیستمی گسترده‌تر در بدن است.
مطالعات بر روی بافت مغز انسان نتایج متناقضی را به همراه داشته است. برخی ردپای مستقیم SARS-CoV-۲ را یافته‌اند، در حالی که برخی دیگر فقط آسیب التهابی را گزارش کرده‌اند. مدل‌های حیوانی با اطمینان نشان داده‌اند که این ویروس می‌تواند مغز را آلوده کند. به این معنی که پژوهشگران فقط می‌توانند فرضیه‌ای را مطرح کنند که در طول یک عفونت حاد چه اتفاقی می‌افتد.
در یک مطالعه جدید، به رهبری دانشمندان انستیتو پاستور فرانسه و دانشگاه پاریس سیته، از یک مدل حیوانی برای بررسی چندین سوال که هنوز حل نشده‌اند، استفاده شد. این که ویروس SARS-CoV-۲ چگونه می‌تواند از طریق سیستم بویایی وارد مغز شود؟ احتمال ورود انواع مختلف SARS-CoV-۲ به مغز کم یا زیاد است؟ و اینکه آیا از دست دادن حس بویایی مستقیماً با ورود ویروس به مغز ارتباط دارد؟
این پژوهش با استفاده از مدل همستر، عفونت با ویروس اصلی SARS-CoV-۲ از سال ۲۰۲۰ را با چندین سویه بعدی از جمله گاما، دلتا و امیکرون BA.۱ مقایسه کرد.
جالب توجه است که یافته‌ها مشاهدات اپیدمیولوژی را تأیید می‌کنند که نشان می‌دهد شدت بیماری در عفونت‌های امیکرون کاهش می‌یابد، با این حال، همه سویه‌ها قابلیت‌های عصبی تهاجمی مشابهی را نشان می‌دهند و از همه جالب‌تر اینکه همه سویه‌ها نواحی بویایی مغز را بدون توجه به اینکه علائم آنوسمی(از دست دادن حس بویایی) وجود داشته باشد یا خیر، آلوده می‌کنند.
گیلرمو دیاز دی‌ملو نویسنده ارشد این پژوهش می‌گوید: این نشان می‌دهد که آنوسمی و عفونت عصبی دو پدیده نامرتبط هستند. اگر این استدلال را دنبال کنیم، کاملاً ممکن است که حتی یک عفونت بدون علامت و از نظر بالینی خوش خیم، با گسترش ویروس در سیستم عصبی مشخص شود.
پژوهشگران برای مطالعه دقیق اینکه ویروس SARS-CoV-۲ چگونه می‌تواند سلول‌های مغز را آلوده کند، از یک سیستم مدل‌سازی به نام کشت سلولی میکروفلوئیدی استفاده کردند. این کار اجازه می‌دهد تا نگاهی نزدیک به نحوه حرکت ویروس از نورون به نورونی دیگر داشته باشیم.
یافته‌ها نشان دادند که ویروس کرونا می‌تواند از طریق برآمدگی‌های کوچک بین سلول‌هایی به نام آکسون، بین نورون‌ها حرکت کند.
دیاز توضیح داد: به نظر می‌رسد ویروس به طور موثر از مکانیسم‌های فیزیولوژیکی نورون برای حرکت در هر دو جهت سوءاستفاده می‌کند. سویه‌های SARS-CoV-۲ که ما مطالعه کردیم شامل نوع اصلی ووهان و سویه‌های گاما، دلتا و امیکرون BA.۱، نورون‌ها را در شرایط آزمایشگاهی آلوده می‌کنند و می‌توانند در امتداد آکسون‌ها حرکت کنند.
پژوهشگران نتیجه گرفتند که این روند نشان می‌دهد که همه انواع ویروس SARS-CoV-۲ بدون در نظر گرفتن نشانه‌های بالینی بیماری، ظرفیت آلوده کردن مغز را از طریق مسیر بویایی دارند. این بدان معنی است که حتی عفونت‌های خفیف نیز می‌توانند به نفوذ ویروس به مغز منجر شوند.
هروه بورهی نویسنده دیگر این مطالعه می‌گوید، تحقیقات آینده باید رابطه بین عفونت‌های مغزی حاد و علائم مداوم مشاهده شده در کووید طولانی مدت را بررسی کند.
وی افزود: گام بعدی این خواهد بود که از مدل حیوانی بفهمیم که آیا ویروس می‌تواند در مغز فراتر از مرحله حاد عفونت باقی بماند و آیا وجود ویروس می‌تواند باعث التهاب مداوم و علائم توصیف شده در موارد طولانی مانند اضطراب، افسردگی و مه مغزی شود؟
این مطالعه جدید در مجله Nature Communications منتشر شده است.
منبع: ایسنا