کبر ؛ از گیاهان مفید و کمتر شناخته شده / یک نکته احتیاطی در مصرف (+عکس)

عصر ایران، مازیار دانیالی-  کبرها ( کَبَر) به طور طبیعی دارای طعم غالب نمکی و تند هستند و یکی از پایه های اصلی غذاهای مدیترانه ای به شمار می روند و برای طعم دادن به انواع غذاها استفاده می شوند.

کَبَر ها جوانه های گل نابالغ Capparis spinosa هستند؛ نوعی بوته که معمولا در کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و یونان کشت داده می شود. کبر ، کپرگل یا علف مار همگی عناوینی هستند که برای اشاره به این گیاه مفید از راسته کلم سانان مورد استفاده قرار می گیرند.

کبرها غالبا به ترشی تبدیل و به دلیل اندازه کوچک و طعم قوی خود به شکل چاشنی مصرف می شوند. همچنین می توان آن را برای طعم دهی به سس های مختلف اضافه کرد و یا حتی با مواد غذایی پخت اما ترشی به عنوان حالت پرطرفدارتری مورد توجه قرار دارد.

علاوه بر این، کبر از نظر محتوای تغذیه ای ترکیبی غنی است و از این رو می تواند با فواید سلامتی متنوعی همراه باشد. علاقه مندان می توانند این گیاه فوق العاده را از عطاری های سراسر کشور تهیه کنند. در ادامه برخی از مزایای محبوب این گیاه را بررسی خواهیم کرد. گفتنی است که اطلاعات مرتبط با فواید علمی این گیاه از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند.

محتوای تغذیه ای کبر

از آنجایی که کبر در مقادیر بسیار کم مصرف می شود، هر وعده مقدار کمی کالری و تنها چند گرم کربوهیدرات، چربی و پروتئین را در اختیار بدن قرار می دهد. با این حال، گیاه مورد نظر حاوی مقدار زیادی سدیم همراه با مقدار کمی مس و ویتامین K است.

به طور میانگین 9 گرم کبر کنسرو شده حاوی محتویات زیر است:

- کالری: 2

- پروتئین: 0.2 گرم

- کربوهیدرات: 0.4 گرم

- فیبر: 0.3 گرم

- سدیم: 9 درصد از میانگین مقدار مورد نیاز روزانه (DV)

- مس: 4 درصد از DV

- ویتامین کا: 2 درصد از DV

- ریبوفلاوین: 1 درصد از DV

- آهن: 1 درصد از DV

- منیزیم: 1 درصد از DV

سدیم نقش اصلی را در تنظیم تعادل مایعات و سطح فشار خون ایفا می کند. توصیه می شود که با توجه به مقدار بالای سدیم کبر، بیماران مبتلا به فشار خون از مصرف این گیاه خودداری و یا آن را پس از مشورت با پزشک معالج خود استفاده کنند.

کبر همچنین حاوی مس است؛ یک ماده معدنی ضروری که در متابولیسم آهن، تولید انرژی و عملکرد مغز نقش دارد.

از طرفی دیگر کبر مقداری ویتامین K نیز فراهم می کند؛ یک ریزمغذی که بدن برای لخته شدن خون و سلامت استخوان ها به آن نیاز دارد.

منبع غنی از آنتی اکسیدان ها

کبر سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی است. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که می توانند رادیکال های آزاد مضر را خنثی و از آسیب سلولی جلوگیری کنند.

برخی تحقیقات نشان می دهند که آنتی اکسیدان ها ممکن است التهاب را کاهش داده و از بدن در برابر بیماری های مزمن مانند امراض قلبی، سرطان و دیابت نوع 2 محافظت کنند.

با توجه به مطالعات آزمایشگاهی، کبر منبع خوبی از آنتی اکسیدان هایی مانند کوئرستین و روتین است. هر دوی این ترکیبات به دلیل توانایی آنها در کاهش التهاب، بهبود زخم و ارتقای سطح قند خون سالم به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته اند. بنابراین می شود گفت کبر در کاهش التهاب اثر دارد. 

حمایت از کاهش وزن

کبر طعمی قوی و در عین حال کالری کمی دارد که همین موضوع آن را به یک رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن تبدیل می کند. گفتنی است که در مورد برخی از افراد، کاهش وزن می تواند به سلامت کلی بدن کمک کند.

به وسیله جایگزینی کبر با مواد حاوی کالری بالاتر که برای طعم دادن به غذاها استفاده می شوند، افراد می توانند کالری دریافتی روزانه را کاهش دهند و از این طریق به کاهش وزن خود کمک کنند.

خاصیت احتمالی مبارزه با دیابت

هرچند تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است، برخی از مطالعات نشان می دهند که کبر ممکن است دارای خواص قوی برای مبارزه با دیابت باشد.

طبق یک بررسی معتبر، برخی از اجزای موجود در این گیاه می ‌توانند با افزایش جذب قند توسط بافت ‌ها، کاهش جذب کربوهیدرات و محافظت از سلول‌ هایی که انسولین تولید می‌ کنند، به مدیریت بهتر قند خون کمک کنند.

یک مطالعه کوچک شامل 30 فرد مبتلا به دیابت نشان داد که مصرف 3 بار در روز عصاره کبر به جلوگیری از افزایش سطح قند خون و تری گلیسیرید کمک می کند.

به طور مشابه، یک مطالعه قدیمی روی 54 فرد مبتلا به دیابت مشخص کرد که مصرف 400 میلی گرم عصاره میوه کبر به صورت 3 بار در روز به مدت 2 ماه، منتج به بهبود قابل توجه سطح قند خون ناشتا و همچنین مدیریت طولانی مدت قند خون در مقایسه با گروه کنترل می شود.

با این حال، همچنان به مطالعات بیشتری نیاز است تا مشخص شود که کبر چگونه می‌ تواند بر سطح قند خون تاثیر بگذارد؛ به خصوص زمانی که در مقادیر طبیعی و به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم مصرف شود.

احتیاط مصرف

کبر دارای سدیم نسبتا بالایی است و تقریبا 9 درصد از مقدار توصیه شده روزانه از این ماده را در یک وعده معادل 1 قاشق غذاخوری (9 گرم) جای می دهد.

اگرچه سدیم برای بسیاری از جنبه های سلامتی ضروری است، مصرف مقادیر زیاد آن می تواند سطح فشار خون را افزایش دهد، به خصوص در گروه هایی که به اثرات آن حساس تر هستند مانند بیماران مبتلا به فشار خون. فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای بیماری های قلبی و سکته مغزی است.

علاوه بر این، رژیم های غذایی با سدیم بالا اثرات نامطلوب دیگری نیز بر سلامتی خواهند داشت، از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان معده. به همین دلیل، بهتر است از کبر در حد تعادل و صرفا به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی کامل استفاده کنیم.

همچنین لازم به ذکر است که می توان پیش از مصرف، کبرها را شست تا از این طریق محتوای سدیم آنها کاهش یابد.