حمید سوری*
متاسفانه مجدد نشانه‌هایی از خیزش اپیدمی کووید در کشور به گوش می‌رسد و فوت هفتگی بیش از ۲۰ هموطن نگران کننده است.
در این‌باره نکات زیر لازم به گفتن است.
- روند روبه افزایش موارد تایید شده کرونا در چند هفته اخیر عمدتا در مناطق جنوب شرقی آسیا و مدیترانه شرقی دیده می‌شود که می‌تواند مانند سویه دلتا از شرق وارد کشور شده یا بشود. شما افزایش معنی دار موارد مثبت را در دو هفته گذشته در هند و ویتنام و بنگلادش می‌توانید مشاهده کنید. هر چند افزایش موارد ابتلا در دو هفته گذشته در کل جهان نیز تاثیر خود را گذاشته است. لذا شدید کنترل و مراقبت‌های لازم از جمله افزایش موارد تست و شناسایی و جداسازی افراد دارای علائم بالینی در این مناطق و سفرهای هوایی از کشورهای دارای خیزش موارد ضروری است.
- این خیزش در کشورهای غربی کشور به خصوص ترکیه که نظام بهداشتی بهتری از عراق دارد همینطور کشورهای غربی که موارد سفر بیشتری به ایران دارند دیده نمی‌شود که موید ضرورت توجه بیشتر مقامات بهداشت کشور به شرق است.
- لطفا متولیان امر برای تحلیل درست اپیدمی به موارد مرگ یا تغییرات ابتلای روز به روز به تنهایی نگاه نکنند و روند را در یک بازه زمانی بزرگتر مثلا دو هفته‌ای ببینند. ما انتظار نداریم سویه‌ها و زیر سویه‌های حال حاضر از میزان کشندگی بالایی برخوردار باشد لذا لازم است تعداد تست‌های مناسب به ویژه در مناطق و گروه‌های جمعیتی مظنون افزایش یابد، موارد مثبت رصد شوند و هرگونه طغیان کوچک و بزرگ بیماری در اقصا نقاط کشور با واکنش سریع پیگیری شوند.
- اگر واکسن موثر بر سویه‌های جدید در کشور دردسترس است سریعا نسبت به واکسیناسیون افراد پرخطر اقدام و توصیه‌های پیشگیرانه لازم به آنها داده شود.
- طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت تنها حدود یک سوم جمعیت کشور واکسینه شده با یک دوز بوستر شده‌اند بنابراین تقریبا مشابه سال ۹۸ ویروس با یک جمعیت مستعد برای ابتلا مواجه است که هر لحظه می‌تواند به شکل آتشفشانی کشور را درنوردد.
- متاسفانه به دلیل عدم انجام تعداد کافی و سیستماتیک تست‌های ژنتیکی، ما هنوز نمی‌دانیم واریانت یا واریانت‌های غالب در کشورمان چه هستند. و آنچه از نبود واریانت‌ها یا ساب واریانت‌های جدید گزارش می‌شود بیشتر ناشی از جهل است.
- در حال حاضر در سطح جهان واریانت غالب در بیش از یک پنجم موار EG۵ و سپس FL ۱.۵.۱ و XBB۱.۱۶.۶ هستند. ولی باید توجه داشت که بیشتر این اطلاعات از کشورهای غربی گزارش می‌شوند که احتمالا با الگوی ژنتیکی ویروس‌های غالب در کشور ما متفاوت است. پس نمی‌توان با نگاه به غرب در برخورد با اپیدمی برنامه‌ریزی کرد و برنامه آنها را در ایران کپی کرد. گزارش واریانت‌هایی مانند پیرولا در انگلستان و سایر کشورهای غربی نباید حواس ما را از کشور خودمان پرت کند هرچند نباید به آنها بی‌توجه بود. برای مثال گزارش‌های هندوستان در روزهای اخیر نشان می‌دهد تا کنون هیچ موردی از پیرولا در بررسی فاضلاب‌های آن کشور دیده نشده و برعکس ساب واریانت جدیدی از سویه اریس در هند دیده شده است.
- در شرایطی که بیم خیزش مجدد اپیدمی وجود دارد باید مداخلات پیشگیرانه معمول بیماری‌های عفونی تنفسی مانند فاصله گذاری مناسب با افراد آلوده یا مظنون، زدن ماسک ، شستن دستها و مانند اینها برای افراد پرخطر جدی‌تر گرفته شود. هرچند نقش اصلی این مقابله را نظام سلامت کشور با آمادگی لازم باید بازی کند.
استاد اپیدمیولوژی و مدرس ارشد بین المللی*