مدیر توسعه گروه موزه‌های بنیاد مستضعفان با ارائه توضیحی درباره اینکه به اصالت یکی از تابلوهای منسوب به کمال‌الملک تردید وجود دارد درباره وضعیت گنجینه بنیاد توضیح داد.
به گزارش ایسنا، در حاشیه بازدید جمعی از خبرنگاران از ساختمان «دفینه» که چهار موزه هنر جهان، هنر اسلام، گوهر و آرایه‌های تاریخی و پول ایران را در بردارد، محسن قانونی ـ مدیر توسعه گروه موزه‌های دفینه (زیرنظر بنیاد مستضعفان) ـ با اشاره به تمرکز این گروه بر موزه‌داری در کنار توسعه موزه، اظهار کرد: برنامه اصلی گروه دفینه تمرکززدایی از تهران و راه‌اندازی موزه در شهرهای دیگر است و مهمترین آن راه‌اندازی موزه «تار و پود» در یزد است که گنجینه بافته‌های کویر ایران را به نمایش می‌گذارد. برنامه‌ریزی شده است این گنجینه در هفته میراث فرهنگی در سال ۱۴۰۳ رونمایی شود، هرچند تلاش می‌شود این موزه امسال به نتیجه برسد.
او اضافه کرد: گروه دفینه (موزه‌های بنیاد مستضعفان) در شهرهای کم‌برخوردار ورود کرده است، در عین حال که در مازندران، هتل قدیم رامسر را داریم، که در مرحله مرمت قرار دارد و تا سال ۱۴۰۳ افتتاح می‌شود. در شیراز برای راه‌اندازی موزه فرهنگ و هنر امکان‌سنجی‌هایی صورت گرفته و قرار است در خراسان جنوبی و شهر بیرجند در باغ اکبریه یک موزه جدید ایجاد شود. همچنین در شهر تبریز برای راه‌اندازی موزه فرش درحال امکان‌سنجی هستیم. پیگیری برای راه‌اندازی چنین موزه‌ای در شرایطی است که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همزمان با ثبت جهانی بازار تبریز، راه‌اندازی یک موزه درباره فرش را به یونسکو قول داده بود، اما تا کنون به نتیجه نرسانده است.
مدیر توسعه گروه موزه‌های دفینه با اشاره به امکان‌سنجی در باغ اکبریه بیرجند در خراسان جنوبی برای راه‌اندازی موزه، اظهار کرد: طبق بررسی‌های انجام‌شده متوجه شدیم عمارت باغ اکبریه وضعیت مطلوبی به لحاظ نگهداری بنا ندارد. درحالی که این باغ ثبت جهانی شده است، ما به این جمع‌بندی رسیدیم با همکاری وزارت میراث فرهنگی این بنا برای موزه‌سازی در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گیرد تا در آن سرمایه‌گذاری کند و اولین پردیس موزه‌ای باغ ایرانی در اکبریه ایجاد شود.
قانونی ادامه داد: در دیگر شهرها نیز امکان‌سنجی صورت می‌گیرد، نمونه آن شهر اهواز در خوزستان است که بنیاد مستضعفان آمادگی دارد در این شهر موزه‌سازی کند. باید توجه داشت که بعضی از شهرها در موزه‌سازی پیشگام هستند و بیشتر رغبت نشان می‌دهند و این دست ما را باز می‌گذارد، مثل موزه تار و پود یزد. در بعضی از شهرها هم سرعت فرایند راه‌اندازی موزه بیشتر است.
مدیر توسعه گروه موزه‌های بنیاد مستضعفان با بیان اینکه راه‌اندازی موزه به فراخور تجهیز و تامین مالی اتفاق می‌افتد، درباره شاخص راه‌اندازی و توسعه موزه اظهار کرد: یکی از رسالت‌های چهارگانه بنیاد مستضعفان، مسؤولیت اجتماعی است و از طرفی بنیاد دارایی‌های موزه‌ای دارد و نص صریح است که این آثار در معرض نمایش قرار گیرد.
او درباره تعیین وضعیت ساختمان «تماشاگه تاریخ» که در نزدیکی ساختمان دفینه واقع شده و در گذشته محلی برای نمایش گنجینه تاریخ معاصر ایران و وسایل شخصی ناصرالدین‌شاه بود، گفت: ساختمان تماشاگه تاریخ تقریبا از دهه ۷۰ در اختیار گروه موزه‌ها نیست و در اختیار سازمان املاک بنیاد مستضعفان قرار دارد، البته بحث‌هایی برای واگذاری آن مطرح شده است، ولی به طور کل تمرکز اصلی ما روی شهرستان‌هاست.
قانونی در ادامه اظهار کرد: از چندصدهزار شیء که در گنجینه بنیاد مستضعفان نگهداری می‌شود، شاید حدود پنج درصد اشیاء به نمایش گذاشته شده و بقیه در مخازن است و این آثار براساس رده‌بندی و تنوع و در موزه‌های تخصصی به تدریج به نمایش درمی‌آیند.
مدیر گروه موزه‌های بنیاد مستضعفان همچنین گفت: در گنجینه‌های بنیاد مستضعفان نزدیک به چندصدهزار شیء تاریخی وجود دارد، درحالی‌که شاید حدود ۱۰ هزار شیء تاریخی به نمایش گذاشته شده باشد. هیچ ساختار و گروهی نمی‌تواند ادعا کند هر آنچه را در گنجینه دارد به نمایش می‌گذارد، اما احصاء و نگهداری از آثار و نمایش آثار شاخص انجام می‌شود.
آثار غیراصل و تقلبی در موزه‌های بنیاد مستضعفان نمایش داده نمی‌شود
او درباره فرایند اصالت‌سنجی آثار و شناسایی آثار غیراصل توضیح داد: اصالت‌سنجی یک فرآیند بین رشته‌ای است و تکنولوژی علمی روز و دستگاه‌ها و تصویربرداری‌های علمی به آن کمک کند. در گروه دفینه یک کارگروه اصالت‌سنجی وجود دارد و تمام اشیاء برای اینکه وارد موزه شوند باید فرایند اصالت‌سنجی را طی کنند. با توجه به این رویه ما مطمئنیم اثر غیراصیل در موزه‌های بنیاد مستضعفان به نمایش گذاشته نمی‌شود، مگر اینکه درباره آن نظر نسبی وجود داشته باشد، مثلا درباره یکی از آثار منسوب به کمال‌الملک پس از آزمایش‌های مختلف متوجه شدیم از جمله کارهای مستقیم کمال‌الملک نیست و مکتب کمال‌الملک است. ما هنوز درحال مطالعه این اثر هستیم، چون در مطالعات نشان داده شده است از بوم‌های وارداتی استفاده شده، درحالی که در دوره کمال‌الملک بوم وارداتی نداشتیم. درباره اشیاء فلزی و سفالی هم همین‌طور است و از کارشناسان و دانشگاه‌ها کمک گرفته می‌شود.
مدیر توسعه گروه موزه‌های دفینه درباره انتقادهایی که در زمان راه‌اندازی موزه خودرو با توجه به مرمت غیراصولی برخی خودروها مطرح شده بود، با اعتقاد بر اینکه آنچه در زمان افتتاح موزه خودرو راه افتاد یک پروپاگاندای رسانه‌ای بود، اظهار کرد: ما درباره اشیائی صحبت می‌کنیم که نهایت عمرشان ۱۰۰ سال است. البته حساسیت دوستداران و کارشناسان خودرو را رد نمی‌کنم اما شیوه مرمت خوردو با یک سفال خیلی متفاوت است. برخی از خودروها در دوره‌هایی با تغییراتی مواجه شده بودند که از اصالت اولیه خودشان خارج شده بودند. رنگ خودرو تغییر نکرده است، شاید به اصل خودش برنگشته باشد. شاید بهتر بود در زمان راه‌اندازی موزه خودرو، این نکات به خوبی توضیح داده می‌شد که هر کدام از این خودروها چه فرایندی را طی کرده‌اند.
قانونی گفت: در پنج سال اخیر نگاه موزه‌داری در بنیاد نسبت به قبل تفاوت زیادی داشته است. در این دوره تحول جدی‌تری اتفاق افتاده شد. در واقع بنیاد از سال ۷۴ موزه‌داری را شروع کرده است، ولی در چند سال اخیر تعداد زیادی موزه به مجموعه‌های آن اضافه شد.
مدیر گروه موزه‌های بنیاد مستضعفان همچنین درباره مبلغ ورودی موزه‌های زیر نظر این گروه، که در ساختمان دفینه با چهار موزه حدود ۷۰ هزار تومان است و به نظر خبرنگاران بیشتر از رقم دیگر موزه‌ها بوده و به نسبت درآمد خانوار رقم بالایی محسوب می‌شود، در عین حال که برخی راهنمایان گردشگری معتقدند این مبلغ برای گردشگران خارجی که ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده نیز بالاست، تاکید کرد: مبلغ ورودیه برای خارجی‌ها در دفینه بالا نیست، با نرخ امروز ۱۰ دلار می‌شود. همچنین برای خانوار ایرانی در برابر دیگر هزینه‌ها مبلغ ورودیه موزه بالا نیست.