عصر ایران؛ اهورا جهانیان - اخراج وینیسیوس جونیور ستارۀ برزیلی رئال مادرید در بازی دیشب این تیم مقابل والنسیا، واکنش لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا رئیس جمهوری برزیل را هم در پی داشت. لولا داسیلوا از مقامات ورزشی اسپانیا و سایر خواست با اقدامات قاطعانه مانع گسترش فاشیسم و نژادپرستی در زمین‌های فوتبال شوند.
ماجرا از این قرار است که در بازی دیشب والنسیا و رئال مادرید در هفتۀ سی‌وپنجم لالیگا، تماشاگران والنسیا از آغاز بازی علیه وینیسیوس جونیور شعارهای نژادپرستانه سر دادند و نکتۀ جالب اینکه، این کار آن‌ها با رفتار و گفتار بازیکنان والنسیا نیز تکمیل می‌شد.
در واقع تماشاگران و بازیکنان والنسیا دست به دست هم داده بودند تا با از بین تمرکز وینیسیوس، کیفیت کاری او را در زمین مسابقه از بین ببرند. وینیسیوس ستارۀ سرعتی و تکنیکی رئال مادرید است و از کار افتادن او قطعا به سود تیم‌های حریف تمام خواهد شد. به همین دلیل او در جریان این فصل لالیگا، بیش از سایر رنگین‌پوستان رئال مادرید در معرض شعارهای نژادپرستانه بوده.
اما بازی دیشب در جدول لالیگا اهمیتی نداشت. بارسلونا قهرمان شده و والنسیا هم در رتبۀ سیزدهم، حتی نمی‌تواند به فکر کسب سهمیۀ لیگ قهرمانان اروپا باشد. بنابراین باید پرسید چرا تماشاگران والنسیا چنان آشی را برای ستارۀ رئالی پختند؟
احتمالا نفس اهمیت مسابقه با رئال مادرید، تنها دلیل این اقدام آن‌ها بود. بویژه اینکه والنسیا در بازی رفت هم 2 بر صفر مغلوب رئال مادرید شده و تلافی آن شکست طبیعتا برای تماشاگران این تیم اهمیت داشته است.
اما همدستی بازیکنان و تماشاگران یک تیم برای اعمال فشار نژادپرستانه به یکی از بازیکنان تیم حریف، پدیدۀ تازه یا کم‌سابقه‌ای در فوتبال اروپا است. اخراج وینیسیوس در دقایق پایانی بازی، آن هم در حالی که یکی از بازیکنان حریف دستش را دور گردن او حلقه کرده بود و گلوی او را فشار می‌داد، بر غلظت ماجرا افزود. علاوه بر وینیسیوس، بازیکن والنسیا هم باید اخراج می‌شد.
وینیسیوس در جریان بازی هم با نشان دادن بخشی از جایگاه تماشاگران به داور، از نژادپرستان ورزشگاه رونمایی کرد و به داور بازی گفت در صورت ادامۀ فحاشی‌ها، زمین بازی را ترک می‌کنم. اخراج بازیکنی که در معرض شعارهای نژادپرستانه و خشونت فیزیکی بازیکن حریف بود، فضا را ملتهب‌تر کرد و ظاهرا ستارۀ برزیلی را به این نتیجه رساند که همه با هم علیه او متفق شده‌اند.
پست و استوری منتشر شده از سوی وینیسیوس پس از بازی دیشب، دال بر این است که او از آغاز این فصل بارها با رفتارها و شعارهای نژادپرستانۀ تماشاگران لالیگا مواجه شده است. او در اینستاگرامش نوشت: «جایزۀ نژادپرستی در این‌جا اخراج من است! این‌جا فوتبال نیست، لالیگا است!»
این کنایه با واکنش خاویر تباس رئیس لالیگا مواجه شد و او وینیسیوس را متهم کرد که در جلسات مربوط به "مبارزۀ لالیگا با نژادپرستی" شرکت نکرده است. توضیحی که دال بر تایید وجود نژادپرستی در لالیگا است.
وینیسیوس ضمن تمجید از مردم اسپانیا، از آنان انتقاد هم کرد و نوشت: «اسپانیا کشوری زیبا و ملتی دوست‌داشتنی دارد که از من استقبال گرمی داشتند اما متاسفانه با این رفتارها خود را به عنوان یک کشور نژادپرست در دنیا نشان داده‌اند. با این اتفاقات در برزیل اسپانیا را یک کشور نژادپرست می‌شناسند.»
کارلو آنجلوتی نیز پس از بازی دیشب تاکید کرد که در فوتبال اسپانیا مشکل نژادپرستی داریم. شکست در بازی دیشب، رئال مادرید را از رتبۀ سوم لالیگا به رتبۀ دوم تنزل داد. اکنون در پایان هفتۀ سی‌وپنجم، اتلتیکو مادرید با 72 امتیاز بالاتر از رئال مادرید 71 امتیازی است.
رقم خوردن چنین افتضاحی در هفته‌های پایانی لالیگا، دور تازه‌ای از بحث دربارۀ "مبارزه با نژادپرستی" را در فوتبال اروپا ایجاد خواهد کرد. با این حال این مسئله فراتر از "فوتبال اروپا" است و قطعا مسئلۀ خود "اروپا" است.
سابقۀ استعماری سفیدپوستان اروپایی، مبنای فرهنگی محکمی برای تداوم نژادپرستی در کشورهای اروپایی است. اگرچه در سایۀ دموکراتیک‌شدن این کشورها، نژادپرستی دیگر در قوانین جوامع اروپایی نمود چندانی ندارد، ولی پاکسازی حقوقی و قانونی یک کشور از نژادپرستی، دال بر پاکسازی فرهنگی نیست. در واقع نژادپرستی در فرهنگ اروپایی هنوز وجود دارد ولو که از قوانین کشورهای اروپایی زدوده شده باشد.
این وضعیت به خوبی صحت مباحثی نظیر "دموکراسی حداقلی" و "دموکراسی حداکثری" را نشان می‌دهد. دموکراسی حداقلی دال بر تاسیس یک نظام سیاسی دموکراتیک است. ولی هر کشوری که نظام سیاسی‌اش دموکراتیک شده باشد، لزوما ذهنیت مردمش دموکراتیک نشده است.
دموکراسی حداکثری دال بر تحقق ارزش‌های دموکراتیک در حوزه‌های گوناگون حیات اجتماعی است. از خانواده و محیط کار گرفته تا ورزش و زبان و نحوۀ برخورد با اقوام.
با این حال انصاف باید داد که نژادپرستی در اروپای فعلی به مراتب کمتر از اروپای دهۀ 1980 است. سخت‌گیری‌های گوناگون، نژادپرستان را ملتفت کرده است که رفتار و گفتار نژادپرستانه در اروپا هزینۀ گزافی می‌تواند داشته باشد. مثلا چند سال قبل که یکی از تماشاگران چلسی به یکی از بازیکنان حریف از فاصلۀ نزدیک توهین‌های نژادپرستانه کرد، برای همیشه از حضور در ورزشگاه چلسی منع شد.
اما این سخت‌گیری‌ها در کشورهای پروتستان شمال اروپا بیشتر از کشورهای کاتولیک جنوب اروپا بوده. کشورهای کاتولیک تازه چند دهه است که نظام سیاسی دموکراتیک پیدا کرده‌اند و گرفتار نوعی عقب‌ماندگی فرهنگی در مبارزۀ قانونی و فرهنگی با مقولاتی مثل نژادپرستی‌اند.
به همین دلیل وینیسیوس جونیور از آغاز این فصل در لالیگا در معرض توهین‌های نژادپرستانه بوده و مقامات لالیگا هم نتوانسته‌اند مانع توقف این روند شوند. چنین وضعی در لیگ برتر انگلیس وجود ندارد.
مجازات علیه شعارهای نژادپرستانۀ تماشاگران در لیگ انگلیس با قاطعیت اجرا می‌شود اما اسپانیایی‌ها از این حیث عقب‌ماندگی دارند. عجیب هم نیست؛ چراکه جامعۀ اسپانیا در کل به لحاظ فرهنگی و اقتصادی و سیاسی عقب‌تر از جامعۀ بریتانیا است.
اما بعید است که این تاخیر تاریخی در حرکت به سمت دموکراسی حداکثری، جبران نشود. ماتادورها هم دیر یا زود باید تکانی به خودشان بدهند و از عصر گاوبازی خارج شوند!