عصر ایران - مجموعه دانشی که امروز وجود دارد، نتیجه سال ها اکتشاف، مطالعه و آزمایش برای شناسایی، طبقه‌بندی و درک دسته ها و گونه های مختلف است که در زیستگاه های مختلف روی سیاره زمین زندگی می کنند.
از میان تمام کاوش ها و پژوهش ها، جذاب‌ترین و در عین حال محدودترین حوزه اکتشاف شده به دریاها و اقیانوس ها اختصاص دارد که از بسیاری جهات به عنوان یک زندگی زیرآبی اسرارآمیز باقی مانده است.
به رغم تمام مشکلات برای مطالعه زندگی زیر آب، ما تاکنون در آشنایی و یادگیری درباره تعدادی از موجودات جذاب دنیای زیر آب که رفتارها و سازگاری های شگفت انیگزی از خود نشان می دهند، موفق بوده ایم.
میگو تپانچه ای (Pistol Shrimp) یکی از این گونه های جالب توجه است.
تا به امروز، حدود 600 گونه مختلف از میگوهای تپانچه ای در سیاره زمین شناسایی شده اند. به منظور سهولت درک، این گونه ها در بیش از 38 جنس جمع‌آوری شده اند. از بین همه اینها، جنس Synalpheus و جنس Alpheus مشهورترین و شناخته شده‌ترین موارد هستند که جنس اول حدود 100 گونه و جنس دوم تا 250 گونه را پوشش می دهد.
میگو تپانچه ای نام خود را از یک ویژگی بسیار عجیب کسب کرده است که این حیوان را به سوژه ای جذاب و با ارزش برای مطالعه تبدیل می کند. از نظر ساختاری، این میگو دارای دو چنگک است که یکی از آنها معمولی و دیگری بزرگ‌تر و چکش مانند است.
هنگام شکار طعمه، میگو تپانچه ای حرکتی با چنگک چکشی خود انجام می دهد که موجی کوبنده ایجاد می کند. این فعالیت منجر به تولید حبابی تحت فشار و با سرعت بالا می شود.
هدف اصلی این حباب ضربه زدن به طعمه است که به طور قطع این کار را انجام می دهد زیرا سرعت حرکت آن می تواند به 62 مایل بر ساعت (100 کیلومتر بر ساعت) برسد. نکته جالب توجه دیگر درباره این حباب دمای آن است که می تواند حدود 4700 درجه سلسیوس باشد که معادل دمای خورشید البته برای مدت زمانی بسیار کوتاه است.
پس از گیج شدن طعمه در اثر شوک حرارتی، قربانی بخت برگشته با شگفتی دیگری مواجه می شود. زمانی که حباب می ترکد، صدای انفجاری ایجاد می شود که تا 216 دسیبل ثبت شده است. این سطح، از صدای شلیک تفنگ و حتی صدای تولید شده توسط یک هواپیمای جت فراتر می رود.
کل فرآیندی که در بالا توضیح داده شد شامل حرکت چنگک که منجر به تولید و ترکیدن انفجاری حباب می شود، فقط در حدود 300 میکروثانیه طول می کشد. نام این پدیده هیجان انگیز آوادرخشش (Sonoluminescence) است.
رمزگشایی و مطالعه چنین فرآیند سریعی با کمک دوربین های سرعت بالا از زوایای مختلف صورت گرفته است.
همواره احتمال آسیب دیدن چنگک تپانچه ای وجود دارد. یکی دیگر از ویژگی های جالب توجه میگو تپانچه ای توانایی آن در احیا کردن چنگک های خود است. در صورت آسیب دیدن چنگک تپانچه ای، چنگک معمولی رشد کرده و جای آن را می گیرد و چنگک آسیب دیده نیز در قالب یک چنگک معمولی احیا می شود.
در صورت رشد در محیط و زیستگاه طبیعی خود، میگوهای تپانچه ای می توانند تا چهار سال عمر کنند. اما زندگی در اسارت می تواند طول عمر آنها را به حدود دو سال کاهش دهد.
این واقعیت ثابت شده است که میگوهای تپانچه ای بینایی ضعیفی داشته یا نابینا هستند. همین مساله می تواند آنها را در معرض خطر بیشتری قرار دهد.
برای جبران این نقطه ضعف، میگو تپانچه ای ببری با نوعی ماهی به نام گوبی رابطه همزیستی ایجاد کرده است. این دو در یک خانه مشترک زندگی می کنند، جایی که ماهی گوبی به میگو در شناسایی تهدیدات و آگاهی از خطر کمک می کند. در مقابل، میگو تپانچه ای مسئول تامین غذا است. در موارد شدید محدودیت دسترسی به غذا، میگو حتی می تواند با مصرف مدفوع ماهی زنده بماند.