عصر ایران - تیروئیدیت هاشیموتو که تحت عنوان بیماری هاشیموتو نیز شناخته می شود، یکی از شایع ترین اختلالات تیروئید در آمریکا و سایر کشورهای جهان به شمار می رود. گفتنی است حتی زمانی که درمان با استفاده از داروهای موثر انجام شود، باز هم علائم آن ممکن است به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارند.
تحقیقات نشان می دهند که اصلاح رژیم غذایی و شیوه زندگی علاوه بر مصرف داروهای استاندارد، می توانند علائم را تا اندازه زیادی بهبود ببخشند. لازم به ذکر است که هر فرد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو به طور متفاوتی به درمان پاسخ می دهد، به همین دلیل است که رویکرد فردی برای این بیماری بسیار مهم است. تمامی نکاتی که در ادامه در خصوص این بیماری و رژیم غذایی متناسب با شرایط ویژه آن در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند، از طریق کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند.
تیروئیدیت هاشیموتو یک اختلال خودایمنی است که طی آن لنفوسیت ها به تدریج بافت تیروئید را از بین می برند. تیروئید یک غده درون ریز پروانه ای شکل است که در قسمت پایین گردن قرار دارد و هورمون هایی ترشح می کند که تقریبا بر هر ارگانی از جمله قلب، ریه، دستگاه گوارش و سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند. این هورمون ها همچنین متابولیسم و رشد را کنترل می کنند.
هورمون های اصلی ترشح شده توسط تیروئید تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) نام دارند. گفتنی است که در نهایت آسیب به این غده منجر به تولید ناکافی هورمون تیروئید می شود.
همانطور که گفته شد رژیم غذایی و سبک زندگی نقش حیاتی در مدیریت هاشیموتو دارند، چرا که علائم بسیاری از افراد حتی با مصرف دارو نیز ادامه می یابد. به علاوه برای برخی از بیماران حتی با وجود علائم، دارو درمانی صورت نمی گیرد مگر آن که سطح هورمون ها تغییر یافته باشد.
از طرفی دیگر تحقیقات نشان می دهند که التهاب ممکن است یک عامل محرک در پس طیف گسترده ای از علائم هاشیموتو باشد. لازم به ذکر است که التهاب اغلب با رژیم غذایی مرتبط است.
اصلاح رژیم غذایی و شیوه زندگی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های دیگر هم امری کلیدی است، زیرا افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های خودایمنی، کلسترول بالا، چاقی و دیابت قرار دارند.
اما رژیم غذایی توصیه شده برای هاشیموتو متشکل از چه ترکیباتی است؟
بسیاری از مطالعات معتبر نشان داده اند که احتمال ابتلا به بیماری سلیاک در افراد مبتلا به هاشیموتو بیشتر از عموم مردم است. به این ترتیب متخصصین توصیه می کنند که همه مبتلایان به هاشیموتو از نظر بیماری سلیاک نیز غربالگری شوند. علاوه بر این، برخی شواهد نشان می دهند که رژیم های غذایی بدون گلوتن و غلات ممکن است برای افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو مفید باشند.
در یک مطالعه 6 ماهه روی 34 زن مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو، رژیم غذایی بدون گلوتن باعث کاهش سطح آنتی بادی تیروئید و در عین حال بهبود عملکرد تیروئید و سطح ویتامین دی در مقایسه با گروه کنترل شد.
هنگام پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن، باید از تمام محصولات حاوی گندم، جو و چاودار اجتناب شود. برای مثال اکثر پاستاها، انواع نان و سس های سویا حاوی گلوتن هستند. با این حال جایگزین‌های بدون گلوتن نیز وجود دارند. قابل توجه است که رژیم غذایی فاقد غلات دشوارتر از رژیم غذایی بدون گلوتن است، زیرا همه غلات را ممنوع می کند.
رژیم پروتکل خودایمنی (AIP) برای افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی طراحی شده است. در این رژیم مواد غذایی مضر مانند غلات، لبنیات، شکر افزوده، قهوه، حبوبات، تخم مرغ، الکل، آجیل، قندهای تصفیه شده، روغن ها و افزودنی های غذایی حذف می شوند.
در یک مطالعه 10 هفته ای روی 16 زن مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو، رژیم غذایی AIP منتج به بهبود قابل توجه در کیفیت زندگی و کاهش واضح سطح نشانگر التهابی CRP شد. هرچند این نتایج امیدوارکننده هستند، اما به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.
باید به خاطر داشته باشیم که رژیم AIP یک رژیم تخصصی است و باید توسط یک پزشک تجویز و نظارت شود.
عدم تحمل لاکتوز میان افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو بسیار رایج است. در مطالعه ای روی 83 زن مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو، 75.9 درصد آنها با مشکل عدم تحمل لاکتوز رو به رو بودند.
اگر به عدم تحمل لاکتوز مشکوک هستید، حذف لبنیات ممکن است به مشکلات گوارشی و همچنین بهبود عملکرد تیروئید و جذب دارو کمک کند. البته باید به خاطر داشته باشیم که این استراتژی ممکن است برای همه کارساز نباشد، زیرا برخی از افراد مبتلا به هاشیموتو لبنیات را به خوبی تحمل می کنند.
پیروی از یک رژیم غذایی فاقد قند و غذاهای فرآوری شده می تواند بسیار یاری رسان واقع شود. در مقابل غذاهای غنی از مواد مغذی می توانند به بهبود سلامت، مدیریت وزن و کاهش علائم مرتبط با هاشیموتو کمک کنند.
در صورت امکان، وعده های غذایی را در خانه و با استفاده از مواد مغذی مانند سبزیجات، انواع میوه، ترکیبات حاوی پروتئین، چربی های سالم و کربوهیدرات های غنی از فیبر تهیه کنید. این مواد فواید آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی دارند.
همچنین از جمله مکمل های دارویی مفید برای مبتلایان به این بیماری می توان به سلنیم، روی، زردچوبه، ویتامین دی، خانواده ویتامین های ب، منیزیم و آهن اشاره کرد.