عصر ایران- گوجی بری یا دیوخار با نام علمی Lycium barbarum گیاهی بومی آسیا است که ظاهری شبیه به زرشک دارد. مردم این قاره بیش از 2000 سال است که از این میوه خوش رنگ به عنوان یک گیاه دارویی و مکمل غذایی استفاده می کنند. امروزه گوجی بری را می توان از طریق عطاری ها و یا فروشگاه های مواد غذایی تهیه کرد.
اخیرا این گیاه شگفت انگیز با ادعای مزایای سلامتی بالقوه و متعدد به سایر نقاط جهان معرفی شده است. دانش مدرن در حال بررسی چنین اظهاراتی است و محققان نیز بسیاری از این کاربردها را تایید کرده اند.
اما علم امروزی در مورد گوجی بری چه نظری دارد؟ علاقه مندان در صورت مصرف این گیاه از چه فوایدی بهره مند خواهند شد؟
اعتقاد بر این است که گوجی بری از بیماری های چشمی مرتبط با افزایش سن محافظت می کند. این گیاه می تواند به بینایی کمک کند زیرا حاوی سطوح بالایی از آنتی اکسیدان های سالم به ویژه زآگزانتین است.
همان آنتی اکسیدان ها همچنین می توانند آسیب ناشی از موارد زیر را متوقف کنند:
- نور فرابنفش
- رادیکال های آزاد
- استرس اکسیداتیو
با استناد به مطالعه ای که از طریق مجله اپتومتری و علم بینایی به چاپ رسیده است، سطوح زآگزانتین و سایر ترکیبات آنتی اکسیدانی در بدن سالمندانی که به مدت 90 روز آب گوجی بری نوشیده بودند افزایش قابل توجهی را از خود نشان داد. پژوهش دیگر منتشر شده توسط مجله طراحی، توسعه و درمان دارویی نیز اضافه می کند: گوجی بری از شبکیه در برابر سلول های گانگلیونی مسئول گلوکوم محافظت می کند؛ وضعیتی که می تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
گوجی بری حاوی آنتی اکسیدان های تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است. آنتی اکسیدان ها به دلیل ویژگی هایی نظیر تقویت دستگاه ایمنی و توانایی خود در مبارزه با رادیکال های آزاد آسیب رسان و ایجاد کننده التهاب شناخته شده اند.
این گیاه حاوی مقادیر زیادی ویتامین A و C است، مانند سایر انواع توت ها از جمله بلوبری و تمشک. هر دو این ویتامین ها به منظور ایجاد ایمنی و پیشگیری از انواع بیماری ها، از سرماخوردگی گرفته تا حتی سرطان حیاتی هستند.
سطوح بالای آنتی اکسیدان ها از جمله ویتامین C، زآگزانتین و کاروتنوئیدها مسئول مبارزه با سلول های سرطانی هستند. آنتی اکسیدان ها رشد تومور را کاهش می دهند، التهاب را محدود و به حذف مواد مضر از بدن کمک می کنند.
تحقیقات روی موش های آزمایشگاهی که در مجله طراحی، توسعه و درمان دارویی گزارش شده است، حاکی از آن است که گوجی بری ممکن است رشد تومور را مهار کرده و اثربخشی درمان های ضد سرطان را افزایش دهد.
گوجی بری حاوی بتاکاروتن است که یک ماده شیمیایی گیاهی ضروری است. بتاکاروتن به واسطه توانایی خود در تقویت سلامت پوست شناخته شده است.
بتاکاروتن ماده ای است که در کرم های پوستی به طور گسترده استفاده می شود و با مزایای زیر همراه است:
- بهبود سلامت پوست
- کاهش تحریک پوست
- مدیریت اثرات منفی خورشید روی پوست
- مدیریت روند پیری پوست
پژوهشی معتبر روی موش های آزمایشگاهی نشان داده که تغذیه با 5 درصد آب گوجی بری، آنتی اکسیدان های کافی برای محافظت در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش و اختلالات پوستی را در اختیار آنها قرار می دهد.
گوجی بری ممکن است در کنترل ترشح قند به جریان خون مفید باشد. یک مقاله معتبر تحقیقاتی در سال 2015 که از طریق وب سایت مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، نشان داده که گوجی بری سطح انسولین و گلوکز خون را متعادل می سازد.
همین مطالعه گوجی بری را با افزایش سطح HDL در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مرتبط دانسته است. HDL تحت عنوان کلسترول خوب شناخته می شود.
تحقیقاتی در سال 2016 روی موش های آزمایشگاهی انجام شد که نشان می دهند گوجی بری پتانسیل بهبود افسردگی و حالات اضطرابی را در اختیار دارد.
حتی طی مطالعه ای دیگر روی داوطلبان انسانی نیز مشخص شد که نوشیدن آب گوجی بری می تواند انرژی، خلق و خو و سلامت سیستم گوارش را بهبود ببخشد. در این مطالعه، شرکت کنندگان بالغ سالم روزانه 120 میلی لیتر آب گوجی بری یا یک نوشیدنی دارونما را به مدت 14 روز مصرف کردند. آنها در ادامه پرسشنامه هایی را تکمیل کردند تا احساسات خود را از بهزیستی، سلامت عصبی و روان شناختی، علائم اسکلتی- عضلانی، شکایات گوارشی، قلبی عروقی و همچنین هر گونه عوارض جانبی مرتبط با مصرف آبمیوه، به صورت روزانه ثبت کنند.
محققان اندازه گیری های دقیقی را برای ثبت فشار خون، توده بدنی، وزن، نبض و وضعیت بینایی هر شرکت کننده قبل و بعد از دوره 14 روزه مطالعه انجام دادند. گروهی که آب گوجی بری دریافت می کردند، بهبود انرژی، توانایی تمرکز، عملکرد ورزشی، هوشیاری ذهنی و احساس آرامش و رضایت را تا روز پانزدهم بررسی گزارش کردند.
این مطالعه همچنین بهبود کیفیت خواب را در افرادی که آب گوجی بری مصرف می کردند به اثبات رساند و در هیچ یک از آنها عوارض خاصی در ارتباط با این نوشیدنی دیده نشد.