باهنر گفت: فراهم کردن مسیری برای اعتراضات، ایجاد فضای باز سیاسی و تغییر بعضی از ساختارها در دراز مدت مثل دو مجلسی شدن، سه راهکاری است که باید در دستور کار قرار بگیرد. / انصاری گفت : آیا زخم را هم دشمن ایجاد کرده؟ یا اگر دشمن ایجاد کرده آیا ما در پی بهبود و درمان آن برآمدیم؟ آیا این زخم ترکیبی از اقدامات دانسته و ندانسته ما بوده یا دشمنان؟ این دو را باید از هم جدا کنیم.
نشست «ضرورت های گفت وگوی ملی» در اتاق گفت وگوی شفقنا برگزار شد و مهندس محمدرضا باهنر و حجت الاسلام والمسلمین مجید انصاری مهمانان این نشست بودند.
محمدرضا باهنر در این نشست با اشاره به حوادث اخیر ایران، گفت: باید ابتدا روندها و فرایندها را بررسی کنیم و ببینیم این روندها هر کدام نسبت به روندهای قبلی چقدر وسیع تر و بغرنج تر شده است. مساله بصیرت مردم و مخصوصا فرهیختگان و فعالان سیاسی در این قضیه می تواند نقش مهمی داشته باشد؛ اما مساله مهم این است که بصیرت هم جمله مجرد نیست به نظر من «بصیر»، کسی است که دشمن شناس، دوست شناس، هدف شناس و زمان شناس باشد.
او ادامه داد: به عبارتی فرد بصیر باید بتواند همه این موارد را با هم تحلیل کند و دشمن و دوست را درست تشخیص دهد؛ لذا اگر بخواهیم بصیرت مردم خصوصا بصیرت نخبگان افزایش پیدا کند باید روندها و وجوه مشترک این گرفتاری ها و دشمنی ها را پیدا کنیم. دشمنی ما با آمریکا سابقه طولانی دارد اولین حرکت آمریکایی ها علیه ایارن کودتای ۲۸ مرداد بود و از زمانی که شاه ژاندارم منطقه شد، حمایت جدی آمریکایی ها را داشت و سد آهنینی در برابر بلوک شرق(شوروی) ایجاد کرده بود.
از آن زمان دشمنی آنها علیه ملت ایران علنی شد؛ بعد از انقلاب هم به سادگی حاضر به رها کردن ایران نبودند و روزهای اول انقلاب می‌گفتند این انقلاب عمر کوتاهی خواهد داشت؛ اما چند سال که گذشت متوجه شدند تا زمانی که امام(ره) هست آنها نمی توانند کاری کنند؛ اما بعد از رحلت امام و انتخاب رهبر انقلاب اسلامی به عنوان جایگزین حدود ۲ هفته تمام صداهای خارجی سکوت محض کرده بودند زیرا انتظار نداشتند همه متحدا رهبر انقلاب اسلامی را به عنوان جایگزین امام(ره) انتخاب کنند.
باهنر خاطر نشان کرد: فوت خانم امینی هم پروژه آنها را جلو انداخت و از همه تجربیات گذشته استفاده و بر موج نارضایتی که در کشور وجود دارد مثل مشکلات معیشتی، ناکارآمدی ها که بعضا در دولت ها وجود دارد و فساد، سوار شدند. فساد در کشور وجود دارد اما آنچه را که رسانه های رسمی نظام القا می‌کنند، چند برابر واقعیات است. بعضا به دلیل رقابت های سبک سیاسی، سیاسیون یکدیگر را متهم می کنند لذا ۳ واژه فساد، ناکارامدی و سنگین بودن گوش مسوولین توسط خود رسانه هایی که به نظام وابسته هستند از صدا و سیما تا خطبه های نماز جمعه زیاد تکرار می شود.
باهنر با تاکید بر اینکه تحلیل دشمن این است که نمی توانند این نظام را از پای در بیاورند، به همین دلیل جنگ ترکیبی راه می‌اندازند، گفت: رهبر انقلاب اسلامی اظهار داشتند که «اگر می بینید امریکایی ها به ما حمله نمی کنند چون از حقوق بشر می ترسند، بلکه تحلیل آنها این است که نمی توانند به ایران حمله کنند و اگر روزی به این نتیجه برسند که با حرکت نظامی می توانند این نظام را از پای در بیاورند، لحظه ای درنگ نخواهند؛ بنابراین جنگ را ترکیبی می کنند».
مقام معظم رهبری می فرمایند که ما جنگ سیاسی، اقتصادی، رسانه ای و ترکیبی داریم اما از همه مهمتر جهاد تبیین است که باید هم برای نسل های بعد از خودمان و هم برای نسل‌های فعلی تبیین کنیم که وضعیت و هدف ما چیست و دشمن چه وضعیت و هدفی دارد.
وی خاظرنشان کرد: این وضعیت و اعتراضات ایران، بالاخره تمام می شود اما توصیه ای که به خودمان و مسوولین داریم این است که اگر این داستان جمع شود فکر نکنیم مساله تمام شده است بلکه مساله فقط ممکن است آرام می‌شود و باید ریشه های آن حل شود و برای حل آن هم پیشنهاداتی داریم.
انصاری : حوادث اخیر ناشی از فعال شدن گسل های اجتماعی است
مجید انصاری مهمان دیگر این نشست با ابراز تأسف از آنچه که طی این دو ماه اتفاق افتاده، گفت: متاسفانه جمعی از هموطنان ما در این حوادث جان خود را از دست دادند. من به ارواح جان باختگان این حوادث و شهدای این واقعه ادای احترام می کنم و برای آنان آرزوی مغفرت دارم. کسانی که در این حوادث آسیب دیدند به خانواده هایشان تسلیت می گویم. امیدواریم که هیچ وقت این چنین حوادثی تکرار نشود و از نیروها و خدمتگزاران مردم تا شهروندان و معترضان کسی دچار آسیب نشود و ما به گونه ای عمل کنیم که نوبت به این امور نرسد.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که در تحلیل این حادثه غم انگیز و خسارت بار، ما باید پرونده و مساله اعتراض را از اغتشاش و سخن داخل را از سخنان دشمنان و بیگانگان جدا کنیم. اینها پرونده های جدای از هم هستند که در یک جا با هم تلاقی پیدا می کنند. اینکه آقای باهنر می گویند و در تحلیل بسیاری از مسئولان هم هست که دشمن در این حادثه در تلاش است، خاصیت دشمن اختلاف افکنی است. اما اینکه ابتدای این حوادث نقشه دشمن بوده یا دشمن بر زخم کهنه ای که در اینجا ترمیم نشده نمک پاشیده، باید بگویم آیا زخم را هم دشمن ایجاد کرده؟ یا اگر دشمن ایجاد کرده آیا ما در پی بهبود و درمان آن برآمدیم؟ آیا این زخم ترکیبی از اقدامات دانسته و ندانسته ما بوده یا دشمنان؟ این دو را باید از هم جدا کنیم.
او با تاکید بر اینکه ما نباید برای این حادثه ساده ترین تحلیل ها را بیان کنیم و بگوییم که «حادثه ای مانند دیگر حوادث بود و باز هم ناشی از دشمنی دشمنان است»، گفت: باید چیستی این حادثه را بررسی و با عوامل شکل گیری این حادثه و حوادث این چنینی مقابله کنیم. من این اعتراضات را که بعد از فوت بسیار تأسف بار خانم مهسا امینی رخ داده، ناشی از فعال شدن گسل های اجتماعی می دانم که از سال ها پیش به وجود آمده و این گسل ها به مثابه گسل های بالقوه قابل حرکت و ایجاد لرزه مورد توجه قرار نگرفته است. ما نسبت به ترمیم این گسل ها غفلت کردیم. از ناآرامی های سال ۷۸ ، ۸۸ و ۹۸ هر چه جلو آمدیم، می بینیم که فاصله زمانی کمتر شده و فرصتی را کرونا ایجاد کرد که به نظرم اگر نبود حادثه اخیر به هر بهانه دیگری ممکن بود که یک یا دو سال پیش اتفاق می افتاد.
انصاری تاکید کرد: از نگاه من اگر ریشه های فعال شدن یا پیدایش این گسل ها شناسایی و ترمیم نشود و از ایجاد گسل های جدید جلوگیری نکنیم، حتماً در فاصله زمانی کوتاه تری باز شاهد چنین حوادثی خواهیم بود و خیلی روشن است که دشمن هر حادثه ای که در ایران اتفاق بیفتد را بهره برداری می کنند و خواهند کرد. اگر علل و ریشه های نا آرامی های سال ۷۸ که در کوی دانشگاه شروع شد و بعد از آن مسایلی پیش آمد به موقع شناسایی شده بود، ما به راه حل درمان این مسایل در نظام های دموکراتیک و مردم سالار که گفت وگوی تخصصی و حرفه ای و ملی، ریشه یابی و حل مشکل است، رسیده بودیم، قطعا حوادث بعدی را یا نداشتیم یا کمتر داشتیم.
او ادامه داد: سال ۸۸ حادثه ای بود که هنوز هم در کشور و در سطح ملی به خصوص رسانه ملی این مساله با قواعد گفت وگو رو به رو نیست و تحلیلی به دور از جانبداری و پیش داوری تبیین نشده است.۱۲ سال از آن سال می گذرد و شاهد محکمه های یک طرفه در صدا و سیما و محافل دیگر بودیم که یک جانبه تحلیل و محکوم کردند، یک جناح را حذف کردند و تصور کردند که پرونده بسته شده در حالی که پرونده های مفتوح و سرپوش گذاشته به مثابه انرژی های ناگفته در نهاد جامعه متراکم می شود. تراکم سوالات و پرسش های بی پاسخ و مطالبات بی پاسخ، تراکم احیاناً حق های تضعیف شده برآورد نشده و تضمین نشده، برآیند حرفهای شنیده نشده و فریادهای شنیده نشده، دلسوزی های دلسوزان و بی توجهی به بدیهیات اولیه که عواقب آنها قابل پیش بینی است، موجب ایجاد بسترهایی می شود که هر حادثه ای مثلاً یک روز گرانی بنزین آن را شعله ور می کند، یک روز نرخ ارز ترجیحی برداشته می شود و بلوا برپا می شود.
انصاری خاطرنشان کرد: امروز هم جرقه این آتش یا بادی که وزید و در واقع این آتش زیر خاکستر شعله ور شد در اثر بی تدبیری در برخورد با یک خانوم محترم و شهروند عزیز ما در فرآیند یک اقدام گرچه منطبق با قانون فعلی حجاب است، اما ناهماهنگی با تدبیر امور در قالب گشت ارشاد و حوادث ناگواری که اتفاق افتاد و هیچ کسی نمی تواند هیچ دفاعی داشته باشد این مساله شعله ور شد و اگر هم این حادثه نبود باز هم یک حادثه دیگر این آتش زیر خاکستر را شعله ور می کرد.
او هشدار داد: اگر در بستر یک جنگل که مجموعه ای از هیزم هایی برافروخته وجود دارد، از اساس مساله را حل نکنید با وزش هر بادی باید منظر یک آتش سوزی در یک گوشه ای باشید، معنای آن تحریک نیست، شاید حادثه حکم وزش باد را داشته باشد، از این جهت من عقیده ام این است که ما حتماً در ارزیابی این موضوع به خصوص این روزها که جلساتی در مراسم رسمی و غیر رسمی است، امروز هر کسی که دلسوز ایران است و هر ایرانی که به موجودیت ایران و حفظ ایران و استقلالی که ثمره خون چند صد هزار شهید بوده، همه این روزها مایل هستند که گامی در جهت حل مساله و جلوگیری از تکرار این حوادث خونبار، غمبار و خسارت بار بردارند لذا من این روزها تمام وقتم در این جلسات می گذرد. با آقای خاتمی و جناح های مختلف صحبت می کنیم و حتی مباحث فقهی برای پیدا کردن راه حل برای این معضل داریم.
انصاری تاکید کرد: دانشگاه ها و نخبگان و اساتید در حوزه و دانشگاه، واقعاً یک بار هم که شده در این حوادث تأسف بار اخیر باید منصفانه و بدون پیش داوری و قصد متهم کردن دیگری و بدون تصمیم به مچ گیری و برخورد مجادله گونه با هم صحبت کنند. چراکه مجادله بی ثمر، دشمنی زا، نفرت انگیز و فاقد راه حل و پایان خوش است، در حالی که گفت وگو و دور هم نشستن و دور راه حل گشتن، خروجی اش وحدت، دوستی، آرامش برای مردم و دستاوردی برای رفاه و استقلال و امنیت کشور است.
او با تاکید بر اینکه امنیت مهم ترین نیاز هر جامعه ای است، گفت: در قرآن هم وقتی چشم انداز جامعه ایده آل آینده را ترسیم می کند می فرماید: مومنان شایسته وقتی استقرار و حاکمیت پیدا می کنند اولین دستاورد و ثمره کارشان امنیت و آرامش است، این امنیت و آرامش تک بعدی و فیزیکی نیست، امنیت روحی، روانی، عمومی، فردی، اجتماعی و خانوادگی است و هر عاملی که این امنیت را به هر میزان مخدوش کند، ما از جامعه ایده آل مورد توجه اسلام و قرآن فاصله گرفتیم.
انصاری معتقد است: مجموعه ای از نارسایی ها وجود داشته و این نارسایی ها به مرور زمان در عرصه سیاسی به سمت عدم تحمل یکدیگر در ساختار نظام انتخاباتی کشور و محدود کردن و فاصله گرفتن از مسیر قانون اساسی و سنت حسنه اول انقلاب رفته و عرصه انتخابات را هر روز بر رقبا تنگ تر کردیم و با تفسیر غیر موجه و غیر حقوقی نظارت استصوابی و کنش گران سیاسی معتمد مردم به تدریج از صحنه خارج شدند، زمانی همه بودند به تدریج در مجلس و ریاست جمهوری نوبت به حذف اصلاح طلبان رسید و در این دوره نوبت به حذف اصولگرایان رسید. ما به سمت و سویی می رویم که در عرصه سیاسی و آزادی بیان با یک انسداد مواجه شویم. درست است که آزادی هایی هست ولی گفت وگو و بیان اگر قرار باشد برای گوینده و نویسنده هزینه های سنگین داشته باشد، فرد از خیر آن می گذرد یا موجب ظلم می شود که ظلم آسیب های اجتماعی به همراه دارد.
وی خاطرنشان کرد: زنان و جوانان ما مطالباتی دارند که ما با آنان زبان مشترک نداریم، نظام ارزشی ذهنی آنها ممکن است اصل خدا، اصل دین، تمامیت ارزش اصل انقلاب اسلامی و نظام را هم قبول داشته باشند ولی یک مطالبات دیگری دارند، زبان دیگری دارند. به هر حال نسل جوان ما با هزار علامت سوال در هر عرصه ای مواجه است سوالاتی که ما نه سوالاتشان را استقرار و کشف کردیم و نه تلاش کردیم که پاسخ مناسبی به سوالات آنها دهیم. جهاد تبیین که آقای باهنر اشاره کردند ابتدا کشف سوال و بعد گفت وگو است.
او با اشاره به مشکلات معیشتی در چند سال اخیر گفت: مساله معیشت که در رأس امور امروز است. مشکلات اقتصادی و معیشتی چند سالی است که توان را از مردم گرفته است و طبقات متوسط به طبقات پایین می ریزند. بخشی از اینها هزینه ای است که برای مسایل دیگر می دهیم و بخشی هم به تحریم مربوط می شود، امروز مردم می پرسند که تا ابدا این تحریم ها باید ادامه یابد، مردم می خواهند یک اقتصاد آرام در یک روابط بی تنش یا کم تنش با جهان داشته باشند. مسافرت کنند و در کشورهای مختلف ایران انگشت نما نباشند. سرمایه گذار بتواند در داخل کشور سرمایه گذاری کند و به ۲۰ سال دیگر کشور اطمینان داشته باشد.
انصاری ادامه داد: الان قیمت ها هر هفته با هفته گذشته متفاوت می شود. این برای کسی که درآمد مکفی بسیار زیاد داشته باشد ممکن است که مهم نباشد، اما کسی که یک درآمد ثابت محدود دارد و با این درآمد باید به همه نیازهای زندگی پاسخ دهد به مشکل بر می خورد. هر اقلامی که گران می شود مجبور می شود که از سبد خانواده حذف کند. جوانان ما بسیار فرهیخته و تحصیل کرده هستند و در خانواده ای اصیل رشد و تربیت پیدا کرده اند. بالاخره این جوان باید یک چشم انداز روشنی برای ۵ تا ۱۰ سال دیگر داشته باشد. باید نسبت به شغل خود آرامش داشته باشد، نه حقوق بالا بلکه یک حقوق مکفی که بتواند یک زندگی آبرومندی را برای آن جوان فراهم کند و یک مسکنی که بتواند زندگی کند. اما آیا چنین چشم اندازی فراروی جوان ما هست؟
او با اشاره به موج سواری رسانه های فارسی زبان معاند بر روی حوادث اخیر، گفت: در جامعه ما چرا یک مرتبه همه مسایل به هم می پیوندد و منجر به رخداد یک حادثه می شود. امروز شاید تعداد افراد حاضر در خیابان در مقایسه با جمعیت ۸۰ میلیونی زیاد نباشد، ولی باید دید که آیا همراهی ذهنی خانواده ها و مردم با اینها نیست؟! به نظرم این همراهی وجود دارد لذا بنده تحلیلم این است که بخش عمده این حوادث ناشی از مشکلات و مطالبات و برنامه های داخلی است که به هر بهانه ای فوران می کند و بلافاصله دشمن بر موج آن سوار می شود و با ابزار رسانه های که امروز در دنیاست و در حادثه اخیر با قاطعیت می گویم که رسانه های دشمن و معاند از اینترنشنال و من و تو و بی بی سی، VOA … به اتاق جنگ تبدیل شدند. این اقرار نیست که رسانه ها در این حادثه آموزش تخریب می دادند و از این پس هم همین کار را خواهند کرد. امیدوارم که با تدبیر مسئولین و ملت شریف ایران و با هم افزایی اندیشه و فکر و اقدام و عمل ما به ترمیم این زخم های کهنه و سوالات پاسخ داده نشده و مطالبات بپردازیم به گونه ای که بستر برای موج سواری دشمن فراهم نشود. در اوایل انقلاب علی رغم جنگ و کمبود امکانات، اما سرمایه اجتماعی آسیب ندیده بود، در حالی که امروز این سرمایه اجتماعی آسیب دیده و این آسیب دیدگی باید جبران شود.
باهنر: مسیری برای اعتراضات قانونی مردم مشخص شود
باهنر در ادامه این مناظره در خصوص راه های برون رفت از بحران و شرایط فعلی، گفت: اگر اشکالی در کشور رخ می دهد باید عوامل آن را بشناسیم و به هر کدام، وزن عادلانه دهیم؛ مثلا در انتخابات مجلس یازدهم و یا انتخابات ریاست جمهوری مجموع حضور مردم نسبت به دوره‌های قبل کمتر بود؛ این مساله عوامل متعددی داشت؛ عده ای از عمکردها مثل عملکرد دولت وقت، راضی نبودند؛ عده ای دیگر شیوع کرونا را مطرح کردند و عده ای دیگر واقعا کاندیدای مورد نظر خود را در میان نامزدها نمی دیدند و احساس می کردند عده ای از صحنه انتخبات حذف شدند. به اینها عوامل دیگری هم می توان اضافه کرد اما به این عوامل باید وزن داد اما ما متاسفانه به بعضی از عوامل خیلی وزن می دهیم و از کنار بعضی از عوامل رد می شویم.
وی ادامه داد: اکثرا نمایندگان اقلیت های دینی ما زیر ۱۰ هزار رای داشتند اما الان نماینده‌هایی داریم که از حوزه انتخابیه که ۵۰ هزار نفر واجد شرایط رای دادن بودند فقط ۸ هزار رای آورده است و باید دید این مساله چقدر به کرونا و وضعیت جامعه و دیگر عوامل ارتباط دارد. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب گفتند که ما یکسری شعارها داریم که جزو ارزش های ما هستند و باید از آنها دفاع کنیم مثل استقلال، آزادی و مشارکت جویی. اگر بخواهیم طومارهای خدمات نظام را ارائه دهیم آنقدر بلند است که در بعضی از موارد مثل دفاع مقدس، توسعه انسانی، بهداشت، آموزش و فناوری‌های نو و… به معجزه شبیه است؛ اما در بعضی از شاخص‌ها بین ایده ال‌های ما با واقعیت فاصله زیاد است و مقام رهبری تاکید داشتند جوانان برای پیمودن این فاصله ها ابزار و راهکار ارائه دهند.
باهنر در ادامه گفت: اینکه کشور ما در بعضی از واقعیات با ایده ال ها فاصله دارد، تردید نداریم اما یکسری رسانه ها واقعیت‌ها را کمتر و بدتر از وضع موجود نشان می دهند ایده ها را هم چنان تبلیغ می کنند که دنبال کارهای غیر ممکن هستند؛ مثلا واژه «فساد» واژه پرتکرار در کشور ما است و مردم اینگونه فکر می‌کنند که بعد از انقلاب هر کسی مسوولیتی داشته، بار خود را بسته است. من ۷ دوره یعنی ۲۸ سال نماینده مجلس بودم. من تک تک این نماینده ها را احصا نکردیم اما در بین بیش از هزار نماینده که در طی این چند دوره دیدم، حدود ۱۵ الی ۲۰ درصد هستند که معیشتشان بعد از پایان نمایندگی بدتر هم شد زیرا خانه ای که داشتند را فروختند و خانه‌ای هم که به آنها داده بودند را پس دادند. حتی نماینده ای دیدم که بعد از دوره نمایندگی‌اش، در پمپ بنزینی در شهرری کارگر شد. همچنین معیشت ۷۰ الی ۸۰ درصد نمایندگان، تغییری نکرد و حدود ۱۰ درصد هستند که ارتقاء یافتند اما افکار عمومی این را قبول ندارد.
باهنر با اشاره به وجود ناکارآمدی در کشور اظهار داشت: نماینده های مجلس و کاندیدهای ریاست جمهوری و حتی صدا و سیما، مطالبات غیر ممکن مردم را پوشش می دهند. کشور ما شاید ۴۰۰ میلیارد یورو تولید ناخالص داخلی داشته باشد اما بسیاری از مرم تشویق می شوند که باید مثل کشور هزار میلیارد یورویی زندگی کنند؛ ما بیش از تولید کشور مصرف داریم و بودجه دولت هم که نامتعادل است و هر روز هم به هزینه های دولت اضافه می شود. اما ما در این زمینه هم ۱۰ برابر واقعیات‌ها تبلیغ می کنیم.
وی در ادامه به اشاره به عملکرد دولت روحانی، گفت: من معتقد هستم دولت روحانی هم خدمات زیادی به کشور ارائه کرد اما بسیار بر سر او زدیم؛ حتی بعضی‌ها گفتند دولت روحانی جاسوس است که من بدنم لرزید زیرا رئیس جمهور، شخص دوم مملکت است و اگر این مملکت متولی درستی داشت کمیته حقیقت یابی تشکیل می دادند که یا ثابت می شد رئیس جمهور ما جاسوس است که باید مجازت شود و اگر خلاف آن ثابت می شد آن شخصی در هر پست و مقامی که بود دادگاهی کنند. بنابراین ما واقعیت ها را بدتر از آن چیزی که است نشان می دهیم و از سوی دیگر مطالبات را آنقدر بالا می بریم که به جای غیر ممکن می رسیم که در نهایت این شکاف به حدی می رسد که امیدی برای پر کردن این شکاف، در دل فرهیختگان باقی نمی‌ماند.
باهنر در خصوص معیشت مسوولین کشور گفت: من معاون سیاسی استاندار کرمان بودم و مرحوم هاشمی که رئیس مجلس بودند، مهمان کرمان شدند؛ من با خودروی پژوی دولتی، دنبال ایشان رفتم و او را بدون محافظ و راننده، به استانداری اوردم و در مسیر بازدید از معدن زغال سنگ زرند، از ماشین پیاده می‌شدند و به حرف های مردم گوش می‌دادند که متاسفانه روز ۶ تیر، خبردار شدند که به جان آیت الله خامنه ای در مسجد ابوذر سوء قصد شده است که ایشان سفر را ناتمام و به تهران امدند. لذا بعد از ترور و حملات مسلحانه، مسوولین مجبور شدند که با گارد و محافظ تردد کنند اما این محافظ و امنیت کم کم به تشریفات تبدیل شد. اما به نظر من حداکثر ۱۰ یا ۱۵ نفر در کشور هستند که باید حفاظت جدی امنیتی شوند و مدیران و وزرا و نمایندگان تهدید امنیتی ندارند.
وی تصریح کرد: بنابراین در کنار جهاد تبیین و گفت و گویی که باید دلسوزان نظام داشته باشند، باید واقعیت ها را درست تبیین کنیم. ظرف این ۴۰ سال تولید ما ۲ و نیم برابر شده اما مصرفمان ۵ برابر شده است. یکی از مشکلات ما این است که وقتی بحرانی تمام می تمام می شود همه چیز را فراموش می کنیم درحالی که باید زمینه و ریشه های ان را حل کنیم؛ مثلا معیشت یکی از اولویت ها است من خط فقر ۱۸ میلیون تومانی را قبول ندارم اما در تهران با حقوق ۱۰ تومانی نمی توان زندگی کرد چند سال پیش امید مسکن دار شدن ۲۵ سال بود اما الان به ۷۰ سال رسیده است؛ پس یک جوان در اینجا می پرسد که اینده من چگونه می شود! پول و شغل ندارم و ازدواج هم نمی‌توانم بکنم.
وی با اشاره به وضعیت تحصیلات و اشتغال گفت: در کشور ما سالی هزاران نفر فارغ التحصیل ادبیات و معارف اسلامی داریم اینها رشته های خوبی است اما این رشته ها نان شب نمی شود. من در انگلیس راننده ای دیدم که لیسانس فلسفه داشت و در پاسخ به سوال من که چرا راننده شدی گفت« فلسفه، عشق من بوده اما رانندگی، نان شب من است». الان به ازای هر دیپلمه یک و نیم صندلی دانشگاه وجود دارد اینها همه دکتر و مهندس می شوند اما جایی انها را استخدام نمی کند. کشور ما ۷ میلیون کارمند دارد و هر کسی فارغ التحصیل می شود دنبال این است که کارمند شود. کرونا ثابت کرد اگر از این ۷ میلیون نفر، نصفشان سر کار نباشند، نه تنها مشکلی پیش نمی اید بلکه کار مردم بهتر راه می افتد. زیرا تعداد امضاهایی که مردم باید بگیرند، کمتر می شود، البته این اشکال به ساختارها باز می گردد نه کارمندان. بنابراین فرصت شغلی باید انقدر ایجاد شود که مردم اصرار نکنند که کارمند دولت شوند و مجلس باید به این مساله توجه کند.
باهنر در ادامه ۳ راهکار اصلی را برای برون رفت از بحران پیشنهاد داد و گفت: اول اینکه باید مسیری در کشور برای اعتراضات قانونی مردم و سندیکاها ایجاد شود. مردم ممکن است به مالیات و قوانین مصوب اعتراض داشته باشند؛ مثلا پراید ۳ میلیون تومانی را ۲۰۰ میلیون کردیم و الان از ماشین ها مالیات می گیریم که این کار به پای مردم پیچیدن است مقام معظم رهبری ۲۰ سال قبل گفتند کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها ایجاد شود. شهید بهشتی که اوایل انقلاب رئیس شورای انقلاب بودند با رئیس کل حزب کمونیست در مورد وجود خدا مناظره می کردند. اما کرسی های ازاد اندیشی تبدیل به کلاس هایی شدند که استادان با استفاده از ان به دنبال ارتقاء رتبه های خود در دانشگاه هستند و این کرسی ها هیچ خاصیت دیگری ندارد. ۵ ماه قبل شورای عالی انقلاب فرهنگی چند مصوبه جدی در خصوص حجاب داشت که مثلا برخورد فیزیکی رخ ندهد و جرم انگاری در چه حد باشد و … اما انقدر این کارها را نکردند تا اینکه موضوع فوت خانم مهسا امینی پیش امد.
وی ادامه داد: راهکار دوم این است که در ساحت سیاسی، فضا باید بازتر باشد یعنی باید رقبای خود را به رسمیت بشناسیم؛ مثلا در میان کاندیداهای مجلس، اصولگرا و اصلاح طلب و معتدلین همه باید لیست درستی داشته باشند, سران فتنه ۲ نفر هستند اما اینکه به هر اصلاح طلبی برچسب فتنه بودن بچسبانیم اشتباه است؛ ما در میان اصلاح طلبان افرادی داریم که مقلد مقام رهبری هستند. ما باید احزاب قوی داشته باشیم، زیرا برنده شدن احزاب در انتخابات وقتی مهم است که رقبای انها هم در انتخابات حضور داشته باشند.
باهنر در خصوص راهکار سوم، گفت: به عنوان راهکار سوم هم در دراز مدت بحث جمهوری دوم را مطرح می کنم؛ ما یکسری اصول داریم که علی الابد قابل دفاع است اما در اصل ۱۷۷ امده است که هر ۱۰ سال یکبار می توان در قانون اساسی تجدید نظر کرد. چند استثنا دارد اصولی که متضمن اسلامیت و جمهوریت نظام هستند قابل تجدید نظر نیستند. اما یکسری از اصول هم هستند که ایه قران نیست؛ مثلا مجلس را نمی توان نداشت چون نماد مردم سالاری دینی است اما به جای یک مجلس می توانیم ۲ مجلس داشته باشیم. این ساختارها را می توان اصلاح کرد.
باهنر بیان داشت: بنابراین باید چند حزب قدرتمند و پاسخگو داشته باشیم تا مردم سالاری دینی بتواند معنا دهد. ۱۵۰ حزب از وزارت کشور مجوز گرفتند اما اینها به معنای واقعی حزب نیستند. حزب، باید با حزب رقابت کند نه با نظام؛ عده‌ای خود را نظام معرفی می کنند در حالی که نظام، تعریف دارد درحالی که اگر من با دولت یا مجلسی مخالفت کردم، مخالفت با نظام نیست. متاسفانه هر کس تا پایش به جایی می رسد می گوید من نظام هستنم، نمایندگان ولی فقیه خود را اصل نظام می دانند که اشتباه است. بنابراین فراهم کردن مسیری برای اعتراضات، ایجاد فضای باز سیاسی و تغییر بعضی از ساختارها در دراز مدت مثل دو مجلسی شدن، سه راهکاری است که باید در دستور کار قرار بگیرد.
انصاری : شرایط امروز حاصل یک ساحت و دو ساحت نیست
انصاری در ادامه به بیان چند راهکار اصلی برای برون رفت از بحران پرداخت و گفت: راهکارهای برون رفت خیلی زیاد است همانطور که عوامل بر هم تنیده ریز و درشت و متوسط بوده است. ما شرایط امروز را حاصل یک ساحت و دو ساحت نمی دانم. ما در عرصه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، رسانه ای و زیر مجموعه های آنها دچار مشکلاتی بودیم. یک راهکار در عرصه سیاست خارجه و روابط ما با دنیاست، ما در دنیای به هم پیوسته که از آن به عنوان یک دهکده جهانی تعبیر می شود، زندگی می کنیم. من دهکده جهانی را به این معنا که یک کشور کدخدا باشد و دیگر کشورها تابع آن باشند، نمی دانم ولی به لحاظ ارتباطات، امروز همین جوانی که به آن بی توجه هستیم، در دنیای جدیدی زندگی می کند که فالورهای بسیاری در کشورهای مختلف دارد. فضا مجازی است اما با یکدیگر صحبت، گفت وگو، مشورت و … می کنند.
او ادامه داد: در شورای عالی انقلاب فرهنگی و نظام آموزش و پرورش ما باید انقلاب به وجود آید. معلوم شد که سیاست های شورای عالی انقلاب فرهنگی نتوانسته آموزش و پرورش ما را در این ۴۰ ساله روز آمد کند و ما درک درستی از جوان خود پیدا نکردیم. شما ببینید که همه گلایه می کنیم که جوانان تحت تأثیر احساسات قرار می گیرند، این در حالی است که اتفاقاً جوانان ما خیلی اطلاعات دارند و هوشمند هم هستند. البته برخی از آنها تحت تأثیر برخی از فضاهای رسانه های خارج قرار می گیرند، به این دلیل که رسانه های ما نتوانستند، رسانه جذابی برای ما باشند. صدا و سیمای ما نتوانسته برای جوان امروز جذاب باشند.
انصاری با تاکید بر اینکه هر کشوری احتیاج به نشاط و آرامش دارد، گفت: همه ما و همین جوانان به امام حسین و ائمه احترام می گذاریم و ایام اعیاد و رحلت ائمه را گرامی می داریم؛ اما می دانم که مهندس باهنر هم در این قضیه با من هم عقیده است که در ۳۶۵ روز سال ۲۵۰ روز آن مجموعه برنامه های صدا و سیما غمگین است، مردم مدام عزاداری یا تشییع جنازه می بینند! ممکن است ۵ یا ۱۰ درصد افراد باشند که با گریه، روضه و سینه زدن عشق می کنند اما آیا ۹۰ درصد باقی مردم هم همین ذائقه را دارند؟!
او انتقاد کرد: ما صدا و سیمایی درست کردیم که دین و مذهب را این چنین القا می کنند، رسانه های وابسته به حکومت و نماز جمعه ها هم همینطور هستند. من دست مداحان که برای اهل بیت مداحی می کنند را می بوسم، ولی عزیزان در کشور هر چیزی جای خودش را دارد. ما او را جای شهید مطهری و دکتر شریعتی و جای دیپلمات هم نشانیدم! یعنی مداح ما، پشت تریبون که می رود، هم می خواهد اشک دریافت کند، هم می خواهد تحلیل سیاسی کند و گاهی هم با ادبیات بد از تریبون عزاداری سیدالشهدا به شخصیت بزرگ انقلاب که شخصیت دوم انقلاب بوده، فحش می دهد! بعد توقع داریم که جوان امروز درست صحبت کند و به او ایراد می گیریم که چرا اینگونه شعار دادید. مگر برخی از واعظان و هم لباسی های من از تریبون های مذهبی با مردم مودب صحبت می کنند؟! مگر برخی از اینها برای مردم احترام قائل هستند؟! ما هر کسی را نپسندیدیم می گوییم اراذل و اوباش، بیگانه و… . شب و روز توهین به مردم کردند حتی اگر دشمن ما باشد صحیح نیست.
انصاری ادامه داد: قرآن می فرماید: «به بت و بت پرست هم ناسزا نگویید چون او هم به خدای شما ناسزا می گوید.» ما اخلاق را به نام دین و انقلابی گری کنار گذاشتیم و توقع داریم که فرزندان این مرز و بوم اخلاق محمدی پیدا کنند و ادبیات دیگری داشته باشند!
او ضمن تاکید بر اینکه عدالت سیاسی و عدالت رسانه ای حلقه مفقوده ای است که ما را به اینجا رسانده است، گفت: عدالت سیاسی اقتضا می کند که اگر یک جریان سیاسی یا اشخاصی را حدود ۱۰ سال یک طرفه می کوبید و متهم می کنید و محکوم می کنید و در رسانه های منتسب به نظام انواع تهمت ها را می زنید، در واقع محترمین و سرمایه های این کشور را نابود کردید. شما برای راه حل های اجتماعی نمی توانید با تک تک مردم گفت وگو کنید بلکه باید حلقه های واسطه ورود کنند که این حلقه ها احزاب، شخصیت های مهم ملی و نخبگانی، نویسندگان، هنرمندان و شخصیت های سیاسی و غیره هستند. ما با لج بازی کودکانه این حسرت را به دل بخشی از مردم گذاشتیم که روزه خود را با ربنای آقای شجریان افطار کنند.
انصاری خاطرنشان کرد: معتقدم که رویکرد تغییری مثبت از جانب نظام و حکومت در چند دستگاه است، اگر مردم این تغییر نبض را احساس کنند، به آرامش می رسند. یکی از این نبض ها، صدا و سیماست. رسانه ملی باید رسانه ملی شود نه رسانه ای با ذائقه ۱۰ درصد افراد. این همه انسان فرهیخته و هنرمند و استاد و تحلیلگر در مسایل مختلف داریم. در همین جامعه مداحان افرادی داریم که بسیار فاخر می خوانند و خوش بیان و خوش صدا هستند ولی در رسانه ملی حضور ندارند. رسانه ملی باید از انحصار خارج شود و شیوه های نوین مبتنی بر جامعه شناسی و روانشناسی پیش گرفته شود و احترام به مخاطب اصل باشد.
او با تاکید بر لزوم توجه به اصل کیفیت در شبکه های صداوسیما گفت: من اگر به جای رییس صدا و سیما بودم، ۳۰ شبکه متنوع کم خاصیت و کم مخاطب را جمع می کردم و در هم ادغام می کردم. شما سه شبکه موثر با تولیدات متفاوت و فاخر داشته باشید، تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. تا اینکه مخاطب را با شبکه های بی محتوا بمباران کنید که این رویکرد دل زدگی ایجاد می کند.
انصاری انتقاد کرد: نظام ما اسلامی است و در کشور ولایت فقیه به عنوان عالی ترین مقام تعریف شده است و در قانون و شرع آمده است، ولی اینکه هر امام جمعه ای نظام می شود حتی شورای نگهبان نظام می شود چه کسی گفته که عملکرد شورای نگهبان یعنی علکرد نظام؟! بنده به جد به عملکرد انتخاباتی شورای نگهبان اشکال دارم و می دانم که مهندس باهنر هم اشکال دارند. این اشکالات را باید رفع کنند.
او با تاکید بر لزوم تغییر در قوه قضاییه گفت: تغییر ضروری دیگر در قوه قضاییه است که مهم ترین مساله تحقق عدالت است. مردم اگر دیدند که عادلانه با جرم، مجرم، فساد و مفسد برخورد می شود و در برخورد قضایی هیچ تفاوتی میان افراد و گروه ها نیست، نگاه مثبتی پیدا می کنند و به آرامش نسبی می رسند. که البته من همین جا از آقای اژه ای تشکر می کنم. به نظرم مردم تغییر رویکرد نسبی در دستگاه قضایی را احساس می کنند. آقای اژه ای در یک ماهه گذشته با فرهیختگان، اساتید دانشگاه، سیاسیون و افراد مختلف صحبت کرده و راهکار خواسته است، اما باید این رویکرد را نهادینه و راهکار ارایه کرد.
انصاری ادامه داد: باید یک ساختاری در قوه قضاییه مشخص شود که خانواده زندانی به راحتی بتواند به مسئولی بگوید که چنین مشکلاتی دارد. حتماً باید رییس قوه قضاییه ناظرین تمام وقتی بر بازداشتگاه ها داشته باشند چون اگر نباشد، ناخواسته ممکن است که برخی از فجایع رخ دهد. یکی از قضات عالی رتبه اوایل انقلاب می گفت در هفتم تیر که شهید بهشتی و جمعی دیگر شهید شدند، ما در اوین نشسته بودم و همه ناراحت بودیم و مرحوم آقای محمدی گیلانی هم در میان ما بودند. همان زمان مرحوم حاج احمد آقا از طرف امام خمینی(ره) تماس گرفت و گفت، امام(ره) گفتند که به آقای گیلانی بگویید که در این هفته هیچ حکم قضایی صادر نکند چون قضات ممکن است تحت تأثیر حادثه ای که اتفاق افتاده قرار بگیرند و تحت تأثیر عواطف قرار بگیرند و حکم طبیعی و قانونی صادر نکنند. این نکته بسیار مهم است.
انصاری تاکید کرد: در این شرایط سخت اقتصادی دستگاه ها و دولت نباید دوباره مسابقه گران کردن قیمت ها را بگذارند. فشار مالیاتی بر مشاغل خرد نباید وارد شد. ضمن اینکه از تلاش های دولت تشکر می کنم، اما مسئولین باید سعی کنند فشار تورم و گرانی را از دوش مردم بردارند و نظارت خود را بر بازار تقویت کنند.
او با اشاره به لزوم تعیین مکانی برای بیان اعتراضات گفت: به نظرم مساله مهمی که جامعه و معترضین و جوانان به دنبال آن هستند این است که هم دولت و هم مجلس، یک نهاد یا ساختار و راهکار عینی و عملی اعلام شده ای برای بیان اعتراضات مشخص کنند. بعد از حوادث سال ۹۸ ، در دولت آقای روحانی آیین نامه ای درباره تعیین محل هایی برای اعتراض مدنی نوشته شد. متأسفانه آن زمان دیوان عدالت اداری این آیین نامه را رد کرد و ظاهر استدلال، روشنفکرانه بود، آنها گفتند قانون اساسی اجتماعات را آزاد گذاشته و شما که آیین نامه را نوشتید، این آزادی را محدود کردید در صورتی که این آیین نامه محدود نکرده بود بلکه محل تعیین شده بود. امروز باید چنین آیین نامه ای به خصوص در دانشگاه ها نوشته شود که دانشجویان اگر خواستند اعتراض کنند این اعتراضات چگونه باشد.
انصاری با بیان اینکه مجموعه اقداماتی که موجب ناراحتی و عصبانیت مردم می شود، باید کنار گذاشته شوند، گفت: بسیاری از کشورهای دنیا نگاهشان به مهاجرین کشورشان در کشورهای دیگر، فرصت طلبانه است، دو تابعیتی های خود را فرصت تلقی می کنند. چین بخش عمده ای از انتقال تکنولوژی و دانش را از طریق چینی های مهاجر به دست آورده است، ولی ما ایرانیان خارج از کشور را رها کردیم و دستگاهی که با این افراد در ارتباط باشند را نداریم.
وی تاکید کرد: سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور یک سرمایه علمی و انسانی هستند، اگر اعتمادشان جلب شود، به کشور باز خواهند گشت.
وی به FATF اشاره کرد و گفت: من از ابتدا گفتم و امروز هم می گویم که یک کشور ۸۰ میلیونی که می خواهد رشد اقتصادی داشته باشد با سیستم چمدانی عصر حجر نمی تواند ارز جا به جا کند. ما تا چه زمانی می توانیم تحریم دور بزنیم و مخفیانه نفت را بفروشیم! این تحقیر ملی ماست که کره جنوبی پول ما را بلوکه کند. بخشی از مسایل ناشی از تحریم هاست، اما سیستم بانکی ما نمی تواند ارتباط عادی با دنیا نداشته باشد.
وی ادامه داد: زمانی برخی می گفتند که اگر ما به FATF بپیوندیم از طریق تراکنش های پولی قاسم سلیمانی را ردیابی می کنند، جالب توجه این است که این حرف را زمانی می زدند که همان زمان عوامل صهیونیست ها از رخنه های امنیتی و اطلاعاتی که ایجاد شده بود، افرادشان را در مراکز حساس ما چیده بودند و ضربه شان را از همان جا زدند.
انصاری گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از اولویت ها را تصویب FATF قرار دهند و اجازه دهیم که زندگی مردم روان شود.
وی همچنین درباره «برجام» هم اظهار کرد: من اگر جای آقای رئیسی بودم فردای روز تنفیذ سند آماده امضایی که آقای روحانی و آقای ظریف آماده کرده بودند را امضا می کردم. ولو اینکه تضمین قطعی آینده در آن نبود، ولی بالاخره سه سال فرصت بود. در منطقه ای که ما زندگی می کنیم دشمنان ما می خواهند که ما دائم در تنش باشیم. ما باید با عربستان و کشورهای همجوار اختلافات خود را حل کنیم و مردم باید احساس کنند که روابط خارجی به گونه ای است که می توانند به طور نسبی روان زندگی کنند.
وی گفت وگو بر طبق اصول اساسی را راهکار دیگر با توجه به حوادث اخیر دانست و گفت: گفت و گویی که امروز راهگشاست از جنس موعظه و مجادله و ابلاغ و مصوبه نیست بلکه گفت و گو یعنی احترام به اندیشه طرف مقابل توأم با احترام و انصاف. گفت وگویی که امروز مدنظر ماست، گفت وگو برای پیدا کردن راه حل مشکلات است نه برای ایجاد مفاهمه اولیه.
وی به داستان تاریخی مواجهه امام علی (ع) با نهروان اشاره کرد و افزود: امام علی(ع) چندماه قبل از جنگ با خوارج نهروان مواجه می شوند، این افراد هر روز اعتراض می کردند و رسماً مقابل حضرت در مسجد اعتراض و اشکال می کردند و شبهه ایجاد می کردند و حضرت پاسخ می دهند، خلاصه اوضاع ملتهبی ایجاد کردند. حضرت به ابن عباس فرمودند: از طرف من به معترضین بگو که نماینده ای تعیین کنند. آنها ۱۲ نفر به عنوان نماینده تعیین کردند و در نهایت دو ماه مذاکره نمایندگان آنها با ابن عباس که نماینده حضرت علی بود طول کشید. در این مدت، مذاکرات هم اقناعی و هم راجع به راهکار بود. تعدادی زیادی از این افراد به راهکار مناسب رسیدند و البته عده ای هم پافشاری کردند و اسلحه به دست رفتند و جنگ نهروان رخ داد.
انصاری اظهار داشت: قرآن در باب گفت وگو بسیار دقیق و زیبا می فرماید: «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَیٰ کَلِمَهٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا» بدین معنا که روی وجه مشترک گفت وگو کنید، راهکار مجادله نیست. حال آیا در داخل کشور ما اصلاح طلبان و اصولگرایان یک بار در این دوره رقابت دور هم نشسند و موضوع صحبتشان این باشد که مسایل مشترک و اختلاف چیست؟ اشتراک را تقویت کنند و روی اختلافات صحبت کنند و تلاش نمایند که یکدیگر را قانع کنند، اگر قانع نشدند، در موارد اختلاف راهکارهای مختلف پیدا کنند.
وی ابراز امیدواری کرد: ناراحتی های اخیر علی رغم همه تلخی ها و ضایعاتی که داشته و خسارت هایی که به بارآورده لااقل یک مبدأیی برای تغییر رویکردها و اصلاح روش ها از سوی همگان شود.
وی خطاب به جوانان گفت: ما درست نتوانستیم خواسته ها و مطالبات جوانان را درک کنیم، ولی خواهش داریم که خودِ جوانان راهکار مذاکره را پیدا کنند و پیشنهاد دهند و حتماً تلاش کنند که از حضور آنها و از خواسته ها و مطالبه های به حق آنها، دشمنان سوء استفاده نکنند و افراد خائن انگشت شماری که وجود دارند و می خواهند که آرامش جامعه را بر هم بزنند با هوشیاری جوانان به آنها اجازه داده نشود.
او روی آخر سخن خود را متوجه نهادهای امنیتی و انتظامی کرد و گفت: نهادهای انقلابی و انتظامی نیز اوج رحمانیت نظام را بیشتر مورد توجه داشته باشند. نگاه بدبینانه به جریانات خودی را به نگاه خوشبینانه تبدیل کنند. امروز ضروری است که فضای محبت و همدلی اوایل انقلاب دوباره بروز و ظهور کند.