رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حال حاضر ۴۳ درصد از تالاب‌های کشور پتانسیل تبدیل شدن به منشأ گرد و غبار را دارند و این بدان معناست که اگر شرایط تالاب مطلوب نباشد و نیاز آبی آن تأمین نشود، می‌تواند به کانون جدید گرد و غبار در کشور تبدیل شود.
به گزارش ایسنا صدیقه مدرس طباطبایی اظهارکرد: تعیین و نظارت بر تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور، تهیه و اجرای برنامه‌های حفاظت و احیای تالاب‌ها، تهیه و اجرای برنامه مدیریت جامع تالاب‌ها با رویکرد زیست بومی و پایش تالاب‌های کشور از اصلی‌ترین فعالیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از تالاب‌ها است.
وی عدم تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و کاهش آب ورودی به تالاب‌ها از منابع آب حوضه تالاب، تصرفات و تغییر کاربری‌های غیرمجاز اراضی تالاب و حاشیه تالاب‌ها، ورود و گسترش گونه‌های غیر بومی مضر یا مهاجم، ورود انواع آلاینده‌های بیولوژیک، شیمیایی و فیزیکی ناشی از اراضی کشاورزی، شهرها، روستاها و صنایع و رسوبات ناشی از فرسایش خاک حوضه، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و زیربنایی بزرگ مثل راه‌سازی، پتروشیمی، پالایشگاه، فرودگاه، خطوط انتقال انرژی در حوضه‌های تالابی بدون رعایت ملاحظات محیط زیستی، استفاده بی‌رویه و بیش از حد توان تجدیدپذیری تالاب مانند شکار و صید غیر مجاز و بی‌رویه و برداشت علوفه و سایر محصولات تالابی، تغییرات اقلیمی و نواقص و کمبودهای قانونی را از جمله چالش‌ها و تهدیدهای تالاب‌ها در ایران عنوان کرد.
رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاکید بر ضرورت تامین به‌موقع نیاز آبی تالاب‌ها تصریح کرد: با استناد به ماده ۲ قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب‌های کشور، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است نیاز آبی زیست‌محیطی تالاب‌ها را تعیین کند و وزارت نیرو مکلف است ضمن تدوین و اجرای برنامه مدون، نسبت به تخصیص و تأمین آن اقدام کند.
وی افزود: در راستای اجرای قانون و با توجه به حساسیت و شکنندگی وضعیت منابع آب و محیط زیست در حوضه‌های آبخیز تالاب‌ها و رودخانه‌ها همچنین به منظور حفظ سلامتی و پایداری و امکان ارائه خدمات اکوسیستمی توسط آن‌ها، نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها مطالعه و برای سه وضعیت خشکسالی، نرمال و ترسالی تعیین و در قالب جداول توزیع ماهانه ارائه می‌شود.
مدرس طباطبایی با اشاره به رویکرد حوضه آبخیزی وزارت نیرو در خصوص حجم منابع آب سطحی قابل برنامه‌ریزی برای مصارف محیط زیستی و پایداری جریان اظهار کرد: از آنجا که پس از خاتمه مطالعات تعیین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها و پیگیری تخصیص و تامین آب توسط سازمان حفاظت محیط زیست، تامین آب مورد نیاز تالاب‌ها از سوی وزارت نیرو، به‌صورت حوضه‌ای صورت می‌پذیرد، شرح خدمات تعیین نیاز آبی محیط زیستی مصوب سازمان نیز به‌صورت حوضه‌ای تدوین شده است.
رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام اینکه در حال حاضر پروژه‌های تعیین نیاز آبی محیط زیستی ۳۶ مجموعه تالابی و رودخانه‌ای خاتمه یافته است و ۱۴ مجموعه در دست مطالعه و یا تدقیق و بازنگری قرار دارد، گفت: تخصیص و تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور طی جلسات مشترک کارگروه آب و محیط زیست با بخش‌های مختلف وزارت نیرو و روسای حوضه‌های نه گانه، به‌صورت مستمر در دست پیگیری قرار دارد.
وی در ادامه اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست در راستای عمل به وظیفه قانونی مصرح در قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب‌های کشور نسبت به تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها اقدام و نتایج مطالعات را به‌صورت رسمی به وزارت نیرو اعلام کرده است.
مدرس طباطبایی اضافه کرد: آنچه در این زمان ضروری به نظر می‌رسد، تدوین برنامه مدون و اجرای آن توسط وزارت نیرو در راستای تامین نیاز آبی مورد نیاز تالاب‌ها به‌صورت مستمر، به‌موقع و با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست است.
وی خاطرنشان کرد: به رغم جلسات، مکاتبات و پیگیری‌های انجام شده، همکاری ثمربخشی از سوی وزارت نیرو صورت نپذیرفته است و بعضا چنانچه اقدامی نیز صورت پذیرفته، به‌صورت کوتاه مدت و مقطعی بوده است و پاسخگوی تامین نیاز محیط زیستی تالاب‌ها و جلوگیری از آثار تخریبی بلند مدت در آن‌ها نیست.
رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست وضعیت فعلی تالاب‌های کشور را بیانگر نبود اراده برای تامین نیاز آبی آن‌ها توسط شرکت‌های آب منطقه‌ای وابسته به وزارت نیرو دانست.
وی با یادآوری این موضوع که عدم تامین نیاز آبی محیط زیستی، اثرات تخریبی بلند مدتی بر تالاب‌ها دارد، گفت: افزایش شوری آب تالاب، کاهش ظرفیت زیستگاهی، کاهش شدید توان حمایت کنندگی تالاب‌ها از معیشت جوامع بهره‌بردار و بومی و خشک شدن تالاب از مهمترین اثرات تخریبی عدم تامین نیاز آبی آن‌ها است.
به گفته مدرس طباطبایی، یکی از آثار تشدیدی تخریب تالاب‌ها، تبدیل شدن بخش‌های وسیعی از بستر آن‌ها به منشاء برداشت گرد و غبار و شدت بخشیدن به غلظت ریزگردها در اطراف تالاب است که در برخی موارد اثرات آن از مرزهای کشورها نیز عبور کرده است و بخش‌های وسیعی از کره زمین را در بر می‌گیرد.
وی ضمن مرور برخی از ارزش‌های تالاب‌ها همچون حفاظت از تنوع زیستی و ذخایر ژنی وابسته به تالاب تاکید کرد: بیشترین تنوع حیات و تولید ماده زنده در واحد سطح در تالاب‌ها صورت می‌گیرد.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: تالاب‌ها به موازات آنکه از جذاب‌ترین و بکرترین محیط‌های طبیعی اکوتوریسم و زیبایی‌شناختی و کنترل‌کننده طبیعی و موثر سیلاب‌ها و رسوبات حوضه خود هستند، در تنظیم اقلیم محلی و تلطیف هوا هم نقش دارند.
وی اشاره‌ای هم به نقش تالاب‌ها در تثبیت ازت و چرخه کربن کرد و گفت: تالاب‌ها تثبیت کننده بسیاری از مواد زائد و بار آلودگی بیولوژیک و شیمیایی آب‌های سطحی ورودی به خود هستند.
رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: افزون بر اینکه تالاب‌ها تامین کننده آب کشاورزی و شرب و سایر نیازهای معیشتی مردم بومی هستند، خاستگاه انواع گیاهان دارویی، غذایی و صنعتی نیز به شمار می‌آیند.
وی با اعلام اینکه در حال حاضر تعداد ۲۲۶ تالاب شامل تالاب‌های فهرست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است، گفت: بیشتر این تالاب‌ها که وسعتی در حدود ۳.۴ میلیون هکتار از کل مساحت کشور را در بر گرفتهاند، دارای برنامه‌های مدیریت و احیا هستند.
مدرس طباطبایی یادآور شد: از میان تالاب‌های فوق، ۲۵ مجموعه تالابی از جمله تالاب‌های ارومیه، انزلی، میانکاله و خلیج گرگان، گاوخونی، ارژن و پریشان، شادگان و هامون با وسعتی حدود ۱.۴ میلیون هکتار از جمله تالاب‌های رامسر سایت ایران هستند.
وی افزود: از مجموع ۲۲۶ تالاب ذکر شده، بالغ بر ۴۲ تالاب کشور، منشاء گرد و غبار هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به تالاب‌های هورالعظیم، شادگان، ارومیه، هامون، میقان، صالحیه، بختگان و ... اشاره کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست رئیس گروه منابع آب، پایش و آینده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: در حال حاضر ۴۳ درصد از تالاب‌های کشور پتانسیل تبدیل شدن به منشأ گرد و غبار را دارند و این بدان معناست که اگر شرایط تالاب‌ها مطلوب نباشد و نیاز آبی آن‌ها تأمین نشود، می‌توانند به کانون‌های جدید گرد و غبار در کشور تبدیل شوند.