سالنامه روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: بررسی گزارش‌های منتشر شده از بازار کار ایران نشان می‌دهد که در دو سال گذشته وضعیت اشتغال با مشکلات جدی رو‌به‌رو بوده است، به‌طوری‌که تنها در چهار ماه نخست شیوع ویروس کرونا، یک و نیم میلیون نفر شغل خود را از دست دادند و 810 هزار نفر برای بیمه بیکاری ثبت نام کردند. اما در کنار این موضوع، مشاغل جدیدی هم ایجاد شدند؛ مشاغلی که لزومی برای حضور افراد در محل کار یا مرکزی که از طریق آن کسب درآمد می‌کنند، نبود. در این شرایط استارتاپ‌ها و مشاغل اینترنتی با رشد قابل توجهی مواجه شدند. از جمله این استارتاپ‌ها و مشاغل اینترنتی، بازار ارزهای دیجیتال بوده که یکی از مهمترین تحول‌های چند سال اخیر حوزه تکنولوژی محسوب می‌شود و منجر به سرمایه‌گذاری، درآمدزایی و همچنین اشتغالزایی در کشور شده است.
با رشد بازار ارزهای دیجیتال و انتشار گسترده اخبار این بازار در دوران کرونا و افزایش خانه‌نشینی‌ها، بسیاری به سمت این بازار روی آوردند. این افراد یا از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال اقدام به خرید و فروش رمزارز و کسب درآمد کردند، یا اینکه خودشان عضوی از افراد فعال صرافی‌ها شدند و در بازار بیکاری ایران، صاحب شغل شدند. با افزایش هر روزه مخاطبان بازار ارز دیجیتال، صرافی‌ها به افراد کارآمد بیشتری احتیاج پیدا کردند و این موضوع باعث اشتغالزایی در زمان بحران بیکاری کشور شد.
بازار ارز دیجیتال فرصتی برای اشتغالزایی
نوبیتکس یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال است که در گزارش سال 2021 خود به این موضوع به صورت مفصل پرداخته است.
طبق گزارش منتشر شده این صرافی، در ابتدای سال 2021 تعداد کارکنان نوبیتکس نزدیک به 60 نفر بوده اما در پایان سال با رشد 248 درصدی تعداد کارکنان این شرکت به 209 نفر افزایش یافت و در پایان سال 1400 تعداد کارکنان نوبیتکس به 250 نفر رسیده است. این شرکت دلیل افزایش جذب نیروی انسانی را افزایش تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها و رشد تعداد کاربران اعلام کرده است. در واقع می‌توان گفت این بازار توانست به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد کند و راهی برای کسب درآمد مردم شود.
کارآفرینی به وسعت یک کشور
طبق بررسی داده‌های گزارش سال نوبیتکس، در یک سال گذشته تعداد کاربرانی که برای سرمایه‌گذاری در بازار ارز دیجیتال عضو این صرافی شدند 728 درصد افزایش یافته و از 390 هزار نفر به سه میلیون و 231 هزار و 333 نفر رسیده و تا پایان سال 1400، تعداد کاربران نوبیتکس از سه میلیون و 500 هزار عبور کرده است. همچنین به صورت موازی با افزایش کاربران، تعداد نیروهای انسانی این شرکت هم افزایش یافته.
در طول یک‌سال گذشته به‌طور ستقیم 27 عنوان شغلی در نوبیتکس تعریف شده و برای این تعداد عنوان شغلی 18 هزار و 816 رزومه دریافت و از بین آنها هزار و 776 نفر دعوت به مصاحبه شدند و در انتها 149 نفر از آنها استخدام این شرکت شده‌اند. نیروهای انسانی این شرکت تنها پایتخت‌نشین نیستند و بسیاری از آنها در شهرهای مختلف کشور زندگی می‌کنند و به صورت دورکار با این مجموعه همکاری می‌کنند.
در کنار این موضوع، مشاغل غیرمستقیمی ایجاد شده و درآمدهای زیادی به کمک بازار رمزارزها برای کاربران به دست آمده است. در سال 2021، 154 میلیون و 444 هزار و 718 معامله رمزارز در نوبیتکس انجام شده و این نشاندهنده قدرت و کشش این بازار در جامعه ایرانی برای کسب درآمد است. طبق این داده‌ها در سال 2021 تعداد معاملاتی که مردم تنها در صرافی نوبیتکس که بیش از 70 درصد سهم بازار کریپتو در ایران را دارد، انجام داده‌اند که نسبت به سال گذشته با رشد 18 برابری رو به رو بوده است. کاربرانی که از این راه سرمایه‌گذاری و درآمد کسب کرده‌اند تنها به پایتخت و شهرهای بزرگ خلاصه نمی‌شود و شهرهای کوچک‌تر هم سهمی از آن دارند.
85 درصد کاربران نوبیتکس را مردان تشکیل می‌دهند که ممکن است کسب درآمد از این راه را به‌عنوان شغل دوم و کمک‌هزینه زندگی یا سرمایه‌گذاری خود در نظر گرفته باشند. البته کاربرانی حرفه‌ای نیز هستند که تنها راه کسب درآمدشان، از محل خرید و فروش ارزهای دیجیتال است. همچنین از فراوانی جمعیت سنی 31 تا 40 ساله عضو این شرکت که 44 درصد کاربران نوبیتکس را تشکیل می‌دهند، می‌توان گفت یکی از راه‌های کسب درآمد دهه شصتی‌ها، بازار ارزهای دیجیتال است.
استفاده از علم و استعداد دانش‌آموختگان دانشگاهی
یکی از معضل‌های سال‌های اخیر، بیکاری تحصیل‌کرده‌ها و فارغ‌التحصیل‌های دانشگاهی است. جوانان با هزار امید و آرزو به دانشگاه می‌روند تا آینده خود را بسازند، ولی در بازار کار با موانع جدی رو به رو می‌شوند. حالا با گسترش مشاغل اینترنتی و فناورانه، فرصتی پیدا شده تا از علم و استعداد نخبگان استفاده شود. در سال‌های اخیر استارتاپ‌ها بازار کار خوبی را برای فارغ‌التحصیلان به ویژه در رشته های فنی و کامپیوتری ایجاد کرد.
یکی از زمینه‌هایی که می‌تواند بازار کار خوبی برای این افراد ایجاد و از دانش متخصصان استفاده کند، بازار کریپتو است. این بازار پتانسیل بسیار زیادی برای کارآفرینی دارد، اما هر از گاهی شاهد یک شوک به این صنعت در ایران هستیم؛ شوکی که ازسوی تصمیم‌گیران و مسئولان به این بازار وارد می‌شود و قطار توسعه بلاکچین در ایران را از ریل خارج می‌کند. دستورالعمل‌های نادرست و بدون مشورت کارشناسان، طرح صیانت اینترنت، اجباری شدن اینماد و... بعضا باعث کند شدن حرکت یک بازار رو به رشد و در حال توسعه می شود، در حالی که این فرصت استثنایی که صعنت کریپتو برای ایران ایجاد کرده، نه تنها در اشتغالزایی و کارآفرینی، بلکه در حل بخشی از مشکلات اقتصادی ایران موثر و قابل توجه است.
یکی از داده‌های مهمی که در گزارش سال نوبیتکس آمده، حضور فارغ‌التحصیلانی است که از دانشگاه‌های معتبر کشور مدرک خود را گرفته‌اند و با موج مهاجرت همراه نشدند و با دیدن کورسوی امیدی، در کشور خود ماندند و کارآفرینی کردند. طبق داده‌های این گزارش، 51% کارکنان شاغل در نوبیتکس از دانشگاه دولتی و 27% از آزاد و بقیه از دانشگاه‌های غیرانتفاعی فارغ‌التحصیل شده‌اند. در بین کارکنانی که فارغ التحصیل دانشگاه‌های دولتی هستند، ۲۴ درصد آخرین مدرک تحصیلی خود را از دانشگاه صنعتی شریف گرفته‌اند. دانشگاه‌های تهران و امیرکبیر به ترتیب با سهم ۱۲ و ۱۰ درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. فارغ‌التحصیلانی که بسیاری از آنها امکان مهاجرت از کشور را داشتند، اما به امید آینده روشن و توسعه رمزارزها، در ایران ماندند و ایران را به یکی از کشورهای مهم منطقه در صنعت بلاکچین تبدیل کردند. تدوین قوانین تسهیلگر، استفاده از نظرات کارشناسان و نخبگان برای بهره‌گیری از این صنعت برای رشد و توسعه اقتصادی و خودداری از تدوین قوانین دست و پاگیر می‌تواند در این شرایط اقتصادی نامناسب، کمک‌کننده و حتی نجاتبخش باشد.