عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح – اوکراین روسیه را به استفاده از بمب های خلاء طی تهاجم خود به این کشور متهم کرده است. این در شرایطی است که طبق قوانین بین المللی؛ استفاده از تسلیحات مذکور که قدرت تخریب بسیار زیادی دارند در مناطق پر جمعیت و برای هدف قرار دادن افراد غیرنظامی ممنوع است.
اوکسانا مارکارووا، سفیر اوکراین در آمریکا اخیرا روسیه را به استفاده از بمب های خلاء در اوکراین متهم کرد، اما این ادعاها به طور رسمی تایید نشده اند. وی این ادعا را پس از دیدار با قانونگذاران آمریکایی و طی یک کنفراس خبری مطرح کرد و به این نکته اشاره داشت که استفاده از تسلیحات ترموباریک بر اساس کنوانسیون ژنو ممنوع است.
بمب های خلاء که به نام بمب های آئروسل یا بمب های سوخت-هوا نیز شناخته می شوند، تسلیحات ترموباریک (گرمافشاری) هستند. این نام از واژه های یونانی برای گرما و فشار گرفته شده است.
در شرایطی که بیشتر تسلیحات متعارف دارای مخلوطی از سوخت و یک عامل اکسیدکننده برای ایجاد انفجار هستند، بمب های خلاء تقریبا از 100 درصد سوخت تشکیل شده و به اکسیژن موجود در هوا برای انفجار متکی هستند. بمب های خلاء نوعی جنگ افزار دو زمانه بوده و می توان آنها را همانند موشک شلیک کرد یا از هواپیما به پایین انداخت.
پس از برخورد با هدف، خرج انفجاری اول موجب باز شدن مخزن سوخت و پخش شدن یک ابر انفجاری وسیع در محیط می شود. سپس، خرج انفجاری دوم این ابر را مشتعل کرده و موجب انفجاری عظیم می شود.
پس از انفجار و موج شوک، یک اثر خلا شکل می گیرد که طی آن تمام اکسیژن هوای اطراف استخراج می شود زیرا بمب دارای عامل اکسید کننده خاص خود نیست.
بمب خلاء می تواند ساختمان های تقویت شده را تخریب کرده، تجهیزات مختلف را نابود کند و انسان ها را زخمی یا موجب مرگ آنها شود.
فرآیند مکش اکسیژن از محیط موجب می‌شود ریه‌ها از اکسیژن خالی شده و جای آن را مواد شیمیایی سمی بگیرند. به عبارت دیگر، به واسطه چنین انفجاری فرد از درون خفه می‌شود.
انواع عظیم بمب خلاء برای از بین بردن نیروهای دشمن که در سنگر، مخفیگاه، غار یا تونل های زیرزمینی حضور دارند، طراحی شده است. تاثیر این نوع سلاح در فضاهای بسته بسیار شدیدتر است.
روسیه در سال 2007 بزرگ‌ترین بمب خلاء خود به نام "پدر همه بمب‌ها" را آزمایش کرد. انفجار این بمب قدرتی معادل انفجار 44 تن تی‌ان‌تی ایجاد کرد که آن را به بزرگ‌ترین وسیله انفجاری غیرهسته ای در جهان تبدیل می کند.
در شرایطی که بمب های خلا برای نابودی نیروهای دشمن که در مخفیگاه و ساختمان ها پناه گرفته اند، طراحی شده، اما از آنها بیشتر در محیط های شهری استفاده شده است. این مساله با توجه به شرایط جاری در اوکراین برای روس ها اهمیت دارد زیرا ارتش روسیه در تلاش برای تسلط بر کی‌یف پایتخت اوکراین و دیگر شهرهای اصلی این کشور است.
فردریک پلیتگن خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان، در 26 فوریه ویدئویی را با عنوان "پرتابگر بمب های خلاء روسیه" که توسط تیم سی‌ان‌ان در اوکراین مشاهده شده بود را منتشر کرد.
وی به این نکته اشاره داشت که ارتش روسیه پرتابگر TOS-1 که راکت های ترموباریک را شلیک می کند، در جنوب بلگورود مستقر کرده است. بلگورود یکی از شهرهای روسیه در نزدیکی مرز اوکراین است.
فرانک ساوئر از دانشگاه بوندس‌ور در مونیخ نیز تایید کرد که ارتش روسیه چنین سامانه های تسلیحاتی را در منطقه مستقر کرده است.
روسیه تاکنون متهم به استفاده از بمب های خلاء در شهر اوختیرکا در استان سومی اوکراین است.
لیندا توماس گرینفیلد سفیر آمریکا در سازمان ملل، هنگام سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل نیز ادعاهای مشابهی را مطرح کرد و بار دیگر از روسیه خواست تا جنگ را متوقف کند.
وی به ویدئوهایی اشاره داشت که در آنها نیروهای ارتش روسیه سلاح هایی فوق العاده مرگبار که جایی در میدان نبرد ندارند را به خاک اوکراین انتقال می دهند. بمب های خوشه ای و بمب های خلاء که بر اساس کنوانسیون ژنو استفاده از آنها ممنوع است، از جمله این سلاح ها بوده اند.
سابقه استفاده از بمب های خلاء یا ترموباریک به جنگ جهانی دوم و استفاده ارتش آلمان نازی از آنها باز می گردد.
ارتش آمریکا در دهه 1960 طی جنگ ویتنام از بمب های خلاء استفاده کرد.
یکی دیگر از مورد ثبت شده مربوط به ارتش آمریکا به سال 2001 باز می گردد که از این نوع تسلیحات برای کشتن نیروهای القاعده پناه گرفته در غار "تورا بورا" (غار سیاه) در افغانستان استفاده شد.
روسیه از بمب های خلاء در سال 1999 طی جنگ چچن استفاده کرد که محکوم کردن این کشور توسط سازمان دیدبان حقوق بشر را در پی داشت.
همچنین، برخی گزارش ها به استفاده از بمب های خلاء ساخت روسیه در جنگ داخلی سوریه اشاره دارند.