از ساشا سبحانی و سمیر زند تا صالحه رامین؛ رانت پدری یا انتخاب شخصی؟!

عصر ایران؛ جعفر محمدی - با انتشار عکس هایی از "صالحه رامین" که در خارج از کشور به طراحی لباس مشغول است و با لباس های طراحی شده اش نیز عکس می گیرد و منتشر می کند، بحث های پیرامون فرزندان مسؤولان دوباره داغ شده است. او دختر محمدعلی رامین، معاون پرحاشیه و سخت گیر مطبوعاتی دوران احمدی نژاد است که ایده نفی هولوکاست را به رئیس جمهور وقت داد و جمله مشهورش این بود: من آنقدر درگير مقابله و مبارزه با استکبار و صهيونيسم جهاني هستم که فرصتي براي کشمکش هاي سياسي داخلي ندارم!                                                        

                                                                                        محمدعلی رامین

این البته اولین باری نیست که چنین موضوعی سوژه می شود و احتمالاً آخرین بار نیز نخواهد بود، کما این که قبلاً نیز درباره افرادی مانند ساشا سبحانی ( فرزند سفیر اسبق ایران در ونزوئلا) یا سمیر زند ( فرزند آیت الله خزعلی) و ... بحث های مفصل و البته بی سرانجامی شکل گرفته بود.

قطعاً اگر برای این موضوع، قاعده ای نداشته باشیم، همواره در دام سطحی نگری، قضاوت های عجولانه و حب و بغض های شخصی و سیاسی خواهیم افتاد.

به باور من، برای نگاه به این موضوع باید نکات زیر را مد نظر داشته باشیم تا از دایره انصاف دور نیفتیم:

1 - هر انسانی شخصیت مستقل خود را دارد و مخصوصاً بعد از رسیدن به سن قانونی، حرف ها و کارهای او باید مستقلاً دیده و ارزیابی شود.

2 - آنچه در بند یک آمد، درباره منتسبان مسؤولان و چهره های مشهور نیز صادق است اما دو شرط اساسی دارد:

الف) فرد منتسب (مثلاً فرزند یک مسؤول) از رانت پدر یا مادر مسؤول برخوردار نباشد. نمی شود پسر جوانی به واسطه جایگاه پدرش از امتیازات ویژه ای برخوردار شود و یک شبه راه صد ساله بپیماید و با پول این ملت به آلاف و الوف برسد و برای خود زندگی آنچنانی شکل دهد و اگر کسی هم متعرض اش شد بگوید این زندگی شخصی من است و مرا جدا از پدرم ببینید!

با این شرط، بخش زیادی از فرزندان و نزدیکان مسوولان - اعم از اصلاح طلب و اصولگرا - باید پاسخگوی مردم باشند و نمی توانند به بهانه شخصیت مستقل، از زیر ذره بین افکار عمومی خلاص شوند. آنها دیر یا زود باید پاسخگو باشند.

اما اگر فرزند مسوولی، خارج از رانت پدر یا مادر، حرفه ای پیشه کند و توفیقی هم یابد، عدالت و انصاف نیست که او را همانند وارثان رانت خوار دید. مثلاً در فقره اخیر، دختر محمد علی رامین، در خارج از ایران و فارغ از رانت پدر به کار طراحی لباس مشغول است و از این رو، چه انتقادی می توان بر او وارد کرد و به خود اجازه داد وارد حریم شخصی اش شد؟! 

ب) نکته دوم، مقایسه ادعاها و عملکردهاست. هر فردی اعم از مسؤول یا فرزند او یا هر کس دیگری، باید با مقایسه ادعا و عمل اش مورد ارزیابی قرار گیرد. 
مثالی می زنم: مادر همین صالحه رامین، استاد دانشگاه است (سوسن صفاوردی)؛ دانشجویان دختری که در کلاس اش بوده اند، تعریف می کنند که او درباره حجاب دانشجویانش بسیار سختگیر بود و حتی آنها را ملزم کرده بود لاک هایشان را پاک کنند و گفته بود که ظاهرشان در نمره شان تاثیر خواهد داشت.
دختر همین خانم الان در خارج کشور، لباس هایی تنش می کند که اگر دانشجویانش می پوشیدند، راهی به کلاس نداشتند.

سوسن صفاوردی

حال باید دخترش را نکوهید؟ پاسخ کاملاً مشخص است: اگر خود او نیز مانند مادرش، مدام از حجاب و پوشش کامل زنان و ... می گفت و ای بسا با این حرف ها جایگاهی می یافت، بله، می شد او را سرزنش کرد که چرا دو رویی کرده است. اما اگر او از همان اول راه خود را از پدر و مادر جدا کرده و نه شعاری داده و نه ادعایی کرده و نه ریایی مرتکب نشده، جای کوچک ترین نقد و نکوهشی در این باب وجود ندارد.

یا فررند آیت الله خزعلی، سمیر زند (نام اصلی اش محمدحسین خزعلی است) را ببینید که خواننده است و  تا جایی که مطلع هستم، هیچ گونه قرابت سیاسی و کاری با پدر مرحومش -که از متنفذان حکومت بود- نداشته و جایی هم ثبت نشده که موضعی علیه آزادی های جوانان و موسیقی و ... گرفته باشد و نانی از این شعارگویی خورده باشد.

او راهی جدا از پدر در پیش گرفته و حتی ترجیح داده با نامی غیر از خزعلی شناخته شود. حال باید به او نیش و کنایه زد که چرا تویی که پدرت آیت الله و عضو فقهای شورای نگهان و عضو خبرگان رهبری بود، خواننده پاپ شدی حال آن که با این صدای خوبت باید به کسوت مداحی در می آمدی؟! معلوم است که نه!

اصلاً مگر قرار است همه فرزندان، کپی فکری و معنوی والدین شان باشند؟ حتی پدران و مادران این افراد را هم نمی توان نکوهید چرا که ولو بدون اختیار آنها، فرزندان شان راهی می روند که خود "انتخاب" کرده اند و فراموش نکنیم که نسل جدید، انتخابگر تر از نسل های قبلی است و کمتر تقلید و تبعیت می کند. (البته والدین این فرزندان، همان گونه که نتوانستند عقاید خود را به دختران و پسران خود بقبولانند، حق تحمیل بر مردم را نیز ندارند و این، البته بحثی جداست و بسیار مهم.)

مخلص کلام آن که اگر مثلاً دختر مسوول یا چهره ای، بدون هیچ گونه رانتی و بدون یک ریال از پول ملت و بی هیچ ادعا و تظاهری، در خارج از کشور حتی به کار مدلینگ بپردازد و حجاب از سر بردارد، هیچ نقدی متوجه آن مسؤول یا چهره نیست. دختر محمدعلی رامین در این باره چنین نوشته است: من مثل هر آدم دیگری در این جهان انتخاب نکردم در چه خانواده‌ای به دنیا بیایم و پدرم چه ایدیولوژی‌یی داشته باشد. ولی راه و رسم زندگی‌ام را از زمانی که بزرگ شدم و زورم رسید خودم انتخاب کرده‌ام و خودم را در قبال اعمال و رفتار خودم مسؤول می‌دانم.

به شخصه صداقت کسی که راهش را خودش انتخاب کرده و هزینه جدایی از راه یا رانت پدر را می دهد، ترجیح می دهم بر آقازادگانی که با ریاکاری، زالو وار به پدرانی چسبیده اند که آن پدران هم وصل به بیت المال هستند.

                                                                                        صالحه رامین و سمیر زند

البته که اگر فردی مرتکب جرمی شد، فارغ از آقازادگی باید با او برخورد شود کما این که پارسال خبری درباره ساشا سبحانی منتشر شد که او را متهم به قاچاق انسان و پولشویی می کرد و از این رو، قصه اش با افرادی مانند صالحه رامین و سمیر زند، متفاوت می شود (و البته واقعا از جزئیات پرونده مطلع نیستم و لذا حق قضاوت به خودم نمی دهم.)

 و تاکید پایانی این که هر چند نباید تر و خشک را با هم سوزاند اما آقازادگان برخوردار از رانت که در هیات و مسجد جلوه گری می کنند و در خلوتگه آن کار دیگر، نباید گریزی از پاسخگویی داشته باشند و درباره آنها باید مو را از ماست بیرون کشید و سخت، محاسبه گری کرد.