با کم شدن امیدها به نتیجه بخش بودن مذاکرات وین، روابط ایران و آمریکا با تشدید درگیری های بین دو کشور در عراق به سمت و سوی تنش جدیدی در حال حرکت است.
به گزارش عصرایران، روزنامه "واشنگتن پست" آمریکا با انتشار گزارشی در این باره نوشت:
اختلافات بین تهران و واشنگتن در حال تشدید است. حتی در حالی که مذاکرات غیرمستقیم برای احیا دوباره برجام متوقف نشده، مقامات آمریکایی و ایرانی فرمان آتش به سمت مواضع یکدیگر می دهند و طرف مقابل را مسئول عدم پیشرفت مذاکرات وین معرفی می کنند و همزمان یک جنگ واقعی بین دو کشور در عراق در حال تشدید است.
دولت بایدن یکشنبه شب اعلام کرد که با حملات هوایی تأسیساتی را در دو طرف مرز عراق و سوریه مرتبط با شبه نظامیانی که روابط نزدیکی با ایران دارند هدف قرار داده است. مقامات آمریکایی گفتند که این حملات پاسخی به افزایش حملات پهپادی برای هدف قرار دادن پرسنل آمریکایی در منطقه است. "کتائب سید الشهدا " یکی از جناحهای مورد حمایت ایران که مورد حمله ایالات متحده قرار گرفت، کشته شدن چهار شبه نظامی خود را در این حمله تأیید کرد.
تشییع پیکر یکی از شبه نظامیان حشد الشعبی عراق که در حمله هوایی بامداد یکشنبه آمریکا به مواضع این گروه در مرز سوریه و عراق کشته شده است./ خبرگزاری فرانسه
عصر دوشنبه درگیری ها ادامه یافت. مقامات آمریکایی تأیید کردند که دستکم 8 راکت تأسیسات نظامی آمریکا در نزدیکی میدان نفتی "العمر" در شمال شرق سوریه را هدف قرار داده و ایالات متحده نیز با شلیک توپخانه به مواضع محل پرتاب راکت موشک پاسخ داده است.
دور کنونی نبردها بخشی از یک سلسله طولانی از درگیری ها بین نیروهای آمریکایی و نیروهای نیابتی مرتبط با تهران در عراق است. برخی از قانونگذاران در واشنگتن شروع به زیر سوال بردن حضور نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق و همچنین حق ایالات متحده برای انجام حملات هوایی به مواضع درون این کشورها کرده اند. اما دولت بایدن - مانند دولت قبلی خود - استدلال می کند که در راستای مقابله با تهدیدات علیه نیروهای آمریکایی در منطقه این حق را دارد که چنین حملاتی را انجام دهد.
تنش ها در حالی اوج می گیرد که به نظر می رسد تلاش های دیپلماتیک به رهبری اروپا برای بازگرداندن هر دو کشور به توافق هسته ای (برجام) متزلزل شده است.
شش دور از مذاکرات هنوز به توافقی نرسیده که بتواند شاهد کاهش تحریم های ایالات متحده در ازای بازگشت ایران به تعهدات هسته ای در قالب برجام شود. فعالیت های هسته ای ایران پس از تصمیم یکجانبه دولت ترامپ برای خروج از برجام و آغاز کارزار " فشار حداکثری" علیه ایران، تسریع شد. در نتیجه تهران بیش از هر زمانی در گذشته به داشتن مواد لازم برای تولید سلاح هسته ای نزدیکتر شده است.
"آنتونی بلینکن " وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه اخیر خود با روزنامه نیویورک تایمز در پاریس گفت که دولت بایدن به "فاصله گرفتن" از مذاکرات "نزدیکتر می شود". او گفت: " اگر پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ادامه پیدا کند و اگر ایران به چرخش سانتریفیوژهای پیچیده‌تر در سطح بالاتر ادامه دهد به جایی می‌رسیم که بازگشت به پارامترهای اصلی توافق هسته‌ای به صورت عملی بسیار دشوار خواهد شد."
"رابرت مالي" نماينده ويژه آمريكا در امور ايران اما ديدگاهي كمي خوش بينانه تر ارائه كرد. او روز جمعه در مصاحبه با رادیو ملی آمریکا (NPR ) گفت: "ما در جایی بین بسیار سخت و ممکن هستیم... ما هنوز فکر می کنیم که این کار عملی است. هیچ دلیلی وجود ندارد که نتوانیم به توافق برسیم. اما حصول به چنین توافقی تا حدود زیادی بسته به مواضع ایران دارد."
تاکنون موضع ایران در مذاکرات سرسختانه بوده است. تهران می خواهد دولت بایدن تمام تحریم های اعمال شده توسط دولت ترامپ را لغو کند - کاری که کاخ سفید تمایلی به انجام آن ندارد. همچنین تهران محدودیت دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته ای خود را آغاز کرده است.
عباس عراقچی مسئول تیم مذاکره کننده ایرانی در ششمین دور مذاکرات احیاء برجام در وین/ عکس: رویترز
مقامات ایرانی توافق موقت 3 ماهه خود با آژانس بین المللی انرژی هسته ای برای ادامه همکاری های داوطلبانه و بازرسی های فراپادمانی با آژانس را تمدید نکردند. وزارت خارجه ایران روز دوشنبه (دیروز) گفت هنوز تصمیمی در مورد دسترسی آژانس بین المللی انرژی هسته ای به دوربین های نظارتی نصب شده به عنوان بخشی از عملیات نظارت خود، اتخاذ نکرده است.
تغییر دولت در تهران نیز ممکن است آب را گل آلودتر کند. پیروزی "ابراهیم رئیسی" در انتخابات اخیر ایران بر احساس فوریت معطوف به مذاکرات افزوده است. رییسی محافظه کار که مخالف مذاکره با آمریکاست قرار است در ماه اوت (نیمه مرداد) جانشین حسن روحانی میانه رو شود.
مالي و ساير مقامات آمريكايي ادعا مي كنند كه ماهیت و مواضع رئيس جمهوری ایران اهمیت چندانی در پیشرفت مذاکرات فعلی در وین ندارد چون تصمیم نهایی در موضوع هسته ای با رهبر ایران است.
برخی از تحلیلگران معتقدند که حضور رییسی حتی می تواند یک مزیت برای دیپلماسی باشد. "علی واعظ" و "دینا اسفندیاری" از اندیشکده گروه بین المللی بحران در این باره نوشتند: "مذاکره کنندگان ایرانی با وجود اینکه انعطاف زیادی نشان نداده اند، اما به نظر می رسد قبل از پایان دوره حسن روحانی نقشه راه برای احیا برجام را نهایی کنند... این دلگرم کننده است. این امر بهترین فرصت را برای رئیسی فراهم می کند: او با سابقه ای سفید پا به میدان می گذارد و روحانی را مقصر نقایض نقشه راه می داند در حالی که دولت او از سود اقتصادی لغو تحریم ها و احیا برجام منفعت خواهد برد."
اما حتی اگر بتوان به توافقی دست یافت، چنین توافقی احتمالا محدود خواهد بود. به نظرمی رسد دولت بایدن و شرکای اروپایی آن نخواهند توانست به هدف کلان خود یعنی گسترش دامنه گفتگو با ایران فراتر از برنامه هسته ای دست یابند، از جمله مذاکره با ایران درباره حمایت تهران از گروه های نیابتی که با آمریکا تبادل آتش می کنند.
"کریم سجادپور" یکی از اعضای ارشد بنیاد "کارنگی برای صلح بین المللی" در این باره نوشت: "انتخاب رئیسی نشان می دهد که ایران در برابر تمایل دولت بایدن برای مذاکره در مورد یک توافق جدید که به برنامه موشکی و اهداف منطقه ای تهران بپردازد، مقاومت خواهد کرد... این می تواند شرایط را برای بایدن پیچیده تر کند: اگر ایالات متحده تلاش کند ایران را با تحریم های جدید تحت فشار قرار دهد، تهران نیز می تواند با از سرگیری فعالیت های هسته ای خود و حمله به منافع و متحدان ایالات متحده به وسیله نیروهای نیابتی پاسخ دهد؛ آن هم در شرایطی که دولت بایدن سعی در کاهش حضور نظامی در منطقه دارد."