جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و همتایانش در ائتلاف ناتو فردا دوشنبه در آخرین اجلاسشان پیش از آنکه آمریکا به طولانی‌ترین "جنگ ابدی" خود در افغانستان پایان دهد و ارتش آمریکا نیروهایش را از آنجا خارج کند، یک خداحافظی نمادین با این کشور خواهند داشت.
به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس، این نشست باعث احیای پرسشها درخصوص این که آیا بلندپروازانه‌ترین عملیات ناتو ارزشش را داشته، خواهد شد.
این تلاش ۱۸ ساله بر اساس آمارهای دانشگاه براون، تنها برای آمریکا ۲.۲۶ تریلیون دلار هزینه مالی و ۲۴۴۲ نفر تلفات جانی در میان سربازان و همچنین تلفات ۱۱۴۴ نفر در میان پرسنل هم‌پیمان آمریکا داشته است.
این آمار تلفات خیلی کمتر از تلفات مربوط به افغانها در این جنگ با میزان بیش از ۴۷۰۰۰ کشته غیرنظامی و بالغ بر ۶۹۰۰۰ کشته در میان نیروهای مسلح و پلیس و همچنین ۵۱۰۰۰ کشته در میان شبه نظامیان مخالف است.
اریک برتبرگ، مدیر برنامه اروپا در اندیشکده "موقوفه صلح بین‌الملل کارنگی" اظهار کرد: در این مقطع شما این احساس را پیدا می‌کنید که رهبران ناتو تقریبا خواستار کم اهمیت جلوه دادن و خروج بی سروصدا هستند تا اینکه به آن اهمیت داده و در ادامه بر کارهای دیگر تمرکز کنند.
در حالی که آمریکا رهبری این خروج را به عهده دارد همپیمانان اروپایی آن و کانادا می‌خواهند تفکر بایدن درباره نحوه تضمین امنیت در سفارتخانه‌هایشان را به همراه مسیرهای عمده حمل و نقل و فراتر از آن فرودگاه کابل بشنوند.
بسیاری نیز به این فکر می‌کنند که آیا دولت افغانستان می‌تواند احیای طالبان را تحمل کند. برخی فکر می‌کنند که تسلیم شدن کابل تنها یک مساله وابسته به زمان است.
جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اظهار کرد: ما هم اکنون در مذاکراتی فشرده با کشورهای عضو بلوکمان، آمریکا، ناتو و سازمان ملل بر سر فقدان شرایط امنیتی ضروری برای تداوم حضور دیپلماتیک‌مان هستیم. پابرجانگه داشتن آن دشوار خواهد بود.
فعلا ناتو برنامه نگه داشتن مشاوران غیرنظامی خود را به منظور کمک به تقویت نهادهای دولتی در آنجا دارد. مشخص نیست که چه کسی قرار است از آنها محافظت کند. این ائتلاف ۳۰ کشوری همچنین در حال سنجش آموزش دادن به نیروهای ویژه افغانستان در خارج از این کشور است.
ناتو به عنوان یک سازمان قرار نیست به افغانهایی که در کنار نیروهایش کار کردند و معمولا بر سر جانشان ریسک کردند پناهندگی بدهد، هر چند که چند کشور عضو به صورت انفرادی این کار را خواهند کرد. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو می‌گوید اکنون حالا وقت خارج شدن است.
او به آسوشیتدپرس گفت: افغانستان چه در زمینه ایجاد نیروهای امنیتی توانمند و قدرتمند و بلکه همچنین در زمینه پیشرفت اقتصادی و اجتماعی مسیری طولانی را آمده است. باید در یک مقطع این افغانها باشند که مسئولیت کامل صلح و ثبات را در کشورشان به عهده بگیرند.
تعداد کمی از افغانها با این ارزیابی از کشورشان به عنوان کشوری درگیر با نرخ فقر ۵۴ درصدی، جرایم مهار نشدنی، فساد شایع و اقتصاد نامشروعی که از اقتصاد قانونی آن جلو زده، موافقند.
وقتی ناتو مسئولیت عملیاتهای امنیتی بین‌المللی را در سال ۲۰۰۳ به عهده گرفت، افغانستان اولین ماموریت عمده‌اش در خارج از اروپا و آمریکای شمالی بود. هدف این ماموریت باثبات سازی دولت، ایجاد نیروهای امنیتی محلی و حذف یک پایگاه بالقوه برای گروه‌های افراطگر در آنجا بود.
با این حال ۱۸ سال بعد امنیت برای اکثر افغانها در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد. پایتخت این کشور درگیر با باندهای تبهکاری است که بسیاری‌شان مرتبط با جنگسالاران قدرتمند هستند و شاخه تازه کار وابسته به گروه تروریستی داعش نیز حملات رایجی را انجام می‌دهد.
تصمیم یکجانبه دونالد ترامپ برای ترک افغانستان تا ضرب‌الاجل اول مه باعث شگفتی همپیمانان آمریکا شد. این تصمیم ضعف ناتو را برجسته کرد: اعضای اروپایی آن و کانادا به سادگی قادر به حفظ عملیاتهای عمده خود بدون پشتیبانی لجستیکی بزرگترین شریکشان نیستند.
تصمیم بایدن برای خارج ساختن سربازان آمریکایی تا موعد بیستمین سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر در ماه سپتامبر آتی نیز تغییر زیادی ایجاد نکرده هر چند که او این بار با همپیمانانش رایزنی کرد.
جیمز دوبینز، یک فرستاده سابق به افغانستان که اکنون برای اندیشکده رند کورپوریشن کار میکند پیش بینی میکند که این خروج به معنی از دست رفتن مشروعیت دولت است.
او در مقاله‌ای نوشت: خروج آمریکا به عنوان یک پیروزی برای طالبان و یک شکست برای آمریکا نگریسته خواهد شد. نتیجه آن ضربه به اعتبار آمریکا، تضعیف بازدارندگی و ارزش اطمینان بخشی‌های آمریکا برای جاهای دیگر است.
روز دوشنبه رهبران بر قدرت ائتلافشان تاکید مجدد خواهند کرد و به سراغ آنچه که بهتر از هر چیز میشناسند، دشمن قدیمی خود یعنی روسیه خواهند رفت. بایدن قبل از نشستش با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به شرکایش گزارش خواهد داد. اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان به اجلاس ناتو دعوت نشده است.
برتبرگ گفت: میل چندانی به تداوم سرمایه‌گذاری در افغانستان باقی نمانده است. در بسیاری از کشورهای ناتو احساس خستگی به وجود آمده است و حالا زمان آن رسیده که بار و بندیل را جمع کرده و با ملاحظه کم نسبت به تبعاتی که خروج از افغانستان می‌تواند در عرصه میدانی داشته باشد، از آنجا خارج شویم.