عصرخبر - رضا دانشمندي: روان‌شناسان، روان‌پزشکان، فیزیولوژیست‌ها، متخصصان مغزواعصاب و عصب‌شناسان از لبخند سیاستمداران چه می‌فهمند و آن را چگونه تعبیر می‌کنند؟
اگرچه «دونالد ترامپ» لبخندهای «کامالا دِوی هریس» Kamala Devi Harris (گزینۀ «جو بایدن» برای تصدّی پُست معاونت ریاست جمهوری آمریکا) را «شتری» توصیف می‌کند، اما «سانجیو چوپرا» Sanjiv Chopra و «جینا ویلد» Gina Vild (اساتید پزشکی دانشگاه هاروارد) خنده‌های خانم سناتور (از کالیفرنیا) را واقعی دانسته و آن‌را از نظر «حسّ آشناپنداری» و «نخستین تأثیر» مهم می‌شمارند (خلاصه‌ای از این مطلب در ادامه آمده است):
خیلی‌ها نخستین بار با دیدن «کامالا هریس» در شبکۀ «سی.ان.ان.» گفتند «هوم، خنده‌اش را دوست دارم» جذّاب است. چشمانش می‌درخشد. هریس به‌آسانی لبخند می‌زند و گوشۀ چشمانش چروک برمی‌دارد.
خواه شما طرفدار سناتور دموکرات باشید یا مخالف او، یا نسبت به نامزد شدنش یا حزبش بی‌تفاوت باشید، مایلید در مواجهه با او لبخند بزنید، چرا؟ دلیلش این است: می‌دانیم که خنده مُسری است. لبخند (ما یا دیگران) پیوستگی اجتماعی قدرتمندی ایجاد می‌کند و تقویت‌کنندۀ جریان شادی است.
محققان تأیید می‌کنند که خندیدن برای بیست ثانیه - حتی اگر شما دل‌ودماغ لبخندزدن نداشته باشید - شادی‌تان را افزایش می‌دهد. خود خندیدن سطوح همۀ عوامل بیوشیمیایی شادی را بالا می‌برد؛ «کورتیزول» که هورمونی هوشیارکننده است، «آدرنالین» به‌عنوان فعال‌ساز سیستم عصبی و «اندورفین» یا همان مُسکّن‌های طبیعی بدن.
این آبشار شیمیایی حلقۀ بازخوردیِ مثبتی از شادی ایجاد می‌کند، و سیگنال‌های عصبی به ماهیچه‌های صورت منتقل می‌شوند که متقابلاً سیگنال به مغز بازمی‌گردد و موجب تولید بیشتر اندورفین می‌شود.
خندیدن نخست فیزیولوژی ما را دگرگون می‌کند، سپس به بیرون گسترش می‌یابد، و شادی در میان سایرین پخش می‌شود. براساس پژوهش‌ها، 62 درصد بانوان و 56 درصد مردان وقتی خنده یا تبسّم دیگران را می‌بینند، احساس بهتری دارند. کامالا هریس با چاشنی لبخند حسّ خوبی در شروع کارش در تلویزیون ایجاد کرد.
لبخند همچنین با کاهش میزان کورتیززولی که در خون جریان دارد، استرس را از بین می‌برد. لبخند در جمع هیجان مثبتی ایجاد می‌کند که آثار مهمّی بر سلامتی و روان دارد.
بنابراین کامالا با لبخند درخشانی که روی چشمانش هم اثر می‌گذارد، موجب کاهش استرس در رأی‌دهندگان می‌شود. خندۀ او رأی‌دهندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ چراکه آنان در زندگی چیزی بیش از این نمی‌خواهند.
مگر بقیه نمی‌خندند؟
اما ممکن است بپرسید مگر بقیۀ نامزدها نمی‌خندند؟ بله! می‌خندند، اما تفاوتی وجود دارد؛ چراکه همۀ خنده‌ها واقعی نیست و ما با شمّی غریزی متوجّه این موضوع می‌شویم.
دانشمندان خنده‌های جعلی و واقعی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که تفاوت میان آن‌ها کاملاً فیزیولوژیک است. در خندۀ جعلی – نسبت به خندۀ واقعی - گروه‌های ماهیچه‌ای متفاوتی فعال می‌شوند. در همۀ لبخندهای ما به دیگران ماهیچۀ گونۀ بزرگ فعال است، عضله‌ای که گوشه‌های دهان را کنترل می‌کند و مسئول منحنی روبه بالای لبخند است. در یک خندۀ واقعی، ماهیچۀ برون‌چشمی گرداگرد حدقۀ چشم درگیر می‌شود.
به همین علّت است که برای درک احساس واقعی دیگران به چشمان‌شان خیره می‌شویم – حتی وقتی لبخند می‌زنند. مغزما با توجّه به تجارب پیشین، هندسۀ صورت فرد را با لبخند واقعی مقایسه می‌کند. مغز مدام لبخندی را که می‌بیند با الگوی متوسّط خندیدن‌هایی مقایسه می‌کند که در طول سال‌ها تعاملِ اجتماعیِ متفاوت ساخته‌وپرداخته است. ذهن آن‌گاه ارزیابی می‌کند که آیا این لبخند واقعی و ناشی از حسّ شادی حقیقی است یا نه.
در لبخندی واقعی سیگنال‌های عصبی از کورتکس به ساقۀ مغز و در انتها به ماهیچه‌های مرتبط با خندیدن در صورت منتقل می‌شود. وقتی این ماهیچه‌ها درگیر می‌شوند، آن‌ها به مغز فیدبک می‌دهند که «هِی، ما شادیم»! و چرخه‌ای ازشادی به‌وجود می‌آید.
لبخندهای واقعی اُنس و آشنایی ایجاد می‌کند، عدم اطمینان را کاهش می‌دهد و اعتمادزاست. آن‌ها منجر به ارتباط معنادار می‌شود و به سایرین هم انتقال می‌یابد. با چنین ملاحظاتی، لبخندهای کامالا هریس و رونالد ریگان واقعی به نظر می‌رسند. اما نیازی نیست این سازوکار را دانشمندان برای ما توضیح دهند، ما به عنوان انسان، خودمان با نیرویی غریزی این را درک می‌کنیم؛ چراکه لبخند در ما احساس به‌وجود می‌آورد.
کارشناسان سیاسی براین باورند که عموماً نامزدی برنده است که بخواهید با او نوشیدنی بنوشید؛ یعنی کسی که می‌توان کنارش نشست و با او دربارۀ هرچیزی گفت‌وگو کرد. با چه کسی احساس راحتی می‌کنید؟ به چه کسی می‌توانید اعتماد کنید؟ ابزار سنجش این است که ببینیم لبخند چه کسی قابل اعتماد است.
نخستین تأثیر در مواجهه با کامالا هریس این است که لبخندهای او واقعی است و شرط می‌بندم ما می‌توانیم دربارۀ مهاجرت، بدهی ملّی، خشونت و کشتار با سلاح و ... گفت‌وگو کنیم.
بنابراین پیش از آن‌که سخن نامزدها را ارزیابی کنید، به چشمان‌شان نگاه کنید، ببینید آیا لبخند می‌زند. همین لبخند به شما چیزهای زیادی خواهد گفت.