به گزارش ایلنا از پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی پیرو بخشنامه‌های قبلی با موضوع سازوکار جدید نحوه محاسبه و نگهداری سپرده قانونی توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، «شیوه‌نامه نحوه محاسـبه و نگهداری سپرده قانونی براساس روش میانگین‌گیری»، را ابلاغ کرد.
بانک مرکزی در این بخشنامه تصریح کرد: اولـین دوره محاسبه سپرده قانونی از تاریخ ٢٥ مردادماه تا ٧ شهریورماه سال جاری و اولین دوره نگهداری سـپرده قـانونی از تاریخ ١١ تا ٢٤ شهریور ماه خواهد بود.
بانک مرکزی ضمن تاکید بر فراهم‌سازی تمهیدات و ابلاغ این بخشنامه به تمامی واحدهای ذیربط بانک، اعلام کرده است که در صورت وجود هرگونه ابهام یا سؤالی در خصوص شیوه‌نامه فوق‌الذکر، مراتب از اداره عملیات بازار باز و مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و مؤسسـات اعتباری بانک مرکزی استعلام شود.
شیوه‌نامه نحوه محاسبه و نگهداری سپرده قانونی بر اساس روش میانگین‌گیری
به استناد مصوبات شورای محترم پول و اعتبار و همچنین سی و چهارمین جلسه هیأت عامل محترم بانک مرکزی در خصوص سازوکار جدید سپرده قانونی و ابلاغیه حوزه نظارت به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، «شیوه‌نامه نحوه محاسبه و نگهداری سپرده قانونی براساس میانگین‌گیری»، به شرح ذیل تصویب می‌گردد:
ماده ۱. به منظور پیشبینی‌پذیر نمودن جریان ورودی و خروجی ذخایر و کاهش نوسانات نرخ در سود بازار بین‌بانکی و همچنین تسهیل مدیریت نقدینگی بین روز بانک‌ها، محاسبه و نگهداری سپرده قانونی نزد بانک مرکزی به صورت میانگین‌گیری از مانده روزهای دوره محاسبه و دوره نگهداری اجرا می‌شود.
ماده ۲. دوره محاسبه و دوره نگهدار ی سپرده قانونی، هر کدام ۱۴ روز و شامل کلیه روزهای کاری و تعطیل است. اداره عملیات بازار باز تقویم زمانی مربوط به شروع و خاتمه دوره محاسبه و دوره نگهداری سپرده قانونی را به صورت سالانه از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی منتشر می‌کند.
ماده ۳. دوره محاسبه سپرده قانونی از روز شنبه شروع و تا پایان روز جمعه دو هفته بعد ادامه می‌یابد. در این دوره، مبلغ سپرده قانونی بصورت جداگانه برای کلیه روزهای دوره محاسبه، محاسبه شده و میانگین آن به عنوان مبلغ سپرده قانونی قابل تودیع توسط هر بانک در دوره نگهداری در نظر گرفته می‌شود.
ماده ۴. بانک‌ها و مؤسسات اعتبار غیر بانکی موظفند کلیه اطلاعات مربوط به هر دوره محاسبه سپرده قانونی را در قالب جدول تدوین شده و حداکثر یک روز قبل از آغاز دوره نگهداری سپرده قانونی به اداره حسابداری کل و بودجه بانک مرکزی ارسال کنند. کنترل صحت محاسبات سپرده قانونی توسط سامانه‌ای که به این منظور طراحی خواهد شد، صورت پذیرفته و مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری بانک مرکزی ضمن دسترسی به سامانه مذکور، عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی در اجرای صحیح این شیوه‌نامه را به صورت موردی بررسی نموده، موارد انحراف احتمالی را گزارش و اقدامات لازم جهت اصلاح را به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی و اداره حسابداری کل و بودجه بانک مرکزی اعلام نماید.
ماده ۵. در صورت افزایش سپرده قانونی و تاخیر در ارائه صورت محاسبات سپرده قانونی از سوی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، اداره حسابداری کل و بودجه نسبت به محاسبه وجه التزام بر اساس ۱۰۰ درصد مبلغ افزایش و تعداد روز تاخیر اقدام می‌نماید.
ماده ۶. دوره نگهداری سپرده قانونی سه روز پس از اتمام دوره محاسبه ( اولین سه‌شنبه بعد از اتمام دوره محاسبه) شروع و ۱۴ روز بعد (دوشنبه دو هفته بعد) خاتمه می‌یابد.
ماده ۷. در صورتی که شروع دوره نگهداری (سه شنبه) با روز تعطیل رسمی مصادف گردد اسناد مربوط به تودیع سپرده قانونی در اولین روز کاری بعد از تعطیلی ثبت خواهد گردید، ولی دوره نگهداری جهت محاسبات میانگین تغییر نمی‌کند.
تبصره: در تعطیلات طولانی مدت از قبیل عید نوروز مهلت ارسال صورت محاسبات و روز تودیع سپرده قانونی توسط بخش نظارت قابل تغییر می‌باشد.
ماده ۸. اداره حسابداری کل و بودجه بانک مرکزی در روز ابتدای دوره نگهداری سپرده قانونی، حساب سپرده قانونی بانک یا موسسه اعتباری را تعدیل و تغییرات متناظر را در حساب جاری آن بانک یا موسسه اعمال می‌نماید. مانده این حساب تا پایان دوره نگهدار ی سپرده قانونی قابل تغییر نیست.
ماده ۹. به منظور تسهیل مدیریت نقدینگی روزانه، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند حداکثر تا ۳۰ درصد سپرده قانونی خود را به صورت اعتبار بین روز استفاده نمایند. در این راستا، برای هر یک از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی، حساب سپرده میانگین افتتاح می‌شود و بانک‌ها می‌توانند از اعتبار در حساب سپرده میانگین تا سقف ۳۰ درصد سپرده قانونی استفاده کنند به نحوی که میانگین مانده‌های روزانه این حساب در پایان دوره منفی نباشد. بانک مرکزی حسب شرایط و اقتضائات بازار بین بانکی می‌تواند میزان استفاده بانک‌ها از حساب سپرده میانگین را کاهش یا افزایش دهد.
ماده ۱۰. در صورتی که میانگین مانده‌های روزانه حساب سپرده میانگین در دوره نگهداری برا ی بانک یا موسسه اعتبار ی منفی شود، اداره حسابداری کل و بودجه بانک مرکز ی آن را اضافه برداشت در نظر می‌گیرد و وجه التزام اضافه برداشت متناسب با کسر ی حساب (معادل ۱۴ برابر میانگین حساب سپرده بین روز در دوره نگهداری) را از حساب جاری بانک کسر می‌کند. اداره معاملات ریالی، گزارش حساب سپرده میانگین را در پایان دوره نگهداری سپرده قانونی به اداره حسابداری کل و بودجه ارسال می‌نماید.
ماده ۱۱. استفاده از ۳۰ درصد سپرده قانونی جهت مدیریت نقدینگی روزانه، جایگزین اعتبار بین روز بانک مرکزی می‌شود. در صورتی که نیاز نقدینگی بین روز بانک از ۳۰ درصد سپرده قانونی تعیین شده فراتر رود، بانک یا موسسه اعتبار ی تنها در صورت تودیع وثیقه می‌تواند از اعتبار در طول روز بانک مرکزی استفاده نماید.