ویروس کرونا این روزها حتی بیشتر از فصل بهار در حال درگیر کردن مردم ایران و همچنین گرفتن تلفات انسانی در کشور است. پزشکان استفاده از ماسک، شستشوی دستان و حضور کمتر در تجمعات را تاکنون تنها راهکار برای جلوگیری از ابتلاء به این بیماری می دانند اما این بیماری مرموز پرسش های زیادی در زمینه چگونگی بیماری، راهکار های درمان و موارد پیشگیری برای خیلی از مردم ایران ایجاد کرده است.
دکتر کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در روزهای اخیر بازدیدی از مجموعه عصر ایران داشته و در جمع تحریریه این مجموعه حضور یافت. مطلب زیر پرسش های خبرنگاران عصر ایران در مورد بیماری کرونا و موارد مرتبط است که در این گفتگوی 3 ساعته دکتر جهانپور به آن پاسخ گفت.
*اقای دکتر به عنوان اولین پرسش آیا استفاده از تست های تشخیص کرونا را نمی توان یکبار برای همه مردم ایران انجام دادتا همه یک غربالگری کامل شوند؟
خیلی از این آزمایش‌ها که انجام می‌شود به‌خصوص درخواست داوطلبانه انگیزه‌های علمی یا منطقی پشت سر آن نیست بیشتر یک نوع رفع اضطراب وسواس و نگرانی است که افراد ممکن است مبتلا شوند اما هیچ کشوری هم نمی‌تواند گستره وسیعی از مردم را آزمایش کند.
بالاترین تعداد تست‌هایی که در دنیا انجام می‌شودمربوط به ایلات متحده است، اما همین کشور هم اگر بخواهد تمام مردمش را مورد بررسی قرار دهد تقریبا یک سال زمان می برد و این در حالی است که فرد یک ساعت بعد از یک تست منفی ممکن است در معرض ویروس قرار گرفته و در نتیجه مثبت شود اما برای مشخص بودن روند بیماری در کشور ما مطابق پروتکل‌هایی که معاونت بهداشتی دارد در مراکز 16 ساعته مراکز سلامت و در بیمارستان‌ها برای بیماران تست های کرونا انجام می‌شود ،جز این هم عموما نیاز نیست. صرفا هزینه ای است که در مراکز خصوصی انجام شده و و ارزش آن هم شاید یک ساعت بعد از آن آزمایش منفی تغییر کرده و فرد می تواند مبتلا به کرونا شود.
*آیا پلاسما درمانی در روند بیماری می تواند مفید واقع شود و اگر مفید است لزوم اهداء پلاسما از سوی افرادی که بهبود یافته اند چقدر ضروری است؟
پلاسمادرمانی یک روش قدیمی است که برای هر کدام از بیماری های عفونی می‌تواند استفاده شود. در دنیا هم ما جزوء اولین کشورهایی بودیم که این روش را استفاده کردیم. البته ما هیچ روش مطلق در درمان کرونا نداریم اما به هر حال پاسخ مثبت از بخشی از بیمارانی که در وضعیت بحرانی بودند با دریافت پلاسما دریافت کردیم و لذا این روش کمکی است به روند درمان ولی روی تمامی افراد نتیجه ندارد.
* پس افراد می توانند برای نجات جان دیگر هموطنان به مراکزی که وزارت بهداشت مشخص می کند مراجعه و پلاسما اهدا کنند؟
افرادی که مبتلا شدند بین دو تا سه هفته بعد از بهبودی کامل می‌توانند به بیمارستان، مراکز انتقال خون و یا مراکز دیالیز بیمارستان‌هایی که در برخی شهرها تعیین شده مراجعه کرده و پلاسما اهدا کنند.
*همواره توصیه های مختلفی در رابطه با ضد عفونی کردن اشیاء ،دست وصورت و مواد غذایی مطرح می شود که گاهی برخی از این اطلاعات متناقض است شما به عنوان یکی از مسئولان وزارت بهداشت چه روش های موثری برای ضد عفونی موارد ذکر شده دارید؟
نکته مهمی که وجود دارد این است که ما در زمینه پیشگیری باید اشیاء، سطوح و دست‌ها را ضدعفونی کنیم البته توصیه این است که حداقل روزانه 6 تا 10 بار باید دست‌ها با آب و صابون شسته شوند.
در مورد اشیاء و سطوح هم ضد عفونی باید انجام شود البته نه هر سطحی. اینکه برویم مواد ضدعفونی‌کننده در سطح گستره در شهرها و یا در منزل استفاده کنیم علاوه بر اینکه نمی تواند کمک موثری کند بلکه مشکلات زیست‌محیطی و سلامتی دیگری را ایجاد خواهد کرد .
در مورد موارد غذایی نیز مطابق آنچه که اخیرا اعلام شده است بر روی مواد غذایی نباید از مواد ضدعفونی استفاده کنیم ،استفاده از مواد سفیدکننده مانند وایتکس و یا موارد مشابه برای ضدعفونی‌کردن مواد غذایی و حتی بسته‌هایشان نه تنها ضرورتی دارد بلکه حتی ممکن است عوارض هم ایجاد کند.
در این موارد باید فقط اقدام به شستشو کنیم یعنی شستشو با آب و صابون و یا استفاده از مایع ظرفشویی کفایت می‌کند.
* یعنی میوه‌ها را با آب و مایع ظرفشویی بشوییم کافی است؟
بله؛ برای شستشوی سبزی روش‌های چهارگانه ضدعفونی از قدیم داشتیم که همان روش‌ها نیز همچنان صادق است، برای ضد عفونی کردن میوه ها نیز هم همان روش شستشو سبزیجات که استفاده از مواد شوینده مانند مایع ظرفشویی است می توان استفاده شود.
*با توجه به اینکه پیش بینی می شود امسال در زمنیه تزریق واکسن آنفلوآنزا استقبال زیادی انجام شود آیا اقدامات لازم برای در اختیار قرار دادن این میزان واکسن در وزارت بهداشت انجام شده شده است؟
پیش بینی برای تهیه حداقل شش میلیون دوز واکسن شده است که این میزان نیز حدود سه برابر سال گذشته بوده و برای آن هم اقدامات لازم انجام شده، البته امسال تقاضا برای این واکسن در همه دنیا بالاست و فقط ما نیستیم که متقاضی هستیم و لذا ممکن است تولید جهانی کفاف تامین این میزان را نداشته باشد، هر چند تلاش وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو این است که حداقل شش میلیون دوز معادل سه برابر سال گذشته را در سال جاری تامین کنیم.
*چه افرادی باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند؟
به‌طور معمول و در سال‌های عادی استفاده از واکسن آنفلوآنزا برای افراد بالای شش ماه منع ندارد ولی عموما ما دو گروه سنی 6 ماه تا 6 سال و افراد بالای 60 سال را به‌عنوان گروه پرخطر در نظر می‌گیریم همچنین خانم‌های باردار و بیماران زمینه‌ای مانند بیماران تنفسی، قلبی و عروقی و دیابتی‌ها هم به عنوان گروه‌های پرخطر باید این واکسن را استفاده کنند.
*چه زمانی باید نسبت به استفاده از واکسن آنفلوآنزا اقدام کرد؟
به دلیل اینکه حداقل 15 روز زمان می برد تا واکسن به سطحی برسد که بتواند ایمنی ایجاد کند، بنابراین قبل از شروع فصل سرد که می تواند از نیمه دوم شهریورماه باشد باید واکسن تزریق شود .
*پس نگرانی‌ای از بابت تامین واکسن آنفلوآنزا ندارید؟
به‌طور حاد نه، ولی نگرانی‌ای که وجود دارد همزمانی طغیان آنفلوآنزا با اپیدمی کروناست.
*چرا فکر می‌کنید آنفلوآنزا طغیان دارد؟
آنفلوآنزا هر سال با آغاز فصل سرد طغیان دارد اما بعضی سال‌ها "اپیدمی" داشته و بعضی سال‌ها هم "پیک" می‌زند.
هر 10 سال تقریبا یک بار به‌طور چشمگیر "پیک" می زند، مخصوصا اگر "سوش‌ها" جدید باشد "سوش‌هایی" مثل "H1 N1".
* پیش‌بینی‌می کنید امسال میزان ابتلا به آنفلوآنزا از سال‌های قبل بیشتر باشد؟
پیش‌بینی این است که امسال با "پیک آنفلوآنزا "مواجه شویم و این در حالی است که همزمان بیماری کرونا را هم داریم. این خبر بدی است که می‌تواند برای ما پاییز سختی به لحاظ سلامت داشته باشد چون ممکن است افراد با عفونت همزمان به دو ویروس مواجه شوند که این موضوع خیلی را سخت و پیچیده می‌کند.
ممکن است فردی که"آنفلوآنزا" دارد "کرونا "نیز بگیرد و یا برعکس؛ و این افراد قطعا پیش‌آگهی‌شان خیلی بدتر از فردی خواهد بود که درگیر یک ویروس هستند. این خبر بد ماجراست ولی خبر خوب هم این است که روش پیشگیری از هر دو بیماری تقریبا یکسان است.
*منظورتان چه روشی است؟
استفاده از ماسک در پیشگیری از هر 2 بیماری " آنفلوآنزا" و "کرونا" می تواند نقش موثری داشته باشد، در سال‌های گذشته استفاده از ماسک به صورت همه گیر وجود نداشت و لذا افراد زیادی به بیماری آنفلوآنزا مبتلا می شدند.
اگر بتوانیم 95 درصد جامعه را به سمت استفاده از ماسک سوق دهیم با درصد خیلی کم بیماری مواجه خواهیم شد. استفاده 95 درصدی جامعه از ماسک تا پایان زمستان نه تنها می تواند بیماری کرونا را به نوعی کنترل کند بلکه در زمینه کنترل بیماری آنفلوآنزا نیز موثر است.
متاسفانه در کشور ما به محض اینکه بازگشایی ها دردر اوایل خرداد آغاز شد به تدریج وارد یک فضای عادی‌پنداری و کاهش شدید استفاده از وسایل حفاظتی و رعایت نکات بهداشتی شدیم و دقیقا دو هفته بعد از آن و با تعطیلات نیمه خرداد اوج عادی پنداری را شاهد بودیم و حال امروز شاهد نتیجه این عادی پنداری ها هستیم .
*در زمینه واکسن کرونا تاکنون چه اقداماتی در کشور انجام شده است و آیا می توانیم به تولید این واکسن در ایران امیدوار باشیم؟
کارهای خوبی در چند شرکت دانش‌بنیان و یا گروه‌های علمی در کشور شروع شد. از همان اول که بحث کرونا در دنیا مطرح شد، کار مطالعاتی در ایران نیز شروع شد. اکنون نیز چند گروه در زمینه ساخت واکسن وارد فاز مطالعاتی حیوانی هم شده‌اند که نتایج مثبتی هم داشته است.
به هرحال الان باید وارد بحث انسانی واکسن شویم که در صورت موفقیت آمیز بودن در این مورد و مطالعات بالینی دیگر می‌تواند واکسن کرونا تولید داخل مجوز ساخت و تولید انبوه را هم بگیرد.
*یعنی آزمایشات واکسن بر روی حیوانات در ایران منجر به تولید آنتی بادی شده است؟
مصونیتی که انتظار می‌رود حداقل در کوتاه‌مدت و اولیه ایجاد شده است.
*واقعا چه زمانی می توان از واکسن کرونا در ایران استفاده کرد و آیا دورنمایی برای آن دارید؟
هیچ دورنمای قطعی نداریم ولی چه واکسن در دنیا ساخته شود و یا اینکه بتوانیم آن را در ایران تولید کنیم تقریبا تا تابستان 1400 خیلی امید به اینکه واکسن با تولید انبوه در دسترس باشد نباید داشته باشیم.
*اینکه عنوان شده ویروس کرونا 3 تا 9 برابر عفونی‌تر شده درست است؟
این 3 تا 9 برابر عفونی‌ترشده‌ای که آقای دکتر ملک‌زاده اشاره کردند به این معناست که سرایت ویروس بالا رفته ولی بیماری‌زایی‌اش به معنای شدت و حدت بیماری تغییری نکرده است چون سرایت بیشتر شده افراد در زمانی کوتاه‌تری مبتلا می شوند ولی در کُشنده‌تربودن و وخیم‌تربودن وضعت بیماران تفاوتی حاصل نشده است.
*دست نزدن به چشمان یکی از موارد رعایت نکات بهداشتی است ویروس چگونه از طریق چشم می تواند به ریه نفوذکرده و فرد را بیمارکند؟
اگر فرد دست آلوده را به چشم بمالد ممکن علاوه بر اینکه ویروس وارد جریان خون شود مستقیم نیز وارد مغز شده و عفونت مغزی بدهد.
*یعنی مستقیم از چشم وارد مغز می شود؟
بله؛ویروس می تواند از طریق چشم وارد مغز شده و عفونت مغزی ایجاد کند . این مورد خیلی خطرناک بوده و درصد فوت نیزبالا است ، البته امکان انتقال ویروس از طریق خون به مغز هم وجود دارد که در اینگونه موارد به دلیل اینکه ویروس می تواند پلاکت‌ها خون را فعال کند لذا باعث بروز لخته شده و می تواند منجر به سکته مغزی هم شود.
*برای حفاظت از چشمان چه راهکاری را باید رعایت کنیم؟
در محیط های پرخطر برای حفاظت از چشمان در برابر کرونا از "شیلد" و یا عینک استفاده می شود. البته این موارد بیشتر در محیط های بیمارستانی است اما در محیط های شلوغ و با ریسک بالا باید از "شلید" به همراه ماسک استفاده شود زیرا استفاده از "شیلد" به تنهایی فایده ای ندارد.
*چه میزان ویروس می تواند ما را بیمار کند؟
تقریبا هزار پارتیکل. البته این عدد شامل پارامتر های مختلف از جمله سیستم ایمنی فرد هم می شود زیرا عنوان شده که با 200 پارتیکل ویروس هم برخی مبتلا شده اند .
*عنوان شده استفاده از کولر خصوصا کولر های گازی در مکان های بسته می تواند امکان آلوده شده به ویروس را بیشتر کند این موضوع تا چه میزان درست است؟
فرد مبتلا به کرونا اگر در فضای سربسته بدون ماسک فقط صحبت هم کند چنانچه در فاصله کمتر از 2 متری افراد سالم باشد ریسک ابتلا را به شدت بالا می برد، حال اگر همین فرد در مکانی باشد که کولر هم در آن روشن است حتی در صورتی که افراد مقابل ماسک هم بر چهره داشته باشند تا 50 درصد امکان ابتلاء در آنها را به وجود می آورد.
فرض کنید4 نفر در اتاقی نشسته اند که کولر گازی هم روشن است اگر یک فرد مبتلا به کرونا ویروس که ماسک هم نداشته باشد وارد اتاق شود هر 4 نفر حتی با داشتن ماسک هم امکان دارد تا 50 درصد به بیماری مبتلا شوند که این مورد در مورد ناقلان بی علامت مورد جدی تلقی می شود.
*فقط به دلیل روشن بودن کولر این اتفاق به وقوع می پیوند؟
اگر کولر روشن نبود امکان انتقال بیماری 30 درصد بود اما با روشن شدن کولر این امکان به 50 درصد افزایش می یابد.
*با این حساب خرید کردن در پاساژها و یا مغازه ها به دلیل اینکه کولر در آنها روشن است می تواند خطرناک باشد؟
هیچ کسی در دنیا نمی‌تواند به مردم بگوید خرید نکن، زیرا این جزو زندگی فرد است ولی می‌توانید بگوئید صبح نرو در پاساژ و ظهر بیا بیرون. برای تهیه مایحتاج روزانه مستقیم باید به فروشگاه رفته و اقدام به خرید کرد این اقدام نهایت نیم ساعت می شود.
شخصی که 3 ساعت پاساژگردی می‌کند قطعا ریسکش 6 برابر آن کسی است که 30 دقیقه‌ای اقدام به خرید کرده و زود از فضای سر بسته پاساژ خارج شده است.
* رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مغازه‌ها چگونه باید باشد؟ مثلا بر اساس متراژ مغازه باید تعداد محدودی مشتری پذیرش شوند؟ و در نهایت چه کسی مسئول نظارت بر این موارد است؟
1300 پروتکل در مورد اصناف وجود داردکه در زمینه نظارت دقیق تر بر آنها نیز به زودی وارد فاز راه اندازی پلیس کرونا خواهیم شد. حدود 8 هزار تیم با محوریت کارشناسان بهداشت محیط بهداشت حرفه‌ای در کنار هلال احمر، بسیج و سازمان تعزیرات حکومتی هم برای رعایت استفاده از ماسک و پروتکل‌ها در صنوف مختلف در سراسر کشور بازرسی را آغاز می‌کنند .
*استفاده از ماسک این روزها یک ضرورت تلقی می شود اما این کار می تواند بار مالی برای خانواده ها ایجاد کند، آیا می شود در منزل ماسک را به صورت پارچه ای که قابلیت شستشو نیز داشته باشد تهیه کرد؟
همه شواهد و تجارب در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که استفاده از ماسک حتی ماسک خانگی و پارچه‌ای که روزهای اول خیلی موشکافانه در مورد ضریب نفوذ فیلتریشن آنها صحبت می‌شد قطعا روی کاهش شیوع و انتقال بیماری موثر است.
مطالعات نشان داده است از همان پارچه کتان فشرده‌ای که در منزل وجود دارد نیز می توان ماسک سه لایه درست کرد و مشکلی هم ندارد.
افرادی هم از ماسک هایی که به اشتباه به آن "فیلتردار" می‌گویند (در صورتی که سوپاپ هستند) استفاده می کنند که این کار اشتباهی است ،زیرا این ماسک ها صرفا برای کادر درمان و استفاده در محیط های بیمارستانی که محیط آلوده است کاربرد دارد .
این ماسک ها چنانچه فردی آلوده به ویروس باشد به دلیل اینکه بازدم فرد را با سرعت بیشتری به بیرون هدایت می کند می تواند برای افراد دیگر مشکل ایجاد کرده و با بُرد بیشتری بیماری را دیگران منتقل کند. لذا باید دقت کنیم که هم خودمان از ماسک‌های سوپاپ‌دار که باز هم تاکید می‌کنم به اشتباه به آن می‌گویند فیلتردارمی گویند استفاده نکنیم و هر کسی هم که استفاده کرد به او تذکر دهیم.
*آیا "غر غره" کردن آب نمک برای از بین بردن ویروس در دهان مفید است؟
بد نیست ولی هیچ مدرک و شواهد علمی برای تعابیر خیلی خوش‌بینانه و مبالغه‌آمیزی که در مورد از بین رفتن ویروس اعلام می شود وجود ندارد. به هر حال یکی از کارهای بهداشت حلق و دهان "غرغره" شبانگاهی و یا صبحگاهی آب و نمک به خصوص برای افرادی که خلط پشت حلق یا سینه‌زیت مزمن دارند است.
*برای تقویت سیستم ایمنی چه مواردی می تواند به ما کمک کند؟
این ویروس چند فاز دارد، فاز اول که فاز "وایرال" است که اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد آسیب بیشتری می زند. افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را مصرف می‌کنند قاعدتا در این مرحله آسیب‌پذیرترند. ولی نکته عجیب اینکه علت فوت بخشی از بیماران مبتلا کووید 19 طوفان التهابی و یا "آبشار ایمنی" بدن بیمار است و نه خود ویروس، یعنی در ابتدا بیمار مبتلا به ویروس شده و ویروس شروع به تکثیر می‌کند تا این‌جا مریض ممکن است حال عمومی‌اش بد نباشد اما به یکباره در برخی از مواقع سیستم ایمنی به حدی بر علیه بیماری فعال می‌شود که یک طوفان التهابی در بدن ایجاد کرده و همین بیمار را از پا درمی‌آورد.
*با این تفسیر آیا داروهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی استفاده کنیم یا خیر؟
قبل از مواجهه با ویروس هر رفتاری که بتواند بدن شما را سالم‌تر کرده و تعادل و سلامت سیستم ایمنی را ارتقا دهد موثر است در کنار آن تا امروز شواهدی داریم که به طور نسبی افرادی که نقصان در ویتامین D دارند ممکن است بر اثر مبتلا به "کووید 19 " خسارت و عواقب بدتری داشته باشند و لذا افرادی که فقط نقصان دارند باید مکمل دریافت کنند.
*تمرینات تنفسی و ورزش‌هایی مانند "یوگا" می تواند در پیگیری از بیماری و تقویت سیستم تنفسی در مقابله با ویروس تاثیری داشته باشد؟
خیر، تاثیری در پیشگیری از بیماری ندارد ولی بعد از بهبودی برای حفظ ظرفیت تنفسی و به نوعی بازتوانی توانبخشی ریه‌ها می‌تواند مفید باشد. البته ورزش هایی مانند یوگا ممکن است به لحاظ کاهش استرس یا اثراتی که می‌تواند روی روان افراد داشته باشد روی سیستم ایمنی موثر باشد.
*معتادها نمی‌گیرند یا می گیرند لطفا شفاف سازی کنید؟
ما شواهد و مدارک متقنی دال بر اینکه معتادها می‌گیرند یا نمی‌گیرند دقیقا نداریم ولی می‌دانیم که اینگونه هم نیست که هیچ معتادی بیماری کووید 19 نگرفته باشد؛ چه معتاد به دخانیات و چه معتاد به مواد مخدر.
*آقای دکتر بعد از جدی شدن استفاده از ماسک صحبت هایی مبنی بر اینکه با استفاده مداوم از ماسک سطح اکسیژن خون کاهش می یابد عنوان شد آیا این نکته صحت دارد یا خیر؟
ماسک هیچ تاثیری در کاهش اکسیژن رسانی ندارد. یک جراح یا تکنسین اتاق عمل ساعت‌ها در تمام عمر کاری‌اش در روز از ماسک استفاده کرده و هیچ وقت هم دچارکمبود اکسیژن نمی‌شود. مطالعات علمی که انجام شده نشان می‌دهد استفاده از ماسک‌های تنفسی به‌خصوص انواع ماسک‌های پزشکی هیچ تاثیری روی تنفس ، میزان اکسیژن و یا دی‌اکسید کربن خون ندارد.
*در مورد فعالیت مدارس در فصل پاییز و زمستان تردیدهایی وجود دارد چه چشم اندازی در وزارت بهداشت در مورد این موضوع وجود دارد؟
اگر وضعیت در پاییز و زمستان مثل امروزکه با پیک بیماری مواجه هستیم باشد قاعدتا بازگشایی وجهی نداشته و باید به سمت حداقل حضور فیزیکی و آموزش مجازی باشیم ولی اگر شرایط بهتر شود مادامی که شرایط مناسب برقرار باشد می‌توان آموزش حضوری را نیز از سرگرفت، ولی به هر حال هر زمان احساس خطر شود و نمودار ابتلاء افزایش یابد آن‌جاست که باید اقدام مداخله‌ای انجام شود و اولین اقدام مداخله‌ای هم بخش آموزش خواهد بود.
*در برخی از کشورها طرحهایی مانند پنج روز فاصله و دو روز قرنطینه را در اوج بحران انجام داده‌اند. فکر می‌کنید چنین طرحی را بتوان در ایران یا در مناطق قرمز یا هشدار اجرایی کرد؟
به هرحال این‌ها طرحهایی است که به نظر می‌آید بعضا جواب داده است. البته بخشی از مشاغل خدماتی و یا گردشگری با اینگونه طرح ها آسیب خواهد دید ولی برای اجرای چنین طرح هایی نیز در حال کارهای مطالعاتی هستیم و اگر مانند استفاده از ماسک نکات مثبت آن تایید شود انجام می شود .
*در مورد زمان ورود ویروس کرونا به کشور حرف و حدیث های زیادی مطرح شد، آیا واقعا زمان ورود همان آخر بهمن 98 که رسما اعلام شده بوده است و یا از قبل آن نشانه هایی از ویروس در کشور وجود داشته است؟
شناسایی مورد قطعی 30 بهمن‌ماه است که در این مورد هیچ خدشه‌ای وجود ندارد ولی آن فردی که 30 بهمن شناسایی شده یک هفته قبل از آن بستری بوده و یک هفته قبل از آن نیز علامت داشته است و لذا قاعدتا می توان گفت در نیمه اول بهمن‌ماه این ویروس در کشور بوده و در نیمه دوم خودش را در قالب علامت نشان داده و نهایتا دو موردش در 30 بهمن تشخیص قطعی داده شده است.
امروز مقالات علمی نشان می دهد در 27 دسامبر در اروپا و در پاریس بیماری وجود داشت ، با تراکم جمعیت و حجم مراوداتی که در فرانسه و بین فرانسه و کشورهای دیگر وجود داشت قطعا در کشورهای دیگر هم در همان دسامبر و اوایل ژانویه ویروس منتقل شده است ولی شما می‌بینید دو ماه بعد قرنطینه و این بحث‌ها در اروپا پیش می‌آید. این دو ماه اتفاقا گپ است و یک سوال جدی وجود دارد که من بارها این را توییت کردم؛ این قرنطینه بعد از دو ماه یعنی چه؟
این ویروس در اروپا چرخیده بود حتی در ایتالیا هم مطابق نمونه هایی که این روزها از فاضلاب بدست آمده و تایید هم شده کرونا وجود داشت و حال این سئوال وجود دارد که بعد از دو ماه قرنطینه شهرهای شمالی ایتالیا برای عدم انتشار به شهرهای دیگر چه معنی دارد در حالیکه این اتفاق افتاده بود و ویروس مانند یک بذر در تمام اروپا پخش شده بود.
بیشتر بخوانید:
*مخالفت وزارت بهداشت با اجرای مجدد طرح ترافیک/ سرانجام قرارداد پرستاران ۸۹ روزه
*جهانپور: ماسک از هر واکسنی برای پیشگیری از کرونا موثرتر است