پلاستیک از جمله وسایلی بود که به تدریج به تمام بخش های صنعت و زندگی تک تک ما آدم ها چه در کشورهای توسعه یافته و چه در حال توسعه نفوذ کرد، تا آن جا که بشر روزی چشم باز کرد و دید گرفتار «اپیدمی پلاستیک» شده است.
از گیاهان تا جانوران آبزی و مردم هم از دست مضرات آن در امان نبودند و نیستند. به همین دلیل طبق معمول بعضی از دولت ها پا پیش گذاشتند و قوانین سخت گیرانه برای استفاده از پلاستیک در نظر گرفتند. برخی دیگر از کشورها نیز ترجیح دادند این موضوع را به گردن نسل های آینده بیندازند و خود مروج استفاده از این کالا باشند.
به گزارش خبرنگار عصر ایران، از نیمه دوم قرن بیستم جهان کم کم به این فکر فرو رفت که باید چاره ای برای کنترل مشکلات زیست محیطی ناشی از استفاده از پلاستیک بیابد. به همین دلیل در دهه 60 میلادی نخستین روش‌های شیمیایی برای تجزیه مولکول‌های هیدروکربنی مشتق شده از نفت ابداع شد که قادر بود انواع پلاستیک را تجزیه کند.
البته به گزارش یورونیوز، از آن زمان تاکنون تولید جهانی پلاستیک از حدود ۲ میلیون تن در سال به ۳۸۰ میلیون تن رسیده که این رشد تقریباً سه برابر سریع تر از تولید ناخالص داخلی جهان است. از ۶.۳ میلیارد تن زباله‌های پلاستیکی تولید شده از دهه ۱۹۵۰ میلادی تا کنون نیز تنها ۹ درصد آن بازیافت و ۱۲ درصد دیگر سوزانده و مابقی در محل‌های دفن زباله یا طبیعت ریخته شده‌اند.
وضعیت ایران هم در این معادله جهانی اصلا مطلوب نیست؛ آن طور که برخی از مسئولان می گویند این کشور در زمره 10 کشور پرمصرف ظروف یک بار مصرف پلاستیکی است. به این آمار باید تولید روزانه 500 تن پلاستیک در کشور و اضافه شدن روزانه 3 کیسه پلاستیکی به چرخه محیط زیست توسط هر شهروند را اضافه کرد.
آن طور هم که ناهید خداکرمی رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران گفته است براساس یك مطالعه در سازمان محیط زیست مشخص شد در هر غرفه میوه و تره‌بار تهران به طور میانگین 8.5 كیلوگرم پلاستیك مصرف می‌شود که این حجم در شمال تهران 13 كیلو و در شرق تهران شش كیلو بوده است.
به گفته این عضو شورای شهر تهران به طور کلی روزانه 21 تن و سالانه 5/ 7 میلیون تن كیسه پلاستیكی فقط در میادین میوه و تره‌بار استفاده می‌شود.
به طور کلی، آمار میزان تولید پلاستیک در ایران مانند بسیاری از آمارها مشخص و شفاف نیست و هر کس از ظن خود چیزی می گوید. اما محاسبه اینکه روزانه چه تعداد کیسه پلاستیکی در کلانشهری مانند تهران جمع آوری می شود، تا حدی قابل محاسبه است.
صدرالدین علیپور مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران که مرجع اصلی و رسمی پاسخگویی به این سوال است در گفت و گو با خبرنگار عصر ایران، می گوید که در سال 98 به طور میانگین روزانه 18 تن پت، 36 تن پلاستیک و 88 تن نایلون تنها در مجتمع پردازش و دفع آرادکوه جداسازی شده اند.
او این را هم اضافه می کند که این آمار به غیر از میزان پسماندی است که در مناطق 22 گانه جمع آوری و تفکیک می شود: «آمارهای سال گذشته نشان می دهد که به طور متوسط روزانه 21 تن پت، 53 تن پلاستیک و 30 تن مشمع در مناطق جمع آوری شده است.»
براساس آن چه این مسئول شهرداری تهران می گوید، تنها در سال گذشته به طور میانگین 14 هزار و 235 تن پت، 32 هزار و 485 هزار تن پلاستیک و 43 هزار و 70 تن نایلون در مجتمع آرادکوه و مناطق 22 گانه جمع آوری و تفکیک شده است.
به عبارت دیگر، در سال 98 حدود 90 هزار تن پسماند پلاستیکی به شکل رسمی در تهران جمع آوری شده است، اما قطعا، این رقم بیانگر تمام واقعیت نیست چراکه می دانیم بخشی از پسماندهای خشک تهران توسط زباله گردها و به طور کلی مافیای زباله در همان مخازن تفکیک می شود. پس به طور قطع آمار پسماندهای پلاستیکی در تهران در سال گذشته بیش از 90 هزار تن بوده است.
آمار پسماندهای پلاستیکی هر چه که باشد مهم این است که چه میزان از این پسماند بازیافت می شود و چه حجمی از آن به دل خاک می رود و تبع آن آلودگی خاک را ایجاد می کند. به طور کلی از 50 هزار تن زباله ای که روزانه در ایران تولید می شود تنها 10 درصد بازیافت می شوند.
آن طور که شكوفه بسیم، كارشناس پسماند دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست می گوید در ایران حتی یک درصد از کیسه های پلاستیکی بازیافت نمی شوند.
نویسنده: میمنت گلشنی