سیدروح الله لطیفی، سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: از ابتدای سال تاکنون گمرک جمهوری اسلامی ایران به میزان ۸۷۸ نفر قاچاق انسان را شناسایی و کشف کرده است. این کشفیات که خروج غیرقانونی افراد را شامل می‌شود بیشتر به سمت غرب یعنی کشور ترکیه گزارش شده است.
کشف اتباع ۱۶ کشور مختلف به هنگام خروج غیرقانونی از مرز‌های ایران
وی افزود: دلیل این حجم از سفر‌های غیرقانونی به سمت ترکیه، قانونی است که در این کشور برای پناهندگان و مهاجران و عدم دیپورت آن‌ها بدون اوراق و مجوز‌های سفر تعریف شده است. بیشترین اتباع کشف شده در قاچاق انسان در سال ۹۸ مربوط به اتباع افغان، پاکستان، ایران، سوریه، جمهوری آذربایجان، مصر، عراق، بنگلادش، ازبکستان، تاجیکستان، گینه، سریلانکا، سودان، سومالی، هند و گرجستان هستند که از این میان اتباع افغان بیش از ۵۱ درصد کشفیات را تشکیل داده اند.
لطیفی در پاسخ به این سوال که چرا اتباع سوری برای رفتن به ترکیه از ایران قاچاق می‌شوند؟ گفت: بیشتر سوری‌ها که از کشور سوریه به قصد مهاجرت غیرقانونی به اروپا اقدام می‌کنند از کشور خود و از مسیر مدیترانه یا ترکیه به این موضوع مبادرت می‌ورزند، اما بعضا در میان افراد کشف شده که به صورت قاچاق قصد عبور از کشورمان را داشتند نیز از اتباع سوریه‌ای مشاهده شده است که امکان دارد سال‌ها در کشور دیگری زندگی کرده باشند که برای رسیدن به غرب از مسیرهای ایران و سپس ترکیه بخواهند استفاده کنند.
سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: برای این ۸۷۸ نفر کشف شده ۲۱۷ فقره پرونده قضائی تشکیل شده است.
وی ادامه داد: این تعداد کشفیات قاچاق انسان، همه کشفیات قاچاق انسان در کشور نیست و صرفا آمار گمرک است و کشفیات سایر دستگاه‌ها مانند نیروی انتظامی مطمئنا بسیار بیشتر از این تعداد است که آمار کشفیاتشان را از آن‌ها باید اخذ کنید، زیرا تعداد زیادی از طریق مسیرهای کوهستانی و غیر رسمی قصد عبور از ایران برای ورود به ترکیه را دارند که در کنترل گمرک نیست و گمرک صرفا مبادی رسمی را تحت نظارت دارد، اما در شرایط سخت زمستان که برف و سرما مسیرهای کوهستانی را دربر میگیرد کشفیات سایر ارگان‌ها مانند نیروی انتظامی از مسیرهای غیر رسمی و کوهستانی نیز به دلیل مخاطرات برای افراد و قاچاقچیان کاهش می‌یابد، اما در مقابل مسیر قاچاقچیان به سمت مبادی رسمی و اختفا و استتار در کالا‌های صادراتی یا ترانزیتنی تغییر می‌کند.
دلیل کاهش میزان خروج غیرقانونی در فصل زمستان چیست؟
این مقام مسئول تاکید کرد: در هوای گرم به دلیل استفاده از مسیرهای کوهستانی غیر رسمی حجم خروج بیشتر می‌شود. جالب است بدانید که قانونی در ترکیه وجود دارد که هیچکس حق ندارد افراد بدون مدارک هویتی را تا استانبول که بخش اروپایی و یکی ازغربی‌ترین نقطه این کشور است سوار بر خودرو منتقل کند به همین دلیل این افراد بعد از ورود به خاک ترکیه از شرق این کشور تا شهر استانبول را به صورت پیاده طی می‌کنند.
پناهجویان برای رسیدن به استانبول ۲۳ روز پیاده می روند!
وی ادامه داد: این مسیر حدود ۲۰ تا ۲۳ روز طول می‌کشد و معمولا در این شرایط آمار کشفیات به دلیل برودت شدید هوا کاهش می‌یابد، چون امکان طی کردن این مسیر در این زمان بسیار سخت و کشنده است، اما قاچاقچیان انسان با فریب افراد و بدون اعلام شرایط بعضا جان این انسان‌ها را برای مطامع خود به خطر می‌اندازند با این اوصاف در بهمن کشفیات قاچاق انسان در یک مورد ۲۶ فرد بود که از این میان یکی از آنان ایرانی و ۲۵ نفر دیگر از اتباع افغانستانی بودند که طی روز‌های گذشته قصد خروج از کشور از طریق گمرک بازرگان را داشتند که توسط پرسنل این گمرک کشف و تحویل مقامات قضایی شدند.
لطیفی با اشاره به اینکه بخشی از این قاچاقچی‌ها افراد را در کالا‌ها جاساز می‌کنند، گفت: عمده اختفای این افراد در بار‌هایی است که به صورت پالتی یا به صورت بشکه‌ای از کشور عبور می‌کنند که قاچاقچیان انسان این افراد را برای خروج غیر قانونی در آن‌ها مخفی می‌کنند.
وی در پاسخ به این سوال که نحوه کشف آن‌ها چگونه است؟ گفت: کشفیات از سه روش صورت میگیرد. کشفیات از طریق ارزیاب‌های گمرکی، بررسی‌های درب خروج و همچنین استفاده از ایکس ری‌های با حساسیت بالا انجام می‌شود. حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد شناسایی قاچاق انسان از طریق ایکس ری با حساسیت بالا کشف می‌شوند. نحوه دیگر شناسایی قاچاق انسان تغییرات بوجود آمده درپلمپ بار‌ها و کامیون‌ها است که ارزیابان گمرک با بررسی تغییرات ایجاد شده کالا و انسان جاساز شده را کشف می‌کنند.
لطفی گفت: آمار کشفیات قاچاق انسان که کاشف آن گمرکات بودند نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده است.
این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که ورود غیرقانونی برخی از اتباع به کشور به چه صورت مهار می‌شود؟ بیان کرد: مقابله با ورود غیر قانونی و یا قاچاق انسان به کشوردر مرز‌ها از طریق نیروی انتظامی و دستگاه‌های مرتبط صورت میگیرد و گمرکات در حوزه تحت کنترل خود اقدام می‌کنند که نسبت به کل مرز‌ها بسیار محدود است که در این زمینه نیز همکاری خوبی با سایر دستگاه‌ها داریم.
۵۱ درصد کشفیات قاچاق انسان مربوط به افغان هاست
لطیفی در پایان تاکید کرد: از میان ۸۷۸ نفر کشفیات قاچاق در کشور از ابتدای سال، بیش از ۵۱ درصد اتباع افغانستان، ۲۰ درصد اتباع پاکستان، ۱۳ درصد اتباع ایرانی، ۶ درصد اتباع سوریه، سه درصد اتباع آذربایجان و مابقی از اتباع مصر، عراق، بنگلادش، ازبکستان، تاجیکستان، گینه، سریلانکا، سودان، سومالی، هند، گرجستان و بخشی نیز بدون تابعیت هستند، افراد پس از شناسایی در گمرکات تحویل مقامات انتظامی و قضایی می‌شوند و تصمیم گیری در قبال آن‌ها بستگی به تصمیمات این نهاد‌ها دارد به طور مثال برای اتباع سایر اتباع معمولا تصمبم بر برگرداننده شدن آن‌ها به کشورشان اتخاذ می‌شود، اما تبعه افغان در کمپ‌هایی نگهداری می‌شوند تا تعیین تکلیف شوند.