فرخنده پیشدادفر یکی از بانوان موفق در حوزه مردم‌شناسی سی و پنج سال از عمر خود را وقف ادبیات شفاهی زادگاهش کرده است.
به گزارش ایرنا، پیشدادفر در سال ۱۳۲۸ در آبادی درتوجان به دنیا آمد و پدرو مادرش از اهالی این روستا هستند.
وی زمانی که مدرسه می‌رفت ساکن بندرعباس بود و در شهر درس می‌خواند و با شروع تابستان در روستا و در باغ و نخلستان‌های درتوجان روزهای نوجوانی خود را با ترسیم آینده‌ای زیبا سپری می‌کرد. تا اینکه سال ۴۶ دیپلم گرفت.
پیشدادفر به رغم معلولیت جسمی در نویسندگی زبردست و دارای طبعی سلیم است و به گفته خودش؛ در سال ۱۳۴۷ از طریق یک برنامه تلویزیونی از مکتب نجوا فرهنگ مردم را فراگرفته و به صورت افتخاری به گردآوری فرهنگ شفاهی مردم درتوجان مشغول است.
این پژوهشگر هرمزگانی که از سال ۱۳۴۷ وارد صدا و سیمای مرکز خلیج فارس شد تا سال ۱۳۵۹ در این مرکز مشغول به کار بود و بعد نیز بازنشسته شد.
از تالیفات وی که عمدتا بر پایه روایات شفاهی است می‌توان به "فرهنگ مردم درتوجان" اشاره کرد که سال ۸۰ چاپ شد و جلدهای یک تا پنج آن نیز مربوط به افسانه‌های مردم ایران زمین در فرهنگ درتوجان(جلد یک تا چهار برای کودکان، جلد پنجم برای نوجوانان) و جلدهای شش و هفت آداب و رسوم و واژه‌ها را دربر می‌گیرد.
کتاب«فرهنگ مردم درتوجان» در مجموع در ۷جلد چاپ شده و به موضوع‌هایی شامل، آداب و رسوم مردم درتوجان، مسابقه کوها و گیاهان منطقه و روش استفاده، بیماری‌ها و روش درمان، بازی‌ها و دست نوشته‌های نجوا پرداخته است.
آزادگان و آیین جهانداری گزیده‌ای از اشعار فردوسی از دیگر آثار فرخنده پیشدادفر است.
کتاب‌های وی به دو گویش نوشته شده‌اند و مرجع خوبی برای دانش‌جویان و دانش‌آموزان محسوب می‌شوند.
پیشدادفر با دلیل علاقه زیاد به تاریخ اجتماعی استان هرمزگان به خصوص درتوجان در سال‌های ۷۶ و ۸۱ تعداد ۳۹ قلم اشیاء مردم‌شناسی مربوط به درتوجان را به معاونت میراث فرهنگی استان اهدا کرده است.
درتوجان منطقه‌ای در ۵۰ کیلومتری شرق بندرعباس بین حسنلنگی و بخش تخت واقع شده است.
آبادی درتوجان تابستان در ماه‌های مختلف، هوای مختلف دارد در چله اسد یا از نیمه سرطان تا نیمه‌های اسد هوا مرطوب و فوق‌العاده گرم است.
در اواخر مردادماه و اوایل شهریور باد شدیدی از شمال می‌وزد که شاخه‌های نخل‌ها را می‌شکند و به باد آخر معروف است در زمستان نیز باد از سمت شمال زیاد می‌وزد و به ناشی معروف است.
مردم درتوجان از چند طایفه تشکیل شده‌اند که معروف‌ترین آنها مزاجانی است و زبان آنها فارسی نزدیک به لهجه شیرازی و لباس نیز مانند فارس‌هاست.
همگی عشایر و از نواحی جنوب فارس با دام‌های خود به شرق بندرعباس مهاجرت کرده و در اینجا ساکن شده‌اند، مزاجانی خود می‌گویند که از خوانین مزاجان بوده‌اند و بعد از تصرف قلعه مزاجان کوچ کرده‌اند.
زندگینامه کوتاهی از فرخنده پیشدادفر؛ پژوهشگر حوزه مردم‌شناسی هرمزگان در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما»؛ شرحی بر احوال مشاهیر فرهنگی هنری هرمزگان توسط ماندانا سایه‌بانی چاپ شده است.
در این کتاب هم‌چنین زندگینامه مهین بانو شکیبا؛ نخستین بانوی داروساز بندرعباس در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما»؛ روایت شده است.
در کتاب در کتاب «در یاد ماندگان دیار ما» اسامی دیگر بانوان موفق استان هرمزگان در حوزه‌های شعر و ادبیات معرفی شده است که از جمله آنها می‌توان به "فرخنده پیشدادفر" بانوی معلول جسمی موفق در حوزه‌های نویسندگی و پژوهشگری فرهنگی و اجتماعی"، پروانه بیابانی یکی از معروف‌ترین زنان شاعران خطه هرمزگان، مرحومه مریم بهنام پیشکسوت و از مفاخر فرهنگی و مرحومه فاطمه دژگانی"محقق و نویسنده قشمی اشاره کرد.
سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز کتابی دیگر ماندانا سایه‌بانی است که در سال ۹۶ به چاپ رسیده و در این کتاب سرگذشت شاعران و مشاهیر در استان هرمزگان را برای مخاطبان به رشته تحریر درآمده است.
کتاب سخنوران هرمزگان؛ از دیروز تا امروز در ۳۵۰ صفحه و در هزار نسخه به چاپ رسیده است.
نویسنده در این کتاب تلاش کرده است ۱۰۷ شاعر و مشاهیر از قرن‌های هفتم تاکنون ساکن در استان هرمزگان را معرفی کند.