چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی ها در جهان است. از محبوب‌ترین انواع چای می توان به سبز، سیاه، سفید و اولانگ اشاره کرده که همه آنها از برگ های گیاه کاملیا سیننسیس (Camellia Sinensis) تهیه می شوند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، شاید کمتر چیزی به اندازه نوشیدن یک فنجان چای گرم بتواند احساس آرامش و رضایت را در انسان ایجاد کند، اما فواید این نوشیدنی به همین جا ختم نمی شود.
چای به واسطه خواص شفابخشی خود برای قرن ها در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار گرفته است. افزون بر این، پژوهش های مدرن نشان می دهند که ترکیبات گیاهی موجود در چای ممکن است در کاهش خطر بیماری های مزمن، مانند سرطان، چاقی، دیابت و بیماری قلبی موثر باشند.
اگرچه مصرف چای به میزان متعادل انتخابی بسیار سالم برای بیشتر افراد است، مصرف بیش از حد این نوشیدنی - بیش از سه تا چهار فنجان یا 710 تا 950 میلی لیتر - در روز می تواند با برخی عوارض جانبی منفی همراه باشد که در ادامه با چند نمونه از آنها بیشتر آشنا می شویم.
چای حاوی ترکیباتی به نام تانن ها است. تانن ها می توانند با آهن موجود در برخی مواد غذایی پیوند تشکیل داده و از جذب این ماده معدنی در دستگاه گوارش جلوگیری کنند.
کمبود آهن یکی از شایع‌ترین موارد کمبود مواد مغذی در جهان است و اگر دارای سطوح پایین آهن در بدن خود باشید، مصرف بیش از حد چای ممکن است این شرایط را وخیم‌تر سازد.
پژوهش ها نشان می دهند که تانن های چای احتمال بیشتری دارد در جذب آهن از منابع گیاهی نسبت به منابع حیوانی اختلال ایجاد کنند. از این رو، اگر یک رژیم غذایی گیاهخواری یا وگان محدود کننده را دنبال می کنید باید توجه بیشتری به میزان چای مصرفی خود داشته باشید.
میزان تانن موجود در چای می تواند با توجه به نوع و چگونگی آماده کردن چای به طور قابل توجهی متغیر باشد. گفته شده است که محدود کردن مصرف چای به سه فنجان در روز یا کمتر احتمالا محدوده امن برای بیشتر افراد است.
اگر با کمبود آهن در بدن خود مواجه هستید، اما از نوشیدن چای نیز لذت می برید، مصرف این نوشیدنی بین وعده های غذایی و نه بلافاصله پس از خوردن غذا را به عنوان یک اقدام احتیاطی در نظر بگیرید. با انجام این کار احتمال کمتری دارد که در توانایی بدن برای جذب آهن از غذای مصرفی اختلال ایجاد شود.
برگ های چای به طور طبیعی حاوی کافئین هستند. مصرف بیش از حد کافئین که از چای و منابع دیگر سرچشمه می گیرد، ممکن است به احساس اضطراب، استرس و بی قراری منجر شود.
یک فنجان (240 میلی لیتر) چای با توجه به نوع و شیوه دم کردن آن حاوی حدود 11 تا 61 میلی گرم کافئین است.
چای های سیاه معمولا حاوی کافئین بیشتری نسبت به انواع سبز و سفید هستند و هرچه زمان دم کشیدن طولانی‌تر باشد، محتوای کافئین چای نیز بیشتر خواهد بود.
پژوهش ها نشان می دهند که دوزهای کمتر از 200 میلی گرم کافئین در روز بعید است که موجب اضطراب چشمگیر در بیشتر افراد شود. با این وجود، برخی افراد نسبت به دیگران حساسیت بیشتری به آثار کافئین دارند و ممکن است نیازمند محدود کردن هرچه بیشتر مصرف این نوشیدنی باشند.
اگر فکر می کنید مصرف چای موجب احساس اضطراب و استرس در شما می شود، میزان مصرف این نوشیدنی را کاهش داده و این که آیا تغییری در علائم رخ می دهد یا خیر را بررسی کنید.
همچنین، شما می توانید مصرف چای های گیاهان دارویی بدون کافئین را مد نظر قرار دهید. چای های گیاهان دارویی یک چای واقعی در نظر گرفته نمی شوند زیرا از گیاه کاملیا سیننسیس در تهیه آنها استفاده نمی شود. در عوض، آنها از انواع مختلفی از مواد بدون کافئین، مانند گل ها، گیاهان دارویی، و میوه ها درست می شوند.
از آنجایی که چای به طور طبیعی حاوی کافئین است، مصرف بیش از حد آن ممکن است در چرخه خواب انسان اختلال ایجاد کند.
ملاتونین هورمونی است که سیگنال فرا رسیدن زمان خواب را به مغز ارسال می کند. برخی پژوهش ها نشان می دهند که کافئین ممکن است تولید ملاتونین را مهار کرده که به خوابی با کیفیت پایین منجر می شود.
خواب ناکافی با برخی مشکلات روانی، از جمله خستگی، اختلال در حافظه، و کاهش دامنه توجه پیوند خورده است. افزون بر این، کمبود خواب مزمن با افزایش خطر چاقی و کنترل ضعیف بر قند خون مرتبط است.
کافئین در بدن افراد مختلف با سرعت های متفاوتی متابولیز می شود و پیش بینی دقیق چگونگی تاثیر آن بر الگوهای خواب در همه دشوار است.
برخی مطالعات نشان داده اند که حتی مصرف 200 میلی گرم کافئین شش ساعت یا بیشتر پیش از زمان خواب می تواند اثر منفی بر کیفیت خواب داشته باشد، در شرایطی که برخی مطالعات دیگر هیچ اثر چشمگیری را نشان نداده اند.
اگر علائم مرتبط با خواب بی کیفیت را تجربه می کنید و به طور منظم چای کافئین‌دار مصرف می کنید، شاید بهتر باشد میزان مصرف چای خود را کاهش دهید، به ویژه اگر نوشیدنی ها یا مکمل های دیگری که حاوی کافئین هستند را مصرف می کنید.
برخی ترکیبات موجود در چای ممکن است موجب حالت تهوع شوند، به ویژه زمانی که به مقدار زیاد یا با معده خالی مصرف می شوند.
تانن های موجود در برگ های چای مسئول طعم تلخ و گس چای هستند. ماهیت قابض تانن ها می تواند بافت گوارشی را نیز تحریک کند و به طور بالقوه به بروز علائمی ناخوشایند مانند حالت تهوع و معده درد منجر شود.
میزان چای مصرفی برای ایجاد چنین اثری از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد.
افرادی با حساسیت بیشتر ممکن است این علائم را پس از نوشیدن یک یا دو فنجان (240 تا 480 میلی لیتر) چای تجربه کنند، در شرایطی که دیگران ممکن است بدون ایجاد هیچ علامتی پنج فنجان (1.2 لیتر) چای را نیز مصرف کنند.
اگر پس از نوشیدن چای با هر یک از این علائم مواجه می شوید، شاید بهتر باشد میزان مصرف کلی چای در هر وعده را کاهش دهید.
همچنین، شما می توانید افزودن اندکی شیر به چای یا مصرف مقداری غذا با چای را مد نظر قرار دهید. تانن ها می توانند با پروتئین ها و کربوهیدرات ها در غذا پیوند تشکیل دهند که می تواند احتمال تحریک گوارشی را به حداقل برساند.
کافئین موجود در چای ممکن است موجب سوزش سردل یا تشدید علائم بازگشت اسید شود.
پژوهش ها نشان می دهند که کافئین می تواند موجب شل شدن اسفنکتری شود که مری را از معده جدا کرده و در نتیجه، اجازه می دهد محتوای اسیدی معده راحت‌تر به سمت مری بازگردد.
همچنین، کافئین ممکن است به افزایش تولید اسید معده منجر شود.
البته نوشیدن چای ممکن است لزوما موجب سوزش سردل نشود. افراد در مواجهه با غذاهای مشابه واکنش های بسیار متفاوتی دارند.
اگر به میزان زیاد چای مصرف می کنید و به طور مرتب سوزش سردل را تجربه می کنید، کاهش مصرف چای و بررسی این که آیا علائم بهبود می یابند یا خیر می تواند اقدام مفیدی باشد.
قرار گرفتن در معرض سطوح بالای کافئین از نوشیدنی هایی مانند چای طی دوران بارداری ممکن است خطر عوارضی مانند سقط جنین و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.
داده ها درباره خطرات مصرف کافئین طی بارداری مختلط هستند و همچنان به طور دقیق مشخص نیست که چه میزان کافئین بی خطر است. با این وجود، بیشتر پژوهش ها نشان می دهند که خطر عوارض اگر میزان مصرف روزانه کافئین کمتر از 200 تا 300 میلی گرم باشد، نسبتا پایین است.
محتوای کافئین چای می تواند بسیار متغیر باشد، اما معمولا بین 20 تا 60 میلی گرم در هر فنجان (240 میلی لیتر) است. از این رو، برای حفظ جانب احتیاط بهتر است میزان مصرف چای روزانه بیشتر از حدود سه فنجان (710 میلی لیتر) نباشد.
برخی افراد مصرف چای های گیاهان دارویی بدون کافئین به جای چای عادی را برای پرهیز از مصرف کافئین طی دوران بارداری ترجیح می دهند. با این وجود، تمام چای های گیاهان دارویی نیز برای استفاده طی دوران بارداری بی خطر نیستند.
به عنوان مثال، چای های گیاهی حاوی کوهوش سیاه یا شیرین بیان ممکن است موجب زایمان زودرس شوند و باید از آنها پرهیز کرد.
اگر باردار و نگران میزان مصرف کافئین هستید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
مصرف متناوب کافئین ممکن است به تسکین برخی انواع سردرد کمک کند. با این وجود، زمانی که کافئین به طور مزمن استفاده می شود، ممکن است اثری متضاد را ایجاد کند.
دریافت منظم کافئین از چای ممکن است به بروز سردردهای عودکننده منجر شود.
برخی پژوهش ها نشان می دهند که حتی 100 میلی گرم کافئین در روز نیز می تواند به سردرد عودکننده روزانه منجر شود، اما میزان مورد نیاز برای تحریک سردرد می تواند بر اساس تحمل هر فرد متفاوت باشد.
چای نسبت به انواع دیگر نوشیدنی های کافئین‌دار محبوب، مانند نوشابه یا قهوه، معمولا کافئین کمتری دارد، اما برخی انواع چای می توانند همچنان تا 60 میلی گرم کافئین در هر فنجان (240 میلی لیتر) داشته باشند.
اگر با سردردهای عودکننده مواجه هستید و فکر می کنید این شرایط با مصرف چای مرتبط است، کاهش یا قطع مصرف این نوشیدنی را برای مدتی مد نظر قرار داده و نتایج را بررسی کنید.
اگرچه احساس سبکی سر یا سرگیجه یک عارضه جانبی کمتر شایع است، اما می تواند به واسطه دریافت بیش از حد کافئین از چای رخ دهد.
این علامت معمولا با دوزهای زیاد کافئین، معمولا بیش از 400 تا 500 میلی گرم یا تقریبا 6 تا 12 فنجان (1.4 تا 2.8 لیتر) چای مرتبط است. با این وجود، سرگیجه می تواند در افرادی که نسبت به این ماده حساسیت بیشتری دارند با دوزهای کمتر نیز رخ دهد.
به طور کلی، مصرف بیش از حد چای در یک وعده توصیه نمی شود. اگر با احساس سرگیجه پس از نوشیدن چای مواجه هستید، انواع با کافئین کمتر را انتخاب کرده یا با پزشک خود مشورت کنید.
کافئین یک ماده محرک است و دریافت منظم آن از چای یا هر منبع دیگری می تواند به شکل‌گیری وابستگی منجر شود.
علائم ترک کافئین ممکن است شامل سردرد، تحریک پذیری، افزایش ضربان قلب و خستگی باشند.
سطح قرار گرفتن در معرض کافئین برای شکل گیری وابستگی می تواند به طور قابل توجهی از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی پژوهش ها نشان می دهند که وابستگی به کافئین می تواند تنها پس از سه روز مصرف متوالی شکل گرفته و با گذشت زمان شدت آن افزایش یابد.