داود عیوضلو، پژوهشگر حوزه مهاجرت در رصدخانه مهاجرت ایران در گفت‌وگو با ایسنا،اظهار کرد: پس از بحران ورود پناهجویان به قاره اروپا در سال ۲۰۱۵، روند ورود پناهجویان به سرعت کاهش پیدا کرد، به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در مجموع بیش از یک میلیون پناهجوی جدید وارد اروپا شد که می‌توان گفت به طور متوسط روزانه حدود ۲۷۰۰ پناهجوی جدید وارد کشورهای اروپایی شده است.
وی با بیان اینکه این تعداد در سال ۲۰۱۸ به ۳۶۷ پناهجو در هر روز کاهش پیدا کرد، یادآور شد: تعداد پناهجویان ورودی به اروپا به‌ویژه از مسیر شرق دریای مدیترانه (یونان) پس از توافق اتحادیه اروپا با کشور ترکیه برای نگهداشت پناهجویان و یا بازگشت بخشی از پناهجویان به این کشور کاهش چشمگیری پیدا کرد.
عیوضلو ادامه داد: از طرف دیگر پس از کاهش ورود پناهجویان از شرق مدیترانه در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، روند ورود پناهجویان از مسیر غرب (اسپانیا) و مرکز (ایتالیا) دریای مدیترانه افزایش پیدا کرد، اما پس از به روی کار آمدن دولت دست راستی در ایتالیا این روند به خصوص در سال ۲۰۱۹ به شدت کاهش یافت.
این پژوهشگر حوزه مهاجرت با تاکید بر اینکه در سال ۲۰۱۹ تعداد پناهجویان ورودی به اروپا از مسیر یونان (مسیر دریا) مجددا روند صعودی را نشان می‌دهد، خاطر نشان کرد: آمارهای ارائه شده توسط کمیساریای عالی پناهندگان (UNHCR) نشان می‌دهد که تا اواخر اکتبر ۲۰۱۹ (۵ آبان ۱۳۹۸) در مجموع ۵۵ هزار و ۳۴۸ نفر از طریق دریا و خشکی وارد یونان شده‌اند که نزدیک به ۴۴ هزار نفر از آنها از طریق دریا خود را به جزایر کشور یونان رسانده‌اند. این در حالی است که در کل سال ۲۰۱۸ تعداد پناهجویان وارد شده به یونان در حدود ۵۰ هزار نفر بوده است که این موضوع حاکی از روند افزایشی ورود پناهجویان به کشور یونان است.
وی کل پناهجویان واردشده به یونان از طریق دریا در سال ۲۰۱۸ را در حدود ۳۲ هزار نفر ذکر کرد و ادامه داد: مقایسه تعداد پناهجویان وارد شده از طریق دریا به جزایر یونان در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۱۹ (۴۳۶۸۳ نفر) با کل سال ۲۰۱۸ (۳۲۴۹۴ نفر) حاکی از افزایش ۲۵ درصدی ورود پناهجویان در سال ۲۰۱۹ به جزایر یونان است.
به گفته این محقق از زمان توافق اتحادیه اروپا و کشور ترکیه در سال ۲۰۱۶ تا تابستان سال ۲۰۱۹ تعداد پناهجویان وارد شده به یونان از طریق دریا در یک ماه به بیش از ۵ هزار نفر نرسیده بود که برای اولین بار در ماه آگوست به بیش از ۵ هزار نفر رسیده و در سپتامبر امسال به بیش از ۱۰ هزار نفر افزایش پیدا کرد.
پژوهشگر حوزه مهاجرت در رصدخانه مهاجرت ایران اضافه کرد: بر اساس آمارهای UNHCR از نظر ملیت پناهجویان وارد شده به یونان از طریق دریا تا اواخر سپتامبر سال ۲۰۱۹، مهاجران افغانستانی با ۱۳۸۲۰ نفر ۳۸ درصد پناهجویان وارد شده به جزایر یونان را تشکیل می‌دهندکه از این لحاظ در رتبه اول قرار دارند.
وی افزود: پس از مهاجران افغانستانی، مهاجران سوری (۹۱۳۳ نفر) ۲۵ درصد پناهجویان وارد شده از طریق دریا به کشور یونان را در سال ۲۰۱۹ تشکیل می‌دهند و پس از آن مهاجران کشورهای "جمهوری دموکراتیک کنگو" و "عراق" در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
عیوضلو با اشاره به میزان پناهجویان ایرانی به یونان، گفت: پناهجویان ایرانی وارد شده به کشور یونان از طریق دریا در این بازه زمانی با ۶۵۴ نفر کمتر از دو درصد کل پناهجویان وارد شده به یونان را شامل می‌شوند.
وی تاکید کرد: ورود این حجم از پناهجویان به جزایر یونان باعث شده است تا بسیاری از کمپ‌های پناهجویان بیش از ظرفیت خود از پناهجویان میزبانی کنند که در هفته‌های اخیر باعث افزایش اعتراضات و بعضا درگیری میان پناهجویان شده است.
عیوضلو با بیان اینکه موضوع جدید در مسیر دریای مدیترانه برای پناهجویان اروپا، روند کاهشی تعداد پناهجویان ورودی از غرب دریای مدیترانه (کشور اسپانیا) در سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ است، اظهار کرد: اما در طرف مقابل شاهد افزایش ورود پناهجویان از طریق شرق دریای مدیترانه (کشور یونان) هستیم. شاید بتوان گفت که یکی از دلایل افزایش تعداد پناهجویان ورودی به یونان تحولات شکل گرفته در کشور ترکیه است؛ چراکه پس از حمله ترکیه به شمال سوریه و برنامه‌ریزی این کشور برای اسکان تعداد زیادی از پناهجویان سوری مستقر در ترکیه در شمال سوریه، بخشی از این پناهجویان به سبب عدم تمایل به بازگشت به کشورشان اقدام به مهاجرت مجدد به سمت کشورهای اروپایی می‌کنند.
وی روی کار آمدن دولت راست گرا در یونان را از دیگر عوامل در این زمینه دانست و یادآور شد: این امر موجب شد تا بخشی از مهاجران از ترس کنترل بیشتر مرزهای دریایی این کشور در سال‌های آتی همچون ایتالیا از سال ۲۰۱۷ تاکنون، در تلاش هستند تا هر چه زودتر خود را به اروپا برسانند.
عیوضلو با بیان اینکه تحولات کشور افغانستان و شدت گرفتن درگیری‌ها و تعداد بالای کشته‌های داخلی در سال ۲۰۱۸ نیز روند خروج مهاجران افغانستانی به سوی ترکیه و اروپا را تشدید کرده است، ادامه داد: از سوی دیگر با تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی، بخشی از مهاجران افغان ساکن در ایران نیز به سمت کشورهای اروپایی حرکت کردند. به علاوه افزایش تعداد مهاجران فاقد مدرک بازداشت شده افغانستانی در کشور ترکیه و دیپورت آنها به کشور افغانستان نیز باعث شده است تا بخشی از مهاجران فاقد مدرک افغانستانی ساکن در کشور ترکیه اقدام به حرکت به سمت جزایر کشور یونان کنند.
وی در تحلیل این وضعیت خاطر نشان کرد: به طور کلی پس از روی کار آمدن دولت جدید راستگرای "دموکراسی نوین" در یونان از اواسط سال جاری میلادی و تصویب قانون جدید پناهجویی در اواخر اکتبر ۲۰۱۹ در این کشور، در خصوص تسریع در روند بازگشت پناهجویان رد شده به کشور ترکیه، باید دید که تحولات مسیر شرق دریای مدیترانه برای مهاجران به سمت اروپا به چه صورت رقم خواهد خورد. به علاوه، تحولات شمال سوریه و همچنین تهدیدهای مکرر دولت ترکیه مبنی بر باز کردن مرزها به روی مهاجران و اتمام زمان توافق مهاجرتی سه ساله اتحادیه اروپا با کشور ترکیه در اواخر سال ۲۰۱۹، از دیگر چالش‌های پیش‌روی کشورهای اروپایی در زمینه مدیریت ورود مهاجران به این قاره است.