دیسپلازی کلیه شرایطی است که حتی پیش از تولد در انسان شکل می گیرد. به گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی آمریکا، دیسپلازی کلیه به واسطه رشد ناقص ساختارهای درونی کلیه های جنین رخ می دهد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اکتیو بیت"، دیسپلازی کلیه بر چگونگی جریان ادرار از کلیه ها تاثیرگذار است زیرا حالب یا میزنای، یعنی لوله ای که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کند، به طور کامل در کلیه رشد نکرده و منشعب نمی شود. از این رو، ادرار که در حالت عادی از این لوله ها عبور می کند، جایی برای رفتن ندارد. آشکار است که این شرایط می تواند به بروز برخی مشکلات منجر شود. در ادامه با دیسپلازی کلیه بیشتر آشنا می شویم.
از دیدگاه ساختاری، نتیجه دیسپلازی کلیه جایگزینی بافت عادی کلیه با کیسه های حاوی مایع (کیست ها) است. همان گونه که پیشتر اشاره شد، به واسطه عدم رشد و منشعب شدن کامل حالب در کلیه، ادرار که باید توسط کلیه تولید شود، جایی برای رفتن ندارد و به شکل کیست درون کلیه جمع می شود. این کیست ها می توانند مانع از عملکرد عادی کلیه شوند.
در شرایطی که دیسپلازی کلیه می تواند هر دو کلیه را تحت تاثیر قرار دهد، اما در بیشتر موارد یک کلیه درگیر این شرایط می شود. نوزاد با یک کلیه سالم نیز می تواند رشدی عادی را تجربه کند و با مشکلات سلامت کم یا هیچ مشکلی مواجه نشود.
با این وجود، نوزادانی که هر دو کلیه آنها تحت تاثیر دیسپلازی قرار گرفته است، معمولا طی دوره بارداری جان خود را از دست می دهند. آنهایی که به دنیا می آیند نیز نیازمند مداخلات پزشکی، مانند دیالیز و حتی پیوند کلیه در اوایل زندگی خود هستند.
بسیاری از نوزادان و کودکان مبتلا به دیسپلازی که یک کلیه آنها تحت تاثیر قرار گرفته است، معمولا هیچ نشانه ای از بروز یک مشکل سلامت را نشان نمی دهند و یک زندگی سالم و عادی را دنبال می کنند.
انجام سونوگرافی طی دوران بارداری تنها راه تشخیص دیسپلازی کلیه در نوزادان متولد نشده است. با این وجود، ممکن است دیسپلازی کلیه تا پیش از تولد نوزاد تشخیص داده نشود. بزرگ شدن اندازه یک کلیه ممکن است نشانگری از این مشکل باشد و این در شرایطی است که کودک امکان دارد برای درمان یک عفونت دستگاه ادراری یا مشکلات سلامت دیگر به پزشک مراجعه کرده باشد.
پیشتر به این نکته اشاره شد که دیسپلازی کلیه که یک کلیه کودک را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند با هیچ علامتی همراه نباشد، اما این افراد در ادامه زندگی خود می توانند با خطر ابتلا به فشار خون بالا یا پرفشاری خون مواجه باشند که این شرایط نیز معمولا با نشانه ای آشکار همراه نیست، اما در صورت عدم رسیدگی می تواند موجب بروز مشکلات سلامت جدی شود.
همانند بزرگسالان، پرفشاری خون می تواند در کودکان نیز رخ دهد و این امکان وجود دارد تا زمانی که دیگر خیلی دیر شده است نیز تشخیص داده نشود. اگرچه پرفشاری خون در کودکان نادر است، اما اگر از ابتلای وی به دیسپلازی کلیه آگاه هستید، نظارت منظم بر سطوح فشار خون اقدامی عاقلانه است.
خطر ابتلا به دیسپلازی در نوزاد متولد نشده می تواند با مصرف برخی داروها توسط مادر مرتبط باشد. زنان باردار باید پیش از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنند. از جمله داروهایی که با دیسپلازی کلیه پیوند خورده اند می توان به داروهای درمان تشنج و فشار خون اشاره کرد.
افزون بر این، عوامل ژنتیکی می توانند در این زمینه نقش داشته باشند. برخی سندرم های ژنتیکی که بخش های دیگر بدن را تحت تاثیر قرار می دهند ممکن است در ابتلا به دیسپلازی کلیه نقش داشته باشند. همچنین، نوزاد مبتلا به دیسپلازی کلیه می تواند گاهی اوقات دارای مشکلاتی باشد که دستگاه گوارش، سیستم عصبی، رگ های خونی و قلب، عضلات یا ساختارهای دیگر در دستگاه ادراری را تحت تاثیر قرار دهد.
روش های درمان دیسپلازی کلیه بر مدیریت علائم و نه از بین بردن آنها متمرکز هستند. همانگونه که پیشتر اشاره شد، پرفشاری خون می تواند با این شرایط مرتبط باشد، از این رو، کنترل منظم فشار خون باید بخشی از برنامه درمانی و مراقبتی باشد.
آزمایش های عملکرد کلیه و آزمایش ادرار برای تعیین سطوح پروتئین از دیگر مواردی هستند که مد نظر قرار می گیرند. در مواردی که یک عفونت دستگاه ادراری به واسطه دیسپلازی کلیه شکل گرفته است، آنتی بیوتیک ها می توانند برای مدیریت شرایط استفاده شوند. در موارد شدید، کلیه تحت تاثیر قرار گرفته که موجب درد و فشار خون بالا شده یا شرایطی غیرعادی دارد ممکن است طی یک عمل جراحی خارج شود.