درباره ویکتور؛ بمب افکن اتمی انگلیسی! (+تصاویر)

عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- هندلي پيج ويكتور يك بمب افكن استراتژيك بريتانيايي مجهز به موتور جت است كه توسط اولين شركت سازنده هواگرد با سهامي عام در انگلستان به نام "هندلي پيج" طراحي و توسعه يافت. اوج فعاليت اين كمپاني مربوط به دوران جنگ سرد مي شود. هندلي پيج ويكتور سومين و آخرين بمب افكن سري V بود كه به نيروي هوايي سلطنتي خدمت كرد.

طراحي و توسعه

اين محصول به عنوان بخشي از پروژه تعيين استراتژي هاي خاص براي توليد و استفاده از تسليحات هسته اي هوابرد بريتانيا وارد مراحل ساخت خود شد و در نهايت نيز به دليل خستگي مواد (شكست ماده در اثر اعمال نيروهاي متناوب و تنش هاي تكرار شونده) از عمليات كنار گذاشته شد.

در ادامه شماري از ويكتورهاي توليد شده براي مقاصد شناسايي استراتژيك اصلاح و مجهز به تركيبي از رادارها، دوربين ها و همينطور سنسورهاي مختلف شدند. در واقع پس از آن كه پروژه بازدارندگي هسته اي در اختيار موشك هاي پلاريس نيروي دريايي بريتانيا با قابليت پرتاب از زيردريايي ها قرار گرفت، ناوگاني بزرگ از بمب افكن هاي V نيز با چالش مواجه شدند. در نتيجه اين اقدام تعداد زيادي از ويكتورهاي باقي مانده به تانكرهاي سوخت گيري هوايي تبديل شدند. طي جنگ فالکلند، تانكرهاي ويكتور با هدف سوخت رساني هوايي به بمب افكن هاي استراتژيك آورو والكان مورد استفاده قرار گرفتند. 

آخرين نمونه از بمب افكن هاي استراتژيك هندلي پيج ويكتور در تاريخ 15 اكتبر سال 1993 از خدمت رسمي كنار گذاشته شد. هواپيماهاي ديگري همچون ويكرز VC10 و لاكهيد تري استار براي ايفاي نقش سوخت رساني هوايي جايگزين ويكتور شدند.

ويكرز VC10

 لاكهيد تري استار

هندلي پيج ويكتور

منشا ويكتور و ساير بمب افكن هاي سري V، برنامه قديمي تسليحات اتمي بريتانيا و سياست هاي بازدارندگي هسته اي كه به دنبال جنگ جهاني دوم تصويب شده بودند، محسوب مي شود. بر اساس يكي از استانداردهاي مطرح شده ويژگي هاي مشخصي براي تسليحات اتمي اعلام شد: طول سلاح مي بايست از 7.37 متر، قطر آن از 1.5 متر و وزن آن از 4500 كيلوگرم كمتر باشد.

در همين زمان وزارت هوانوردي نيز الزامات جديدي را براي طراحي بمب افكن به منظور جايگزين سازي با بمب افكن هاي سنگين قديمي مجهز به موتورهاي پيستوني ارائه داد كه در نتيجه آن هندلي پيج ويكتور متولد شد.

ويكتور هواپيمايي مجهز به ظاهري آينده نگر و چهار موتور توربوجت محصور شده ميان بال هايي قطور بود. چنين طراحي متفاوتي را به سختي مي توان در پرنده هاي ديگر مشاهده كرد و به همين دليل تشخيص ويكتور از دوستان خود كار چندان دشواري نيست. بمب افكن مذكور 5 نفر خدمه متشكل از دو خلبان و سه نيروي همراه (يك نقشه خوان، يك اپراتور رادار و يك افسر تجهيزات الكترونيك هوانوردي) داشت.

درست مانند ساير بمب افكن هاي V، در اين نمونه نيز تنها خلبانان از حضور صندلي پران بهره مي بردند. از آن جايي كه ويكتور به عنوان بخشي از يك پروژه هسته اي معرفي شده بود، از رنگ سفيد ضد فلش (تلالو) براي رنگ‌ آميزي بدنه استفاده شد. اين نوع از رنگ سفيد معمولا در بمب افكن هاي هسته اي بريتانيا، شوروي و آمريكا ديده مي شد و هدف از آن منعكس ساختن برخي از تشعشعات حرارتي منشا گرفته از انفجارهاي هسته اي بود. بدين ترتيب مجموعه خلبان، سرنشينان و حتي خود پرنده نظامي نيز از آثار زيان بار حملات و يا حادثه هاي اتمي به طور نسبي در امان مي ماندند. در ادامه پس از كانديد شدن بمب افكن هاي V براي اجراي ماموريت هاي مختلف در سطح پروازي پايين طي دهه 1960، رنگ منتخب هم از سفيد ضد فلش به سبز و خاكستري تاكتيكي تغيير يافت. اين رنگبندي باعث شد كه احتمال تشخيص هواپيما توسط ناظر زميني كاهش يابد.

محفظه بمب ويكتور در مقايسه با نمونه هاي هم رده خود، به طرز قابل توجهي بزرگتر بود و بدين ترتيب قابليت بيشتري براي حمل بمب هاي سنگين به ازاي كاهش برد در اختيار داشت. اين محفظه مي توانست تا يك بمب گرند اسلم 10000 كيلوگرمي يا دو بمب تال بوي 5400 كيلوگرمي و يا حداكثر 39 مين دريايي به وزن 910 كيلوگرم را در خود جاي دهد.

علاوه بر موارد فوق، نواحي مخصوصي در قسمت زير بال ها نيز طراحي شده بود كه بتواند ظرفيت كمكي از 28 بمب 453 كيلوگرمي را در اختيار محفظه اصلي قرار دهد. با اين حال طرح مذكور هيچ گاه به صورت عملي پيگيري نشد. همانند دو بمب افكن سري V ديگر، ويكتور نيز مجهز به سيستم ناوبري و بمباران (به اختصار NBS) بود. براي اين منظور هم پرنده فوق از سيستم هاي راداري متعدد استفاده مي كرد.

از انواع مختلف هندلي پيج ويكتور

HP.80: پروتوتايپ، دو فروند از اين نمونه ساخته شد

B.1: هواپيماي بمب افكن استراتژيك كه در مجموع 50 فروند از آن ساخته شد و يكي از نمونه هاي اصلي محسوب مي شود

B.1A: نسخه ارتقا يافته از B.1 كه مجهز به رادار هشدار دهنده در قسمت دم بوده است، 24 فروند B.1 به B.1A تغيير يافتند

BK.1: نمونه مخصوص سوخت گيري هوايي كه 11 فروند از آن ساخته شد

BK.1A: نسخه اي ديگر ويژه سوخت گيري هوايي كه 14 فروند از آن ساخته شد

B.2: هواپيماي بمب افكن استراتژيك كه در مجموع 34 فروند از آن ساخته شد و يكي از نمونه هاي اصلي محسوب مي شود

B.2RS: هواپيماي مجهز به جنگ افزار هسته اي موشك بلو استيل

B(SR).2: هواپيماي مخصوص شناسايي استراتژيك

مشخصات پروتوتايپ HP.80

- نقش: بمب افكن استراتژيك و يا هواپيماي سوخت رسان هوايي

- محل توليد: بريتانيا

- توليدكننده: كمپاني هندلي پيج

- نخستين پرواز: 24 دسامبر سال 1952

- بازنشستگي: 1993

- اپراتور اصلي: نيروي هوايي سلطنتي

- توليد شده به سال: 1952 الي 1963

- هزينه ساخت: 300 الي 400 هزار پوند

مشخصات هندلي پيج ويكتور B.1

- خدمه: 5 نفر

- طول: 35.03 متر

- عرض بال: 34 متر

- ارتفاع: 8.573 متر

- مساحت سطح بال: 223.5 متر مربع

- وزن خالي: 40383 كيلوگرم

- بيشينه وزن برخاست: 92986 كيلوگرم

- موتور هواگرد: 4 موتور توربوجت آرمسترانگ سیدلی سابفیرA.S.Sa.7

- حداكثر سرعت: 1009 كيلومتر بر ساعت در ارتفاع 11000 متري

- برد: 9662 كيلومتر

- سقف پرواز: 17000 متر

- تسليحات: تا 35 بمب 450 كيلوگرمي يا يك بمب هسته اي يلو سان

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.