صحبت‌های علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی، در گفت‌وگو با ان.بی.سی، روز چهارشنبه درحالی تیتر یک روزنامه‌ی کیهان، مهم‌ترین رسانه‌ی مخالف توافق هسته‌ای، را به خود اختصاص داد که از نظر برخی تحلیلگران این اظهارات در تعارض کامل با مواضع دولت و رییس جمهور قرار دارد، به ویژه مواضع یک‌ماه اخیر رییس جمهور و وزیر خارجه.
به گزارش عصر ایران، انصاف نیوز در گزارشی با بیان این مطلب نوشت: علی مطهری در گفت‌وگویی با انصاف نیوز ضمن اینکه می‌گوید اظهارات شمخانی مصرف خارجی داشته و برای منفعل کردن آمریکا بوده اما تاکید می‌کند که «این گفته‌ها درباره‌ی برجام موضع شخصی آقای شمخانی بوده است که با موضع نظام فاصله دارد، چراکه برجام تصمیم کل نظام از جمله مقام رهبری بود و به نفع نظام بود و با وضع فعلی هم به نفع نظام است».
دریابان شمخانی در بخشی از مصاحبه‌ی خود با ان.بی.سی، با اشاره به خروج آمریکا از برجام می‌گوید «کسانی بودند که فکر می‌کردند امضای توافق هسته‌ای سال۲۰۱۵ اقدام اشتباهی بوده است».
در این باره، خبرنگار از شمخانی می‌پرسد که آیا خود او نیز یکی از این افراد بوده است؟ علی شمخانی در پاسخ می‌گوید: «بله، من فقط از دیدگاه‌های مِلّتم یعنی مردم ایران تبعیت می‌کنم.»
اظهار نظری که تیتر یک کیهان را به خود اختصاص داد و در تعارضی مشهود با اظهارات اعضای دولت از رییس جمهور تا وزیر امور خارجه قرار داشت. صحبت‌های شمخانی از سوی بعضی تحلیلگران برای مصرف خارجی دانسته شده است و از طرف دیگر وزیر امور خارجه ماه پیش در بدو ورود به آمریکا برای شرکت در نشست سازمان ملل در نیویورک در جمع خبرنگاران می‌گوید که اگر به عقب بازگردد بازهم برجام را امضا خواهد کرد.
هر چند در فیلم مصاحبه‌ی شمخانی جمله‌ی نقل شده در کیهان با این صراحت نیامده است و ترجمه‌های متفاوتی از این جمله در رسانه‌های ایرانی مختلف دیده می‌شود، اما تیتر ان‌بی‌سی برای این مصاحبه هم اینچنین است: «یک مقام ارشد ایران: امضای توافق هسته‌ای یک اشتباه بود».
تا زمان ارسال این گزارش نیز دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیت ملی (شعام) درباره‌ی ترجمه‌ی نقل شده در کیهان و بسیاری از رسانه‌های فارسی زبان داخلی توضیح بیشتری نداده است.
شورایعالی امنیت ملی شورایی است به ریاست رییس جمهور؛ دبیر شورا نیز با انتخاب مستقیم شخص رییس‌جمهور تعیین می‌شود و مسوولیت اداره‌ی دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح مصوبات شورا و امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد.
سال ۹۲ با روی کار آمدن حسن روحانی، سعید جلیلی که منتخب محمود احمدی نژاد به عوان دبیر شورا بود کنار رفت و آقای روحانی دریابان شمخانی را به دبیری شورا انتخاب کرد. او در دولت سیدمحمد خاتمی وزیر دفاع بود.
اما این فاصله و شکاف در اظهار عقیده میان رییس جمهور و منصوب او در شورایعالی امنیت ملی چه معنایی دارد؟ آیا شورایعالی امنیت همراستا با دولت در حال حرکت است و یا این اظهارنظر دبیر آن حکایت از شکافی جدی و زمان‌دار میان شمخانی و رییس جمهور دارد؟
شنیده‌ها حاکی از این است که این شکاف جدی است و رییس جمهور در چند سال اخیر چندان با حضور علی شمخانی به عنوان دبیر شورایعالی امنیت ملی موافق نبوده و اکنون نیز ارتباط چندانی ندارند؛ موضوعی که ابهامات درباره‌ی تفاوت نظرات میان رییس جمهور و دبیر شورا را احتمالا تاحدودی روشن می‌کند.
برای روشن‌تر شدن تفاوت اظهارات دبیر شورایعالی امنیت ملی با حسن روحانی رییس شورا و محمدجواد ظریف وزیر خارجه به عنوان مسوول پرونده هسته‌ای لازم است که نظرات آنها حداقل درباره‌ی موضوع واحدی چون برجام بررسی شود؛ متن گفت‌وگوی انصاف نیوز با علی مطهری و همچنین گزارشی از اظهار نظرها درباره‌ی برجام را در ادامه بخوانید:
کیهان: موضع بجا اما دیرهنگام شمخانی
کیهان در تیتر صفحه‌ی اول چهارشنبه ۳۰ مردادماه ۹۸ نوشت: «در مصاحبه با شبکه آمریکایی مطرح شد؛ موضع بجا اما دیرهنگام / شمخانی: نباید برجام را امضاء می‌کردیم».
این روزنامه نوشت: «موضع آقای شمخانی درباره اشتباه بودن امضای برجام، موضعی بجاست که پیش از اینها باید ابراز می‌شد. در حالی که تعداد اندکی از منتقدین از ابتدا و از روی دلسوزی این موضع را ابراز کرده بودند اما دولت به‌جای پاسخ منطقی و برخورد کارشناسانه با این انتقادات، صرفاً به فحاشی و انگ‌زنی به آنان پرداخت».
همچنین این روزنامه در شماره‌ی بعدی خود در تاریخ ۳۱ مردادماه نیز بخشی از صفحه‌ی نخست خود را به این خبر اختصاص داد و در گزارشی با تیتر «شمخانی گفت امضای برجام اشتباه بود/نشریات زنجیره‌ای سانسور کردند»، نوشت: «نشریات زنجیره‌ای در اقدامی مسبوق به سابقه، اظهارنظر دبیر شورای عالی امنیت ملی مبنی بر اینکه «نباید برجام را امضا می‌کردیم» را سانسور کردند.»
مطهری: برجام با وضع فعلی هم به نفع نظام است
علی مطهری، درباره‌ی اظهارات اخیر علی شمخانی در مصاحبه با ان.بی.سی که تیتر یک روزنامه‌ی کیهان شد به انصاف نیوز گفت: به‌نظر من این اظهارنظر آقای شمخانی مصرف خارجی داشته و برای به انفعال کشاندن طرف آمریکایی این سخن را گفته‌اند و خواسته‌اند آنها را تهدید کنند که خروج ما از برجام محتمل است.
به‌هرحال موضع ایشان یک موضع شخصی است و با موضع نظام فاصله دارد. برجام تصمیم کل نظام از جمله مقام رهبری بود و به نفع نظام بود و با وضع فعلی هم به نفع نظام است و اساسا آمریکا به‌خاطر اینکه برجام به نفع ایران بود از آن خارج شد. اگر برجام ادامه پیدا کند بسیاری از محدودیت‌های ایران مثل غنی‌سازی اورانیوم و خرید و فروش سلاح برداشته می‌شود.
ظریف: به عقب برگردیم باز برجام را امضا می‌کردم
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و مسوول پرونده هسته‌ای، ماه گذشته (تیرماه ۹۸) در بدو ورود به آمریکا برای شرکت در نشست سازمان ملل در نیویورک در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که اگر به پنج سال پیش بازگردیم، باز هم برجام را امضا می‌کردید، گفت: «حتماً این کار را می‌کردیم. هدف اصلی برجام، خارج کرن ایران از اجماع امنیتی و به هم ریختن طرح رژیم صهیونیستی بود برای اینکه ایران را در اجماع امنیتی قرار دهد.
به همین دلیل اسرائیل مهم‌ترین مخالف برجام بوده است و تندروهای آمریکا هم این سیاست را دنبال کرده‌اند».
روحانی: برجام یکی از افتخارات دیپلماسی ایران است
حسن روحانی رییس جمهور ۱۹ تیر در جلسه‌ی هیات دولت گفت: عجله‌ای نداریم که با قرارداد و توافقی که به معنای منطق و قدرت دیپلماسی ایران و توان مذاکراتی کشورمان در برابر قدرت‌های جهان است و توافقی که تمام قطعنامه‌های شورای امنیت را از بین برده و اتهام را از ایران رفع کرده و ما را بر صندلی مدعی نشانده و موجب انزوای آمریکا شده است، برخورد هیجانی داشته باشیم.
رییس جمهور با بیان اینکه حتی برجام تضعیف شده امروز از چنان قدرتی برخوردار است که سیاست خارجی آمریکا را متزلزل کرده است، خاطر نشان کرد: امروز همه به آمریکا و ترامپ ایراد می‌گیرند که چرا یک توافق مورد تأیید سازمان ملل را کنار گذاشته است.
روحانی با بیان اینکه اسرائیلی‌ها به صراحت اذعان کردند که آنها به آمریکا فشار آوردند تا از برجام خارج شود، گفت: وقتی توافقی بدترین دشمن مسلمانان در منطقه یعنی صهیونیست‌ها را نگران کرده است، معلوم است که توافق قدرتمندی است و برجام یکی از افتخارات دیپلماسی ایران و در تاریخ سیاسی ایران هیچگاه فرصتی پیش نیامده بود که قدرت دیپلماسی خود را به رخ جهانیان بکشانیم و با این توافق این اتفاق مهم به وقوع پیوست.
«اینها از نتایج و آثار برجام بود»
رییس جمهور، ۲۳ تیر در خراسان شمالی گفت: در آغاز توافق برجام یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم، اما در سال‌های ۹۴ الی ۹۶ این رقم به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه رسید که اینها از نتایج و آثار برجام بود.
«تلاش ایران برای حفظ برجام است»
روحانی ۱۲ مرداد در جلسه‌ی هیات دولت با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران با ارسال نامه برای سران ۵ کشور اروپایی و انتشار بیانیه رسمی اعلام کرده که برای حفظ برجام تعهدات خود را کاهش می‌دهد، گفت: اقدام ایران در کاهش تعهدات برای ضربه زدن به برجام نیست، بلکه در راستای حفظ برجام است؛ چرا که معتقدیم که اگر اقدامی انجام ندهیم، برجام از بین خواهد رفت.
«دوست و دشمن نتوانستند بگویند برجام به ضرر ملت ایران است»
روحانی ۱۵ مرداد در دیدار با مسوولان وزارت خارجه، دستاوردهای بزرگ اقتصادی پس از برجام را غیر قابل انکار دانست و گفت: «دوست و دشمن نتوانستند بگویند برجام به ضرر ملت ایران بوده است و مطمئنا اگر تلاش دکتر ظریف و همکاران خوب ایشان، و کمک سازمان انرژی اتمی و سایر دستگاهها نبود؛ برجام به نتیجه نمی رسید.
اینکه تأکید دارم برجام از بین رفتنی نیست، یعنی به واسطه آن ایران‌هراسی را از بین بردیم و دروغ بودن اینکه می‌گفتند ایران اهل منطق و مذاکره نیست و به دنبال ساخت بمب اتم است را ثابت کردیم؛ همچنین PMD را که به عنوان یک پابند به پای ایران بسته بودند را باز کردیم و اینها پیروزی‌های دائمی برجام است که در طول تاریخ هرگز از بین نمی‌رود؛ حتی اگر ۱+۴ هم از برجام خارج شوند، این افتخارات ماندگار خواهد بود.
زمانی که توافق نهایی انجام شد، اقدامات زیادی علیه آن در دنیا اعمال گردید که هر یک کافی بود تا این توافق را از بین ببرد، اما اراده الهی این بود تا برای دنیا روشن شود که ملت ایران از منطق و قدرت سیاسی برخوردار است و بر همین اساس دوست و دشمن نتوانستند بگویند توافقی که امضاء کردیم به ضرر ایران است.
توافق برجام اقدام بسیار بزرگی بود که موفقیت آن را برعهده همه مسئولین بویژه وزارت خارجه و شخص آقای ظریف می‌دانم؛ چنانچه آقای ظریف وزیر خارجه نبود و شخص دیگری این مسئولیت را برعهده داشت چه بسا به این آسانی به نتیجه نمی‌رسیدیم».
روحانی تاکید کرد: برخی از موفقیتهای برجام بویژه دستاوردهای حقوقی، سیاسی و اخلاقی آن دائمی و ماندگار است و هرگز از بین نمی‌رود.
رییس جمهور با اشاره به دستاوردهای اقتصادی برجام، گفت: به واسطه این توافق ضمن آزاد شدن ده‌ها میلیارد دلار پول‌های بلوکه شده ملت ایران، بسیاری از قطعات و تأسیسات صنعتی وارد کشورمان شد و علاوه بر افزایش صادرات نفت و میعانات گازی به حدود ۳ میلیون بشکه، توانستیم ناوگان هوایی و ریلی خود را تقویت کنیم؛ به نحوی که برخی‌ها از این موضوع و خرید هواپیما و رفت و آمد تجار و بازرگانان خارجی عصبانی بودند اساسا برخی ها دستاورد و موفقیتهای ملی و بزرگ دولت را کوچک و ناکامی ها را بزرگ می بینند.