افزایش آنزیم های کبدی ممکن است نشانه ای از عدم عملکرد درست کبد باشد. سلول های آسیب دیده یا ملتهب کبد آنزیم هایی را در جریان خون ترشح می کنند که از طریق یک آزمایش خون عادی قابل تشخیص هستند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، زمانی که افراد با علائم شرایطی که معمولا موجب آسیب کبدی می شوند، مواجه هستند، پزشک انجام آزمایش برای بررسی بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی را تجویز می کند.
در ادامه با دلایل افزایش آنزیم های کبدی، و همچنین علائم و درمان هر یک از این شرایط بیشتر آشنا می شویم.
اگر نتایج آزمایش بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی را نشان دهد، پزشک شما دلایل زمینه ای احتمالی بروز این شرایط را مورد بررسی قرار خواهد داد. ممکن است آزمایش های بیشتر همراه با طرح پرسش هایی درباره سبک زندگی و عادات غذایی انجام شوند.
بیماری کبد چرب شایع‌ترین دلیل افزایش آنزیم های کبدی است. پژوهش ها نشان می دهند که 25 تا 51 درصد افرادی که با افزایش آنزیم های کبدی مواجه هستند، به این بیماری مبتلا هستند.
از دیگر شرایط سلامت که معمولا دلیل افزایش آنزیم های کبدی هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندرم متابولیک
- هپاتیت
- اختلال مصرف الکل یا مواد مخدر
- سیروز، زخم شدن بافت کبد
از دلایل کمتر شایع افزایش آنزیم های کبدی نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هپاتیت خودایمنی
- بیماری سلیاک
- عفونت ناشی از ویروس اپشتین بار
- سرطان کبد
- هموکروماتوز، جذب بیش از حد آهن توسط بدن
- مونونوکلئوز
- سپسیس (گندخونی) یا مسمومیت خون
- بیماری ویلسون
- پُلی‌میوزیت، التهاب ماهیچه ها
برخی داروها از جمله داروهای مسکن و استاتین ها نیز می توانند موجب افزایش آنزیم های کبدی شوند.
بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی خود بدون علامتی مشخص است، اما شرایطی که مسئول بروز آن است می تواند به شکل گیری برخی علائم منجر شود.
در ادامه با شایع‌ترین دلایل افزایش آنزیم های کبدی و همچنین علائم آنها بیشتر آشنا می شویم.
علائم کبد چرب به واسطه انباشت چربی ها در کبد رخ می دهد. اگر این انباشت به واسطه مصرف الکل باشد به نام بیماری کبد چرب الکلی شناخته می شود.
زمانی که الکل عامل بروز این بیماری نیست، انباشت چربی در کبد به نام بیماری کبد چرب غیرالکلی شناخته می شود. افراد دارای سندرم متابولیک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع از بیماری کبد چرب قرار دارند.
گاهی اوقات، بیماری کبد چرب ممکن است موجب خستگی و درد در سمت راست شکم شود، اما اغلب با هیچ علامتی همراه نیست.
پزشک ممکن است فرد مبتلا به اختلال مصرف الکل یا سندرم متابولیک را برای بررسی بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی و بیماری کبد چرب مورد آزمایش قرار دهد.
سندرم متابولیک به گروهی از علائم گفته می شود که خطر بیماری قلبی را افزایش می دهند که شامل موارد زیر می شوند:
- قند خون بالا
- فشار خون بالا
- اضافه وزن
- کلسترول بالا
پزشک ممکن است فردی دارای یک یا تعداد بیشتری از این علائم را برای بررسی بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی مورد آزمایش قرار دهد.
هپاتیت ویروسی است که به التهاب کبد منجر می شود. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارند که به نام های A، B، C، D و E شناخته می شوند. علائم انواع مختلف هپایت مشابه هستند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- ضعف ماهیچه ای
- درد مفصل
- حالت تهوع
- بی اشتهایی
- درد معده
- تب
- ادرار تیره
- خارش پوست
- زردی قسمت سفید چشم ها و پوست (بیماری زردی یا یرقان)
پزشک ممکن است فرد مبتلا به علائم هپاتیت را برای بررسی بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی مورد آزمایش قرار دهد.
مصرف بیش از حد الکل یا استفاده از مواد مخدر ممکن است به التهاب و آسیب کبد منجر شود.
التهاب کبد به واسطه مصرف الکل به نام هپاتیت الکلی شناخته می شود. زمانی که مواد مخدر دلیل زمینه ای است، این شرایط به نام هپاتیت سمی شناخته می شود.
علائم هپاتیت الکلی و سمی مشابه دیگر انواع هپاتیت هستند.
سیروز نوعی آسیب کبدی است. فرد مبتلا به سیروز با زخم های دائمی کبد مواجه است که می توانند این اندام را از ارائه عملکرد درست خود باز دارند. سیروز ممکن است در نهایت به نارسایی کبدی منجر شود.
علائم سیروز شامل خستگی و خارش پوست می شوند. در صورت عدم درمان هپاتیت یا بیماری کبد چرب، بیمار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سیروز قرار دارد.
اگر فرد دارای علائم سیروز کبدی باشد، پزشک ممکن است بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی وی را بررسی کند.
یک آزمایش خون می تواند برای بررسی بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی استفاده شود. آزمایش خون می تواند سطوح افزایش یافته AST و ALT را نشان دهد که کبد این آنزیم ها را در زمان التهاب یا آسیب دیدگی خود ترشح می کند.
اگر پزشک متوجه افزایش سطوح آنزیم های AST و ALT شود، احتمالا انجام آزمایش های بیشتر برای تشخیص دلیل زمینه ای این شرایط را تجویز خواهد کرد.
نسبت های مختلف AST و ALT ممکن است نشان دهنده دلایل زمینه ای مختلف باشند.
درمان بالا بودن سطوح آنزیم های کبدی بر مدیریت شرایط زمینه ای که موجب افزایش سطوح این آنزیم ها شده است، متمرکز می شود.
روش های درمان برای برخی دلایل شایع افزایش سطوح آنزیم های AST و ALT شامل موارد زیر می شوند:
افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی می توانند برای کاهش وزن با پزشک خود مشورت کنند. پزشک ممکن است تغییرات سبک زندگی برای کاهش وزن را پیشنهاد دهد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام ورزش منظم
- مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- تلاش برای کالری سوزی بیشتر نسبت به کالری مصرفی
صحبت با یک متخصص تغذیه یا حتی یک مربی ورزشی حرفه ای نیز می تواند به حرکت در مسیر درست کاهش وزن کمک کند.
اگر فردی به بیماری کبد چرب ناشی از مصرف الکل مبتلاست، پزشک توصیه های لازم برای کاهش و پرهیز از مصرف الکل را ارائه خواهد کرد.
فرد دارای سندرم متابولیک ممکن است از انجام ورزش بیشتر، کاهش وزن، و کاهش سطوح استرس سود ببرد.
درمان های سندرم متابولیک شامل موارد زیر می شوند:
- کاهش وزن
- ورزش بیشتر
- مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- مدیریت سطوح قند خون
- کاهش سطوح استرس
از جمله تغییرات سبک زندگی که ممکن است به مدیریت استرس کمک کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش
- مدیتیشن
- ذهن‌آگاهی
- یوگا
- کاهش تعهدات
درمان های هپاتیت به حاد یا مزمن بودن این شرایط بستگی دارند. پزشک ممکن است دنبال کردن درمان های زیر برای هپاتیت حاد را توصیه کند:
- استراحت کافی
- مصرف مایعات فراوان
- پرهیز از الکل
درمان هپاتیت مزمن معمولا شامل مصرف داروهای ضد ویروس می شود.
روش های درمان اختلال مصرف الکل یا مواد مخدر شامل موارد زیر می شوند:
- رفتار درمانی
- داروها
- گروه های حمایتی
هر فردی که احساس می کند مصرف الکل یا مواد مخدر دلیل مشکلات سلامت یا اختلال در زندگی روزانه وی است باید به پزشک مراجعه کند.
سیروز یک آسیب کبدی پایدار است، از این رو، همواره قابل درمان نیست. با این وجود، دلیل زمینه ای آسیب کبدی معمولا به درمان واکنش نشان می دهد. مواردی که در بالا درباره آنها صحبت شد ممکن است همگی به سیروز منجر شوند.
درمان هایی مانند رژیم غذایی اصلاح شده، کاهش وزن، و کاهش و پرهیز از مصرف الکل همگی خطر آسیب هرچه بیشتر کبد را کاهش می دهند. تشخیص به موقع و درمان شرایطی که بر کبد اثرگذار هستند می تواند به پیشگیری از سیروز کمک کند.