شکار شدن تاکتیک‌های غافلگیرکننده خودی علیه موانع دشمن برای عراقی‌ها، گره‌خوردن صحنه نبرد در جبهه جنوب و زمین‌گیر شدن قوای منظم در عملیات رمضان، نقطه عطفی شد تا به‌سرعت، فعالیت جنگ‌های نامنظم به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش ایسنا، «محسن رضایی» فرمانده وقت کل سپاه فعالیت‌های برون‌مرزی ایران را نخستین‌بار به واحد روابط بین‌الملل سپاه پاسداران به مسئولیت محسن میردامادی واگذار کرد. این واحد، هدایت مجموعه‌هایی مانند سپاه عراق، سپاه لبنان و ... را برعهده داشت. گذر زمان، وسعت‌یافتن حیطه مأموریت، گسترش سازمان رزم سپاه، فرازوفرود و پیچیدگی‌های نبرد سپاه پاسداران را بر آن داشت تا از توان معارضان و امکانات مردمی کشور عراق برای پیشبرد اهداف جنگ و دفاع مقدس بهره برده با افزایش آسیب‌پذیری عراقی‌ها ضرباتی را از داخل خاک عراق به دشمن وارد کند.
آشکار شدن تاکتیک‌های غافلگیرکننده خودی علیه موانع دشمن برای عراقی‌ها، گره‌خوردن صحنه نبرد در جبهه جنوب و زمین‌گیر شدن قوای منظم در عملیات رمضان، نقطه عطفی شد تا به‌سرعت، فعالیت جنگ‌های نامنظم به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گیرد. موقعیت بغرنج جبهه جنوب و در دست نداشتن راهکاری عاجل برای مواجهه با آن از یک‌سو و تأکید امام خمینی (ره) مبنی‌بر اینکه «نباید به دشمن فرصت بدهید باید عملیات کنید.» ازسوی دیگر، موجب شد پس از بحث و بررسی د راین زمینه طرحی آماده شود که در اواخر سال ۱۳۶۱ به ریاست شورای عالی دفاع تقدیم شود. سپاه در این طرح خواستار تأسیس تشکیلات رسمی ستاد جنگ‌های نامنظم سپاه برای عملیات برون‌مرزی شد.
ریاست‌جمهور وقت و ریاست شورای عالی دفاع، آیت‌الله خامنه‌ای با کلیات طرح موافقت و در تاریخ ۱۰ /۲ /۱۳۶۲، نکاتی را بدین شرح برای تکمیل‌شدن طرح به فرمانده کل سپاه پاسداران گوشزد کرد:
۱. حدود رابطه ستاد مذکور و قرارگاه‌های تابعه با دیگر واحد‌های سپاه توسط شورای عالی دفاع مشخص شود.
۲. جایگاه خاصی برای اجرای عملیات از طریق مرز غربی کشور هدف که از امکانات بالقوه فراوانی برای این عملیات برخوردار است پیش‌بینی شود.
۳. هماهنگی لازم با صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در زمینه گسترش جنگ‌های روانی علیه دشمن بعثی صهیونیستی به عمل آید و ضمناً گزارش پیشرفت کار را متعاقباً ارسال فرمائید.
درپی موافقت و استقبال مسئولان کشور از طرح فرمانده سپاه پاسداران، وی به‌سرعت مرکز جنگ‌های نامنظم سپاه را با نظارت مستقیم خود تشکیل داد و درجهت دستیابی به اهداف و اجرای مأموریت‌های این ستاد، نخستین حکم فرماندهی آن را در سال ۱۳۶۲ به نام «مرتضی رضایی» صادر کرد.
این تشکیلات که مصادف با ماه مبارک رمضان راه‌اندازی شد، قرارگاه رمضان نام گرفت. ستاد عملیاتی قرارگاه که مسئولیت هماهنگی بین اجزا مختلف را برعهده داشت با مدیریت «محمدرضا نقدی» آغاز به کار کرد. برخی از اقداماتی که ستاد قرارگاه رمضان باید درجهت گسترش سازمان و تقویت قرارگاه انجام می‌داد به این شرح است:
- تشکیل تیپ‌های مرزی متشکل از پاسداران و نیرو‌های مبارز عراقی.
- راه‌اندازی آموزشگاه‌های تکاوری و اطلاعاتی.
- تشکیل گردان‌های اطلاعات و عملیات.
- پیگیری و ایجاد تأسیسات رادیو برون‌مرزی در منطقه.
- ساماندهی نحوه همکاری ستاد مرکزی و مناطق سپاه با قرارگاه رمضان.
- برآورد بودجه مورد نیاز برای برگزاری جلسات با مسئولان مناطق کشوری و فرماندهان کل سپاه برای بررسی پیشرفت امور.
- ملزم‌کردن فرماندهان مناطق کشوری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تشکیل شعبه فرعی قرارگاه رمضان در مناطق تحت مسئولیت خود و عهده‌دار شدن تأمین نیرو و امکانات آن به‌منظور پشتیبانی از قرارگاه مزبور.
پیرو دستورالعمل فوق، این تشکیلات به‌وسیله مناطق کشوری ۳، ۴، ۸، ۱۰ و ۱۱ سپاه پاسداران ایجاد شد و هر منطقه اقدام به سازماندهی یک گردان با گروهان ۷۲ نفره به نام گردان‌های عاشورا کرد و کار پشتیبانی از قرارگاه رمضان را بر عهده گرفت.
در این مرحله، مرتضی رضایی فرماندهی قرارگاه رمضان را برعهده گرفت و پایه‌های شکل‌گیری قرارگاه را بنیان گذارد. وی با اعتقاد به تأثیرگذاری جنگ نامنظم در راهبرد دفاع مقدس شروع به کار کرد. رضایی از خرداد ۱۳۶۲ اقداماتی را برای بنای تشکیلات و سازمان قرارگاه انجام داد و بیشترین تلاش خود را در امور زیرساختی و دریافت امکانات متمرکز ساخت.
قرارگاه رمضان در این دوره باوجود مشکلات پشتیبانی و نیروی انسانی با استفاده از تجربه بحران‌های داخلی کردستان موفق به شناخت آداب و رسوم و کسب اطلاعات در مورد تمایلات مردم، عشایر و گروه‌های موجود در کردستان عراق شد.
منبع:
- داوود ریاحی و مهدی مرندی، کارنامه توصیفی نبرد‌های نامنظم قرارگاه رمضان، (منتشرنشده)، فصل اول: چگونگی تأسیس ستاد جنگ‌های نامنظم (دوره اول).