عصرایران - اگر اهل رسانه های اجتماعی هستید حتما اخیرا با چالشی که کاربران تصاویر 10 سال قبل و دوران حال خود را به اشتراک می گذارند، روبرو شده اید. این چالش که با استقبال چشمگیر کاربران رسانه های اجتماعی همراه بوده به سرعت صفحات پرطرفدارای چون فیسبوک، اینستاگرام و توییتر را درگیر خود ساخته است.
در کنار استقبال که از این چالش در همه دنیا و از جمله در ایران شده، یک نویسنده در مجله انگلیسی "وایرد" با نگاهی انتقادی به ای چالش نوشت که بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان داشت:
به جای پیوستن به این چالش، یک توئیت تقریبا کنایه دار را منتشر کردم با این مضمون:
« من 10 سال قبل؛ این چالش یک بانک اطلاعاتی بزرگ در زمینه نگارش الگوریتم تشخیص چهره افراد ایجاد می کند که می تواند چالش های امنیتی مختلفی را برای میلیون ها کاربر شبکه های اجتماعی ایجاد کند... .»
این توئیت به سرعت موردتوجه کاربران قرار گرفت و سر و صدای زیادی را ایجاد کرد. اما قصدم از این کار تاکید بر خطرناک بودن این تصاویر نبوده اما به هر ترتیب مسائل مربوط به تشخیص چهره و الگوریتم های اطلاعاتی مرتبط با آن کاملا قابل پذیرش بوده و مردم باید نسبت به عواقب آن آگاه باشند. این موضوع نشانگر توجه به اهمیت اشتراک گذاری اطلاعاتی است که کاربران بدون ملاحظات امنیتی درگیر آن می شوند.
افرادی که منتقد سناریوی مطرح شده از جانب من هستند بر این مساله تاکید دارند که این تصاویر به راحتی در فضای مجازی قابل دسترس هستند و از هر منبع دیگری غیر از این چالش نیز می شود بدان دست یافت.
یا در جای دیگر می گویند: تمامی این تصاویر در فیسبوک وجود داشته و به راحتی در اختیار این کمپانی قرار می گیرد.
البته چیزی که می گویند کاملا درست است و در یک پروفایل به سادگی می توان مجموعه ای از تصاویر چند ساله یک کاربر و تغییرات ظاهری وی را دنبال کرد.
اما بیایید طور دیگری به ماجرا بپردازیم:
تصور کنید می خواهید الگوریتم چهره بر پایه فاکتورهای سِنی و شخصیتی را مورد مطالعه قرار دهید. در این صورت حجم وسیعی از تصاویر را در بانک اطلاعاتی خود خواهید داشت اما به درستی نمی دانید که کدام تصویر چه زمانی گرفته شده و کدام یک دقیقا مربوط به زمان حال است آن هم با توجه به محوریت سن و تغییرات سنی در مطالعه مورد نظر. از این رو اگر یک زمان مشخص را مبنای مطالعه خود قرار دهید -مثلا 10 سال- ارزش و دقت مطالعه شما به میزان قابل توجهی افزایش یافته و البته زمان مورد نیاز برای آن(مطالعه) نیز به شدت کاهش می یابد زیرا تصاویری در اختیار دارید که دقیقا مربوط به 10 سال قبل و 10 سال بعد از آن برای هر کاربر است!
کافی است نگاهی به تصاویر پروفایل کاربران فیسبوک داشته باشید. آنها معمولاً تصاویر مورد علاقه خود را به اشتراک می گذارند که هر چیزی می تواند باشد، از خودشان گرفته تا یک مکان زیبا، یک شیء متفاوت، تصاویر گرافیکی و یا حیوانات خانگی. اما توجه به تغییرات چهره طی بازه های زمانی مشخص عملا ممکن است در حساب کاربری بسیاری از آنها رعایت نشود اما این چالش "مجموعه ای تمیز" از تصاویر قبل و بعد با دوره زمانی مشخص ایجاد می کند.
و البته هیچ یک از کاربران فیسبوک یا سایر شبکه های اجتماعی معمولا تاکیدی بر اعلام زمان ثبت تصاویر خود ندارند! و حتی بارها پیش می آید که از تصاویر چند سال قبل خود استفاده می کنند که "نظم زمانی تصویری" پروفایل را به هم می ریزد.
اما با الگوریتمی که توسط چالش مذکور ایجاد شده، بیشتر مردم یا بهتر بگوییم کاربران شبکه اجتماعی ناخواسته کمک بسیار زیادی به شکل گیری یک بانک اطلاعاتی بسیار مرتب می کنند آن هم با پست هایی که عبارت:
من در 2008 و من در 2018
و البته اطلاعات دقیق تری مانند:
2008 در دانشگاه و 2018 در سفر به نیویورک
را به اشتراک می گذارند. به عبارت دیگر با این الگوریتم یک بانک اطلاعاتی بزرگ از تصاویر دقیق 10 سال قبل و حال شکل گرفته است.
برخی از منتقدان توییت من می گویند این اطلاعات فاقد ارزش هستند اما آنالیزورها و محققان به خوبی می توانند بهره برداری های لازم از این اطلاعات را داشته باشند.
در این میان فیسبوک بهره برداری اطلاعاتی از این چالش را رده کرده و می گوید این ابتکار خود کاربران است و نقشی در آن ندارد. سخنگوی کمپانی مذکور نیز بر این مساله تاکید دارد.
اگر این را باور کنیم که چالش مورد اشاره بخشی از یک پروژه مهندسی اطلاعاتی نیست، به هر ترتیب نمی توان منکر شکل گیری بانک داده عظیم از اطلاعات و الگوریتم چهره بالغ بر 70 میلیون کاربر فیسبوک در آمریکا باشیم.
شبکه های مجازی با اهداف مختلف، بانک اطلاعاتی عظیمی از کاربران خود تهیه و رفتار کاربران را مورد مطالعه قرار می دهند.
شبکه های امروزی کاملا هوشمند هستند. مثلا وقتی یک کاربر که تازه عضو اینستاگرام شده و مثلا به"اخبار" و شبکه های خبری علاقه دارد، کافی است فقط "دو" شبکه یا سایت یا صفحه خبری را فالو کند، همین دو مورد کافی است تا شبکه هوشمند اینستاگرام، بلافاصله چندین سایت و صفحه و شبکه خبری را برای عضویت، به کاربر پیشنهاد می دهد تا اگر می خواهد، عضو آنها هم شود.
به عبارتی، شبکه هوشمند اینستاگرام "تنها بر اساس دو انتخاب شما"، بخش زیادی از علاقه مندی، تمایلات و ذایقه شما را تشخیص می دهد. پس از چند روز می بینید که صفحه عمومی ایستاگرام، دقیقا پر شده از تصاویر مرتبط با موضوعی که شما دنبال کرده اید. این شبکه درست مطابق علاقه مندی و تمایلات و ذایقه شما تصاویر یا ویدئوها را جلوی چشم شما و بر سر سفره ذایقه شما می گذارد. می توانید تست کنید.
مراقب باشیم.