یک دیپلمات پیشین کشورمان گفت: پس از خروج ترامپ، برجام به کما رفته و در اتاق اورژانس است، قدرت‌های جهانی تاکنون کمتر از 20 درصد از تعهدات برجامی خود را انجام داده‌اند.
روزنامه شرق نوشت: سیدحسین موسویان در کنفرانسی با حضور حدود ۲۰۰ نفر از شخصیت‌های برجسته سیاسی و علمی جهان ازجمله وزیران خارجه و دفاع برخی از کشورهای اروپایی در برلین، سیاست خارجی آلمان و تحولات بین‌المللی را مورد بررسی قرار داد. این کنفرانس سالانه با همکاری مشترک وزارت خارجه و بنیاد مطالعاتی کوربر آلمان تشکیل می‌شود.
عادل الطریفی، وزیر سابق فرهنگ عربستان، سیدحسین موسویان، دیپلمات سابق ایران و فیلیپ آکرمن، مدیر خاورمیانه وزارت خارجه آلمان در پنلی درباره برجام و بحران‌های خاورمیانه بحث کردند.
بخش کوتاهی از این مناظره را بخوانید:
موسویان: اول اینکه آقای الطریفی{وزیر سابق فرهنگ عربستان} ایراد گرفت که برجام به مسائل منطقه نپرداخته است. متخصصان و مطلعان در این جلسه حضور دارند و می‌دانند که آقای جلیلی زمانی که ریاست مذاکرات هسته‌ای را داشتند، مطرح کردند که علاوه‌بر موضوع هسته‌ای راجع‌به سایر مسائل مهم منطقه هم گفت‌وگو شود اما آمریکا و اروپا مخالفت کردند و گفتند فقط هسته‌ای؛ بنابراین اگر سرزنشی هست باید متوجه آمریکا و اروپا باشد و نه ایران. طبق استانداردهای منشور سازمان ملل، سوریه یک دولت قانونی داشت اما کشورهایی برای ساقط‌کردن آن دولت بیش از ۸۰ هزار تروریست از صد کشور دنیا به سوریه صادر کردند. ایران هم طبق درخواست دولت سوریه برای مقابله با تروریست‌ها به کمک سوریه رفت.
همه هم می‌دانند شروع‌کننده جنگ در آنجا کدام کشورها بودند و این نیروها توسط چه کشورهایی هدایت می‌شدند و از کجا حمایت مالی دریافت می‌کردند (اشاره به عربستان و ائتلاف سعودی‌ها). درعین‌حال تا زمانی که قدرت‌های منطقه به‌ویژه ایران و عربستان یک گفت‌وگو و همکاری صادقانه نداشته باشند، ما در این منطقه شاهد صلح و ثبات نخواهیم بود. چند اقدام سازنده بین ایران و عربستان و سایر کشورهای خلیج‌فارس ضروری و فوری است.
اولین قدم بین ایران و عربستان شروع یک گفت‌وگوی مستقیم است. ایران و عربستان حتی در دوران تجاوز صدام که با حمایت عربستان بود، باهم گفت‌وگو می‌کردند و رابطه داشتند.
دومین قدم، احیای توافق امنیتی ایران و عربستان است که در دوران ریاست‌جمهوری آقای خاتمی بین آقای روحانی و امیر نایف، وزیر کشور عربستان امضا شد. سومین موضوع ضروری توافق درباره اصولی است که می‌تواند مبنای حل اختلافات باشد؛ اصولی مانند احترام به حاکمیت کشورهای عضو، احترام به مرزهای موجود و تمامیت ارضی کشورهای عضو، عدم مداخله در امور داخلی کشورها، احترام به اصول منشور سازمان ملل و... . چهارمین قدم هم گفت‌وگو برای ایجاد یک ساختار همکاری و امنیت مشترک در خلیج‌فارس بین ایران، عراق، عربستان و سایر کشورهای عضو شورای همکاری است.
یکی از حضار از امارات متحده عربی از موسویان سؤال کرد که ایران مشکلات داخلی زیادی دارد که آمریکا را مقصر قلمداد می‌کند. فرمول شما برای حل مشکلات داخلی ایران مثل فساد، کمبود آب، محیط زیست و... چیست؟
موسویان: معتقدم تحریم‌های آمریکا مشکلاتی برای ایران ایجاد کرده اما آمریکا هم عامل همه مشکلات داخلی ایران نیست. شما اگر رسانه‌های ایران را بخوانید، هر روز درباره فساد گسترده، بحران کم‌آبی، مشکلات محیط‌زیستی خبر و مطلب الی‌ماشاءالله خواهید دید. هم مسئولان و هم مردم این مشکلات را به رسمیت شناخته‌اند و می‌دانند که در حل آن موفق نبوده‌اند. بخشی از مشکلات به‌خاطر ناکارآمدی مدیران است. درعین‌حال فرمول حل مشکلات داخلی ایران دست مردم ایران است و نه من. ما در ایران انتخابات داریم. مردم رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس و اعضای شوراهای شهر را انتخاب می‌کنند.
مردم باید با انتخاب خود، فرمول حل مشکلات داخلی را تعیین کنند. درعین‌حال توجه کنید که ایران در اروپا زندگی نمی‌کند بلکه در منطقه‌ای زندگی می‌کند که مملو از جنگ و بی‌ثباتی است و همه مرزهای ایران را تهدید فراگرفته است. درباره نقش ایران در یمن اغراق زیادی شده است. نظرات من نظرات دولت ایران نیست؛ چون من سمتی ندارم و نظرات شخصی خودم را اظهار می‌کنم.
در این نشست آقای سجادپور، معاون وزیر خارجه ایران حضور دارند و می‌توانند مواضع رسمی ایران را اعلام کنند. اما اعتقاد من این است که ایران آماده کمک به عربستان برای حل مشکل یمن است و من پیشنهاد می‌کنم آقای محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، سردار سلیمانی، فرمانده نیروی قدس را به ریاض دعوت کند تا بحران یمن را با همکاری حل کنند.
درباره سوریه هم اینکه ایران برنامه‌ای برای ایجاد پایگاه نظامی در کشورهای منطقه ندارد و روزی که دولت سوریه درباره رفع تهدید تروریسم قانع شود، ایران حضور نظامی در سوریه نخواهد داشت.
عربستان، ایران و همه کشورهای منطقه باید بازی سرزنش را تمام کنند و به آینده نگاه کنند. ایران و سعودی با وجود مشکلات، منافع مشترک زیادی دارند. صلح پایدار در گرو سیستم همکاری جمعی در خلیج‌فارس است. گفت‌وگوها با مدیریت سازمان ملل در‌این‌باره باید آغاز شود. بند ۸ قطع‌نامه ۵۹۸، از دبیرکل خواسته با کشورهای حوزه خلیج‌فارس درباره همکاری مشترک در این حوزه گفت‌وگو کند؛ این مسیری است که باید آغاز شود.