به گزارش عصرایران به نقل از معاونت مطبوعاتی و اطلاعرسانی وزارت ارشاد، وجود تعداد قابل توجه خبرگزاریها در کشور و تفاوت عملکرد و ماموریت آنها از جمله در میزان تولید خبر، گستره فعالیت، زبان، سرعت در تولید و انتشار اخبار، تعداد دفاتر و نمایندگیهای خبری در داخل و خارج از کشور، میزان بهرهمندی از فناوری های جدید رسانهای، رعایت اصول حرفهای و دهها شاخص دیگر، ایجاب میکند که ارزیابی دقیقی از فعالیت های حرفه ای آنان صورت پذیرد.
دستورالعمل زیر با هدف پایش برخط، ارتقاء جایگاه حرفهای خبرگزاریها و برقراری عدالت رسانهای، تنظیم شده است. اولین پیشنویس این دستورالعمل سال 93 توسط تعدادی از روزنامهنگاران مطلع و مدیران خبرگزاریها و با کمک کارشناسان معاونت امور مطبوعاتی و اطلاعرسانی تهیه شد و سپس در اختیار مدیران خبرگزاریها و جمعی از اهالی رسانه قرار گرفت تا پیشنهادها و نظرات اصلاحی و تکمیلی خود را ارائه دهند.
«هیأت ارزیابی و رتبهبندی خبرگزاریها و پایگاههای خبری اینترنتی» این پیشنهادها را برای ارزیابی این رسانهها در شش ماهه نخست سال 94 به کار گرفت که نتایج آن اعلام شد.
در مرحله بعدی اشکالات و شاخص ها و مدل محاسباتی جمعا در شش جلسه با حضور مدیران مسئول خبرگزاریها بررسی شد و نتیجه آن برای ارزیابی عملکرد خبرگزاری ها در تابستان 95 اجرا شد. به منظور اجرای دور سوم رتبه بندی خبرگزاری ها نیز طی 6 جلسه شیوه نامه و شاخص ها توسط مدیران مسئول و اعضا کمیته رتبه بندی مورد ارزیابی قرار گرفت و این شیوه نامه به منظور ارزیابی عملکرد خبرگزاری ها در بازه زمان مهر 96 تا مهر97 به تصویب رسید.
ماده 1) رتبه بندی خبرگزاری ها از این پس، به صورت سالانه انجام می شود.
ماده 2) خبرگزاریها شامل دو گروه عمومیو تخصصی میشوند. خبرگزاری تخصصی، رسانهای است که بر اساس قید در پروانه فعالیت، عمده اخبار خود را صرفا به یک حوزه اختصاص داده و پوشش اخبار سایر حوزهها در اولویت آن نباشد.
با توجه به تفاوت های فعالیت رسانههای تخصصی، امتیاز این گروه در جمعبندی نهایی با 10 درصد افزایش محاسبه خواهد شد.
تبصره 1: مشوق های شرکت در طرح رتبه بندی خبرگزاری ها عبارت است از: اولویت در جانمایی نمایشگاه مطبوعات، نشست های خبری روسای قوا، حمایت های فنی و پشتیبانی، حمایت های مالی و یارانه ای، سفرهای داخلی و خارجی،
ماده 3) شرکت در طرح رتبهبندی اختیاری است. خبرگزاریهایی که در طرح رتبهبندی شرکت میکنند مصادیق خوداظهاری را بر اساس مفاد این دستورالعمل تکمیل و همراه با مستندات آن ارسال میکنند تا در هیأت رتبه بندی، بررسی شود.
ماده 4) به منظور محاسبه امتیازات خبرگزاریها ، هیأت رتبهبندی با ترکیب زیر برای مدت یک سال تشکیل میشود:
1. مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی به عنوان رئیس هیأت
2. دو نفر از استادان علوم ارتباطات و روزنامهنگاری (به انتخاب معاونت مطبوعاتی)
3. دو نفر از مدیران مسئول(یک خبرگزاری عمومیو یک خبرگزاری تخصصی) به انتخاب خودشان.
4. دو سردبیر یا مسول ارشد تحریریه خبرگزاری (به انتخاب مدیران مسئول خبرگزاری ها)
تبصره 1: یک نفر از روزنامهنگاران برخط به عنوان مسئول دبیرخانه و دبیر هیأت رتبهبندی، با انتخاب معاون امور مطبوعاتی و اطلاعرسانی و بدون حق رای
تبصره 2:مدیرمسئول و سردبیر انتخابی نمی توانند از یک رسانه باشند.
تبصره 3: اگر یکی از منتخبین مسئولیت حقوقی خود در رسانه ای که در آن فعالیت داشته را از دست بدهد در صورتی که با دیگر اعضا از یک رسانه مشترک نباشد می تواند تا پایان آن دوره عضو کمیته رتبه بندی باشد.
تبصره 4:جلسات هیأت رتبهبندی با دعوت رئیس هیأت و حضور 5 نفر از اعضاء رسمیت مییابد و تصمیمات، حداقل با 4 رای موافق معتبر است.
تبصره5:چنانچه اکثریت در هر جلسه احراز نشود، جلسه دوم پس از 7 روز، تشکیل و تصمیمات آن با هر تعداد، معتبر است.
تبصره6:مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی مسؤول دعوت مدیران مسئول خبرگزاریها برای انتخاب نمایندگان خود در هیات رتبه بندی است.
ماده5) کمیته رتبه بندی، ابتدا با توجه به فرمهای خود اظهاری و مستندات خبرگزاری ها، نتایج ارزیابی خود از همه خبرگزاری های شرکت کننده را در قالب جدول مقایسه ای برای تمامی آنان ارسال میکند، به نحوی که از نتایج ارزیابی یکدیگر اطلاع یابند. در صورت فقدان مستندات خود اظهاری، هیچ امتیازی محاسبه نمی شود. اعتراضات تا ١٠ روز کاری پس از آن و با حضور مدیر مسئول یا نماینده تامالاختیار او (با معرفی کتبی) رسیدگی و سپس به صورت عمومی، اعلام میشود.
ماده6) هرگونه تغییر در این دستورالعمل و یا انتخاب اعضای هیأت رتبهبندی توسط مدیران مسئول خبرگزاریها انجام می گیرد.
ماده7) اجرای طرح رتبه بندی، از مرحله چهارم به صورت الکترونیک با پشتیبانی فنی پایش آنلاین و خود اظهاری انجام خواهد شد. شاخص های رتبه بندی که در سامانه رتبه بندی تعریف شده به صورت آنلاین قابل دسترسی برای عموم خواهد بود.
ماده 8) شاخصهای رتبهبندی خبرگزاریها، تعاریف ، امتیاز هر شاخص و جدول کسر امتیاز مطابق جدول زیر است:
ردیف |
شاخص |
حداکثرامتیاز |
تعریف شاخص و نحوه محاسبه |
مرجع رسیدگی |
1 |
24 ساعته بودن |
3 |
سه بازه 2 ساعته در سه روز متفاوت در دوره ارزیابی توسط هیات رتبه بندی تعیین می شود. به ازای هر 60 دقیقه خواب سایت، نیم امتیاز کسر می شود(زمان های بیشتر نیز به همان میزان). مطالب اختصاصی محاسبه می شود(اعم از تولید یا ترجمه اختصاصی) |
کمیته رتبه بندی |
2 |
سرعت انتشار خبر |
6 |
سرعت انتشار 2 خبر فراگیر مهم با رصد همزمان همه رسانه ها درطول یکساعت مشخص بررسی می شود.مصادیق«خبر فراگیرمهم»خبرگزاری های عمومی و تخصصی توسط هیات، تعیین می شود. فاصله زمانی میان وقوع رویداد تا زمان انتشار آن،در خبرگزاری های مختلف بررسی میشود.فاصله حداکثر 15 دقیقه از وقوع رویداد، امتیاز کامل را می گیرد و به ازای هر دقیقه تاخیر 0.1 امتیاز کسر می شود. برای خبرگزاری های تخصصی، زمان پایه، (میانگین ساعت انتشار آن خبر در سه خبرگزاری برتر دوره قبل)خواهد بود. |
کمیته رتبه بندی |
3 |
رعایت اصول خبرنویسی |
5 |
بررسی اخبار در پنج بازه زمانی در روزی خاص (به تعیین هیات رتبه بندی) و ارزیابی موارد زیر: رعایت اصول کلی، تیتر و لید مطلوب، تنظیم خبر، امکانات آنلاین نویسی اعم از چانک و اخبار مرتبط. |
کمیته رتبه بندی |
4 |
درست نویسی و رعایت اصول ویرایش |
3 |
این شاخص بر اساس همکاری بین معاونت امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، به صورت سالانه اعلام می شود. |
فرهنگستان |
5 |
نسبت خبر به کل مطالب |
3 |
این نسبت در یک روز مشخص برای همه خبرگزاری ها محاسبه می شود و بیشترین نسبت، حداکثر امتیاز را خواهد گرفت و امتیاز سایر خبرگزاری ها به همان نسبت، کسر خواهد شد. منظور از مطلب، همه رکوردهای منتشر شده اعم از خبر، گزارش، عکس، فیلم، گفت و گو، گفت و گوی خبری، اینفوگرافیک، پادکست، فایل صوتی و...است. نسبت خبرگزاری های تخصصی نیز با خودشان سنجیده خواهد شد. |
خوداظهاری |
6 |
نسبت مطالب اختصاصی به کل مطالب |
7 |
کل خروجی خبرگزاری دریک بازه خاص به انتخاب هیات رتبه بندی تعیین می شود تعدادکل وتعداد مطالب اختصاصی آن روزشامل همه محتواهای تولیدی به شرط انحصاری ودست اول بودن ارزیابی میشود. |
خوداظهاری |
7 |
ضریب نفوذ اخبار در رسانه های دیگر |
15 |
یکروزخاص توسط هیات رتبه بندی اعلام خواهد شد. مستندات بازتاب و نقل قول مطالبآنرسانه(پرینت و نشانی صفحه)درمیان 20 روزنامه برترکشور (مطابق طرح رتبه بندی روزنامه ها) و 20 پایگاه خبری برتر (مطابق طرح رتبه بندی پایگاههای خبری) به هیات اعلام می شود. خبرو مطلب (مشروط به ذکر منبع در رسانه نقل کننده) قابل قبول است. به هرمورد برای خبرگزاری های عمومی 0.3 و خبرگزاری های تخصصی 0.4امتیاز تا سقف 10امتیاز تعلق خواهد گرفت. هر نقل قول اخبار و مطالب اختصاصی خبرگزاری در رسانه های معتبر بین المللی 05 امتیاز تعلق می گیرد تا سقف 5 امتیازمحاسبه خواهد شد.اسامی رسانه های بین المللی توسط هیات رتبه بندی مشخص خواهد شد.
در نظر گرفتن امتیاز پلاس(+) برای انعکاس اخبار رویدادهای بین المللی به نقل از خبرگزاری های ایران در رسانه های معتبر بین المللی . این امتیاز در اختیار کمیته بوده و سقف آن 10 امتیاز است. احراز این امتیاز در اختیار کمیته رتبه بندی است. |
خوداظهاری |
8 |
ذکر منبع در مطالب |
3 |
ده مطلب آخر از 4 بازه زمانی به انتخاب هیات، بررسی می شوند. استناد مطلب یا خبر باید مشخص باشد و منبع خبر نهایتا در پاراگراف بعد از لید قید شود. به ازای هر مطلبی که این اصول را رعایت نکرده باشد 0.2 از امتیاز این بخش کسر می شود. |
کمیته رتبه بندی |
9 |
مشخص بودن نام پدیدآورندگان |
5 |
ذکر نام پدیده آورنده در ، همه مطالب به غیرازخبر بر اساس شاخص زیر ارزیابی می شود غیر خبری (شامل گزارش، گزارش تصویری اختصاصی، فیلم تولیدی، مصاحبه تفصیلی، گفت و گوی خبری، اینفوگرافیک، پادکست، فایل صوتی). نام پدید آورنده باید در موقعیتی مشخص در متن مطالب قابل مشاهده باشد |
خوداظهاری |
10 |
فهرست بیمه |
5 |
برای هرنفربیمه شده در خبرگزاری های عمومی هفتصدم و تخصصی نیم امتیاز محاسبه می شود. لیست بیمه باید به نام رسانه و یا صاحب امتیاز رسانه بوده و به کمیته اعلام شود .صرفا اسامی افراد بیمه شده ای که با عناوین روزنامه نگاری(خبرنگار، عکاس خبری و ...)است مورد قبول خواهد بود. |
خوداظهاری |
11 |
آموزش |
5 |
برگزاری دو دوره آموزشی منظم با سرفصل های مرتبط با حوزه روزنامه نگاری و ارتباطات در قالب های حضوری یا مجازی همراه با ارائه گزارش (شامل عناوین سرفصل ها، مخاطبان، میزان ساعت آموزشی، سطح مخاطبان، نام استاد و چگونگی آزمون) شرط احراز امتیاز این بخش است. پذیرش دوره های تخصصی(غیر روزنامه نگاری) نیز منوط به تایید هیات است.امتیاز هر دوره را با توجه به مستندات آن هیات معین می کند. |
خوداظهاری |
12 |
انتشار به زبان های خارجی |
8 |
یک روز مشخص توسط هیات اعلام می شود. انتشار حداقل 20 خبر ترجمه در خبرگزاری های عمومی و 10 خبر ترجمه در خبرگزاری های تخصصی در هر نسخه زبان های خارجی شرط کسب امتیاز است. سقف امتیاز هر زبان 2 امتیاز است. |
خوداظهاری |
13 |
مونیتورینگ |
4 |
در یک روز مشخص که توسط هیات اعلام می شود چنانچه ترجمه مطالب مرتبط با ایران یا اخبار خارجی حداقل 20 مورد باشد (خبرگزاری های تخصصی حداقل 10 مورد)امتیاز می گیرد و کمتر از آن امتیاز ندارد. امتیاز رسانه های معتبر را هیات رتبه بندی تعیین می کند. |
خوداظهاری |
14 |
عکس |
6 |
هیات رتبه بندی در بازه زمانی7روزه 30گزارش تصویری و 10 گزارش اختصاصی همه خبرگزاری ها را ارزیابی می کند |
خوداظهاری |
15 |
چند رسانه ای |
5 |
یک ماه توسط هیات، انتخاب و اعلام می شود. به هر یک از قالب های اینفوگرافیک،پادکست وفیلم کوتاه تولیدی(از یک تا 3 دقیقه) با رویکرد خبری ؛حداقل باید 9 مطلب(3 اینفوگرافیک، 3 پادکست و 3 فیلم کوتاه اختصاصی تولیدی) منتشر شده باشد. تعیین وزن هر قالب بر عهده هیات است. |
خوداظهاری |
16 |
رویکردهای تعاملی با مخاطبان |
4 |
درگاه و جایگاهی مشخص و فعال برای کامنت(به شرط نمایش نظرات)،عکس شهروندی و اخبارخوانندگان باید وجود داشته باشد.یک امتیاز حضوردرشبکه های اجتماعی و پیام رسانها مشروط به آن است که حساب کاربری به نام خبرگزاری حداقل 10هزارنفردنبال کننده داشته باشد.تشخیص ویژگیهای مؤثر دیگر بر عهده هیأت رتبه بندی خبرگزاریها است.لازم است فهرست شبکههای اجتماعی و پیام رسان هایی که خبرگزاری در آنهاعضویت دارد همراه اظهارنامه ارسال شود و در محلی مشخص در صفحات خبرگزاری نیزتصریح شود. کامنت، فعالیت موثر در پیام رسانها، شبکه های اجتماعی و شهروند خبرنگار هر کدام یک امتیاز و جمعا 4 امتیاز |
خوداظهاری |
17 |
فروش محصولات رسانه ای |
5 |
وجود و فعال بودن درگاه فروش خبر، اشتراک اخبار ویژه عکس و فیلم های تولیدی خبرگزاری به صورت آنلاین. |
خوداظهاری |
18 |
واکنش سریع نسبت به شایعات |
8 |
به ازاء هر خبر یا گزارش خبری که بر اساس شایعات و موضوعات منتشر شده در فضای مجازی ( پیام رسانها و شبکه های اجتماعی) در بازه زمانی رتبه بندی منتشر شده باشد و این مطلب کمتر از 12 ساعت از زمان انتشار شایعه اولیه منتشر شود یک امتیاز تعلق خواهد گرفت. تعیین وزن و صحت موضوع بر عهده کمیته رتبه بندی است. |
خوداظهاری |
جمع کل |
100 |
|
|
شاخص های کسر امتیاز
ردیف |
موضوع |
حداکثر |
مرجع رسیدگی |
1 |
چنانچه میانگین روزانه یک هفته کاری تعداد مطالب خبرگزاریهای عمومی از 300 و خبرگزاریهای تخصصی از 100 مطلب کمتر باشد، به نسبت تا 2 امتیاز منفی دریافت خواهند کرد. |
2 |
کمیته رتبه بندی |
2 |
خطای خبری: (انحراف از مفاهیم اساسی خبرنویسی شامل دقت، صحت و جامعیت، به گونه ای که رسانه ای عمدا یا سهوا به تحریف خبری بپردازد.) هر مورد 1 امتیاز |
5 |
هیات رتبه بندی |
3 |
تذکر از هیات نظارت بر مطبوعات در دوره اجرا (هر مورد 3 امتیاز) |
6 |
هیات نظارت بر مطبوعات |
4 |
رعایت نکردن ماده 18 قانون مطبوعات |
10 |
اداره کل مطبوعات داخلی |
5 |
نداشتن هاست داخلی |
5 |
خوداظهاری |
6 |
سرقت مطالب، محتوا و اخبار (هر مورد 2 امتیاز) |
10 |
شکایات افراد حقیقی و حقوقی |
7 |
تغییر زمان انتشار خبر |
5 |
کمیته رتبه بندی |
8 |
تخطی از حدود مطبوعات : رعایت نکردن موضوعات ماده 6 قانون مطبوعات |
10 |
هیات نظارت بر مطبوعات |
9 |
نداشتن آرشیو و جستجوی فعال: استفاده از تگ و آرشیوروزانه فعال که همه داده ها در هر روز به تفکیک، قابل فراخوانی باشد. |
5 |
کمیته رتبه بندی |
10 |
رابط یا دفاتر استانی : تعداد حداقلی دفاتر و رابطان خبری استان در خبرگزاری عمومی 25 و تخصصی 15 است. کمتر از این تعداد به نسبت تا 6 امتیاز کسر می شود. |
6 |
خوداظهاری - کمیته رتبه بندی |