کبد اندامی بسیار مهم در بدن انسان است که وظیفه تصفیه سموم از جریان خون به همراه عملکردهایی دیگر را بر عهده دارد. با این وجود، همانند دیگر اندام های بدن، کبد نیز مستعد ابتلا به بیماری های مختلف با شدت های مختلف است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اکتیوبیت"، طیف گسترده ای از بیماری های کبد از خفیف تا نمونه هایی که زندگی انسان را در معرض خطر قرار می دهند، وجود دارند، اما همه آنها به واسطه دلایلی مشابه شکل نمی گیرند و همواره این امکان وجود دارد که از بروز مشکل در کبد خود آگاه نباشید. در ادامه با برخی باورهای اشتباه درباره بیماری کبد بیشتر آشنا می شویم.
افراد بسیاری بیماری کبد را با اعتیاد به الکل مرتبط می دانند و در شرایطی که مصرف الکل می تواند به کبد آسیب برساند، اما تنها دلیل این شرایط محسوب نمی شود. ممکن است با بیماری کبد به دنیا آمده باشید یا یک ویروس این اندام را تحت تاثیر قرار دهد.
الکل تنها یکی از بیش از 100 دلیل مختلفی است که می توانند در ابتلا به بیماری کبد نقش داشته باشند. به عنوان مثال، بیماری کبد چرب غیر الکلی در کشور کانادا دلیل اصلی بیماری کبد محسوب می شود.
الزاما احساس بیماری برای آگاهی از ابتلا به بیماری کبد کفایت نمی کند زیرا علائم می توانند مبهم بوده و به راحتی با مشکلات سلامت دیگر اشتباه گرفته شوند.
در برخی موارد، ممکن است حتی هیچ علائمی که نشان از آسیب دیدن کبد دارد، وجود نداشته باشد. از علائم بیماری کبد می توان به خستگی، حالت تهوع، یا زردی پوست اشاره کرد.
روش های مختلفی برای پاکسازی بدن وجود دارند که مدعی سمزدایی شگفت انگیز هستند، اما در واقع کبد سالم به خوبی وظیفه سمزدایی و پاکسازی بدن را انجام می دهد، اگرچه برخی مواد غذایی وجود دارند که می توانند به این عملکرد کبد کمک کنند.
متاسفانه، اگر کبد شما آسیب دیده باشد نمی توانید با این روش های پاکسازی جادویی چنین شرایطی را معکوس کنید. این مساله که پاک کننده های کبد آسیب دیدگی موجود در این اندام را درمان می کنند، اثبات نشده است. به عنوان مثال، کاهش وزن کارآمدترین روش درمانی برای بیماری کبد چرب غیر الکلی است.
حفظ سلامت کبد و عملکرد بهینه این اندام می تواند سلامت شما را بدون نیاز به افزودن پاک کننده ها به رژیم غذایی حفظ کند.
برخی پاک کننده های کبد محبوب مانند خار مریم برای کاهش التهاب کبد و عصاره زردچوبه برای محافظت در برابر جراحت کبد، می توانند مفید باشند. با این وجود، همچنان شواهد بالینی کافی برای توصیه این محصولات برای پیشگیری وجود ندارند.
برخی این گونه فکر می کنند که قرار گرفتن در دسته افراد چاق مترادف خطر بیشتر برای بیماری کبد نیست، اما این طرز فکری خطرناک است. چاقی می تواند به طور قابل توجهی خطر بیماری کبد را افزایش دهد، حتی اگر نوشیدنی های الکلی مصرف نکنید.
چربی در کبد می تواند موجب التهاب شود که این شرایط می تواند به فیبروز و سیروز منجر شود که دو بیماری خطرناک کبد هستند و مورد دوم می تواند موجب آسیب دیدگی دائمی کبد و حتی در برخی موارد مرگ بیمار شود.
سیروز کبد نیز بیشتر به عنوان یک بیماری که با مصرف الکل مرتبط است، در نظر گرفته می شود. اما سیروز اصطلاحی است که هنگام رسیدن هر بیماری کبد به مرحله پیشرفته استفاده می شود.
سیروز می تواند به واسطه شرایطی از پیش موجود یا بیماری، مانند عفونت های ویروسی، بیماری های متنابولیک، بیماری های ارثی مانند هموکروماتوز (آهن بیش از حد در خون) و واکنش های شدید به داروها رخ دهد.
علائم زوال عقل همواره به واسطه بیماری آلزایمر شکل نمی گیرند و می توانند از کبد و نه مغز سرچشمه بگیرند. اگر به مشکلات کبد مبتلا هستید، سموم به خوبی از جریان خون تصفیه نمی شوند که می تواند تجمع آنها و شکل گیری شرایطی شبیه به زوال عقل را به همراه داشته باشد.
این شرایط به نام آنسفالوپاتی کبدی شناخته می شود و به عنوان تضعیف عملکرد مغز در افرادی با نارسایی حاد کبد یا بیماری مزمن کبد تعریف می شود. از علائم این شرایط می توان به دشواری در تفکر، اضطراب و بی خوابی اشاره کرد.
متاسفانه، بیماری کبد می تواند در آزمایش های خون عادی خارج از دید قرار بگیرد. این به دلیل آن است که پزشکان به طور معمول آزمایش های خون که به طور ویژه برای بررسی عملکرد کبد هستند را تجویز نمی کنند که می تواند تا حدی تشخیص دیر هنگام بیماری کبد را توضیح دهد.
بیماران باید به طور ویژه برای نشانگرهای ASAT و ALAT آزمایش شوند که می تواند وجود مرگ سلولی در کبد را به پزشکان نشان دهد. فسفاتازهای قلیایی در خون می تواند نشان دهنده کاهش ترشح صفرا باشد که برای گوارش درست چربی ها و مواد دیگر در غذا ضروری است.
چکاپ های پزشکی سالانه نمی توانند به تشخیص بیماری کبد کمک کنند. این به دلیل آن است که حداقل در برخی کشورها مانند کانادا پزشکان آزمایش های کبد را تا زمانی که به مساله ای مشکوک نشده باشند، تجویز نمی کنند.
همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، مشکلات کبد می توانند زمانی که بیماری به طور قابل توجهی پیشرفت کرده است، پدیدار شوند. از این رو، آشنایی با عوامل خطرآفرین و علائم بیماری کبد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اگرچه زردی پوست و چشم ها بین نوزادان شایع است، اما دلیلی بر عادی بودن این شرایط نیست. در حقیقت، بیماری زردی می تواند نشانه‌ی هشدار دهنده اولیه بیماری کبد باشد. بیماری زردی در نوزادان تازه به دنیا آمده سه تا پنج روز ادامه می یابد و به طور معمول مساله ای نگران کننده محسوب نمی شود، اما در صورت تداوم این شرایط برای 14 روز باید به پزشک مراجعه کنید.
در شرایطی که برخی دلایل مشکلات کبد، همانند مواردی که با ژنتیک پیوند خورده اند، اجتناب ناپذیر هستند، اما اقدامات پیشگیرانه برای محافظت در برابر بیماری کبد وجود دارند.
این اقدامات شامل عدم مصرف الکل، کنترل وزن سالم، پرهیز از روابط جنسی محافظت نشده، یا استفاده از مواد مخدر و آشنایی با عوامل خطرآفرین برای هپاتیت C می شوند.
اگر به آن اندازه خوش شانس بوده اید که عمل نجات بخش پیوند کبد را انجام دهید، باید توجه داشته باشید که این به معنای پایان یافتن تمام مشکلات نیست.
به واسطه دلیل زمینه ای اصلی بیماری کبد - به عنوان مثال، ابتلا به هپاتیت C، یا یک عفونت ویروسی - احتمال بازگشت بیماری و آسیب دیدن مجدد کبد جدید نیز وجود دارد. در بسیاری از موارد ویروس بار دیگر طی یک سال کبد جدید را تحت تاثیر قرار می دهد.