عصرایران- 21 فوریه برابر دوم اسفند روز جهانی زبان مادری است.
این نامگذاری توسط یونسکو انجام شده و هدف از آن تلاش برای حفظ تنوع فرهنگی و زبانی در جهان است.
شعار سال 2018 یونسکو این است : "تنوع زبانی و چندزبانی برای توسعه پایدار".
به این بهانه می توان به نکات زیر اشاره داشت:
1- حسن روحانی در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری سال 92 در بیانیه ای وعده هایی را مطرح کرد که از جمله آنها اجرای اصل 15 قانون اساسی بود.
این اصل می گوید: " زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است."
با وجود وعده صریح روحانی اما این وعده تاکنون رنگ عمل به خود ندیده است و شاید گفت فراموش شده. این در حالی است که براساس تاکید قانون اساسی و مقررات بین المللی، آموزش زبان مادری، یک حق است و دولت موظف به اجرای آن است.
می توان آموزش زبان مادری (کردی، ترکی، بلوچی، ترکمن، لری، عربی و ...) را در مدرسه و همزمان با آموزش سایر درس ها آغاز کرد.
البته بعضاً رشته های درسی به زبان های مادری در مناطق غیرفارسی در سطح دانشگاه ها ارائه و این موضوع به عنوان مصداق اجرای اصل 15 قانون اساسی معرفی می شود اما باید گفت گرچه این اقدام، یک اتفاق خوب و گامی روبه جلوست اما به معنای اجرای این اصل قانون اساسی نیست.
اشاره به این نکته هم لازم است که آموزش در دبستان تنها به یک زبان،از سیاست های دوره رضاخانی است و تا قبل از آن دانش آموزان در مناطق مختلف ایران علاوه بر فارسی و به موازات آن، به زبان های دیگر هم آموزش می دیدند.
2 - در نتیجه شیوه آموزش فعلی در مدارس، اکثریت قاطع دانش آموزان، نه نوشتن به زبان مادری را می آموزند (پس تسلط آنها به زبان مادری شان کامل نیست) و نه زبان فارسی را به طور کامل یاد می گیرند و دراستفاده از این زبان هم با مشکلات جدی روبه رو می شوند.
در نتیجه این افراد در هیچ زبانی به طور کامل (نوشتن و مکالمه) تسلط نمی یابند و این موضوع در همه مراحل زندگی شان آنها را در کنار دیگر هموطنانشان با آسیب پذیری و چالش جدی روبه رو می کند.
3- دولت ایران و وزارت آموزش و پرورش می توانند با استفاده از کارشناسان مسائل آموزشی و استفاده از تجربیات دیگر کشورهای همسایه و منطقه (عراق، پاکستان، هند، روسیه و افغانستان) و جهان ( الجزایر، مراکش، چین، بلژیک و سوئیس)، آموزش زبان مادری و آموزش به زبان مادری را در مدارس ایران اجرایی کنند و ضمن اجرای قانون اساسی، بخش مهمی از مطالبات بخش هایی از مردم ایران را محقق کرده و ارتقای آموزش و دانش بخش مهمی از دانش آموزان و آینده سازان کشور را رقم بزنند.
4- زبان مادری حدود نیمی از مردم ایران زبان فارسی نیست و فارسی آموزی به آنها در دبستان به ویژه کلاس اول ابتدایی باید به روش متفاوتی از سایر دانش آموزانی صورت بگیرد که زبان مادری آنها فارسی است.
عدم توجه به این نکته بنیادین، روندهای آموزشی دانش آموزان را با مشکلات جدی همراه می کند.
5- زبان های موجود در ایران بخشی از دارایی های ناملموس کشورمان هستند که قطعا از دارایی های ملموس ( جاده ها، پل ها، ساختمان ها و ...) با ارزش تر هستند پس حفاظت از این دارایی ها نیز نیازمند تلاش و فعالیت دولت در کنار فعالان فرهنگی اجتماعی است.
6- زبان مادری تنها زبان نیست بلکه مهمترین نمود یک فرهنگ است. زبان مادری فقط زبان نیست بلکه هویت، فرهنگ، حس و ...انسانی است. احترام به زبان مادری، احترام به هویت و فرهنگ افراد است.
اگر ایران را دوست داریم اگر به هم میهنان عشق می ورزیم اجازه دهیم همه ایرانیان همزمان با فارسی، زبان مادری خود را هم آموزش ببینند.
من شخصا اصل پانزدهم را صریح و شفاف نمی دانم و بهتر بود بجای جمله ی ((ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است)) صراحتا حق اکثر ملت ایران در آموزش به زبانهای مادری بشکل شفاف و واضح ذکر می شد و در کنار زبانهای مادری زبان فارسی تدریس می شد.
خیلی عالی نوشتید
آموزش به زبان مادری حق طبیعی هر جامعه ای می باشد و باعث غنای فرهنگی می شود
مقاله خیلی خوبی بود
برای حفظ یکپارچگی و وحدت ملی پیش بسوی آموزش زبانهای مادر از دوران ابتدایی در مدارس ابتدایی