پویا ودایع* در نگاه اقتصادی نوشت:
چرا افراد مختلف دروغ های یکسان می گویند؟ علت دروغگویی در افراد چیست؟ اساسا چگونه می‌توان دروغ را از زندگی و محیط کسب‌وکار خود حذف کرد؟
برای مقابله با دورغ‌گویی ابتدا باید علت دروغگویی را کشف کرد. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که بر اساس تحقیقات انجام‌شده، افراد بیشترین دروغ‌ها را به کسانی می‌گویند که بیشتر از سایرین آنها را دوست دارند!
به‌طور نمونه فرزندی که دیرهنگام به خانه بازمی‌گردد، برای آن‌که والدین خود را نگران نکند، اقدام به دروغ گفتن می‌کند. شاید در نگاه نخست، این مثال صادق باشد اما آیا در محیط کار و حوزه کسب‌وکار نیز این قانون "دوست داشتن” صادق است؟
پاسخ سوال روشن است؛ افراد حتی در محیط کار بیشتر به کسانی دروغ می‌گویند که دوستشان دارند! مشتری و به تبع آن کسب درآمد حاصل از آن، دو عنصر تحریک‌کننده برای دروغگویی است. به عبارت دیگر افراد پول را دوست دارند، بنابراین به مشتریان دورغ می‌گویند.
البته این همه دلایل دروغگویی نیست؛ از علت‌های دیگر این رفتار ناهنجار می‌توان به کمبود توجه اشاره کرد. برخی افراد برای قرار گرفتن در کانون توجهات و متمایز شدن اقدام به دروغگویی می‌کنند و گروهی دیگر برای پنهان‌کاری.
آن‌چه مسلم است؛ معمولا افراد اگر علت کارهای خود را به‌خوبی توصیف کنند، در اکثر موارد احساس گناه و عذاب وجدان از بیان دروغ‌های خود نخواهند داشت!
به عبارت دیگر مهم‌ترین علت دروغگویی ترس از واکنش‌هاست. در واقع افراد از این‌که دوست، همسر، مشتری و حتی پولی را از دست دهند، به‌شدت هراس دارند و به همین علت اقدام به دروغگویی می‌کنند تا به نوعی آنها را حفظ کنند و یا پیش از آن به دست آوردند.
اما سوال بزرگ این‌جاست که چگونه می‌توان دریافت که فرد مقابل در حال دروغگویی است؟
برای پاسخ به این پرسش باید به رفتارهای مشترک آنها توجه کرد؛ اساسا ۸۰ درصد افراد در هنگام دروغگویی رفتارهای غیرکلامی مشترکی دارند که می‌توان با توجه به این موارد میزان صداقت فرد را دریافت.
پلک زدن بیش از حد، شانه بالا انداختن، پنهان کردن چشم‌ها، علاقه نداشتن به شنیدن، تغییر آهنگ صدا، بازی کردن با دست‌ها و وسایل، خاراندن گردن و پشت گردن و عرق کردن بیش از حد ازجمله نشانه‌های غیرکلامی فرد دروغگوست که می‌توان با دقت به آنها به کلام کذب این افراد پی برد.
در هر حال؛ آن‌چه مسلم است؛ دروغ‌گوها معمولا زیاده از حد صحبت می‌کنند، آنها به طرز عجیبی وارد جزئیات ماجرای تخیلی‌شان می شوند و سعی می‌کنند با دادن مقادیر زیادی از اطلاعات گاه ضد و نقیض، شنونده‌شان را مجاب کنند که دارد واقعیت را می شنود.
این جزئیات ممکن است در ظاهر، داستان ساختگی افراد دروغ‌گو را زیبا و باورپذیر نشان بدهد اما در واقعیت زنگ خطری است که فرد باید نسبت به آن حساس باشد و در تله دروغ نیفتد.
* مشاور علوم رفتاری و زبان بدن